Dokumenty prawne regulujące prawo do przedłużenia pobytu i pracy w Polsce
Do aktów prawnych regulujących aktualną sytuację prawną cudzoziemców w Polsce, w tym przedłużenie legalności pobytu i możliwości pracy z mocy prawa, należą:
- Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (z dnia 2 marca 2020 roku)
- Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (z dnia 31 marca 2020 roku)
- Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (z dnia 16 kwietnia 2020 roku)
- Ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (z dnia 14 maja 2020 roku)
Rozwiązania dla obcokrajowców przebywających w Polsce
Regulacje prawne wprowadzone na czas pandemii wskazują, iż przedłużeniu do upływu 30-dnia następującego po dacie odwołania tego stanu, który obowiązywał jako ostatni (stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii) ulega:
- legalny pobyt cudzoziemców, który dobiega końca w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii,
- okres ważności karty pobytu, tymczasowego zaświadczenia tożsamości cudzoziemca, polskiego dokumentu tożsamości cudzoziemca, dokumentu „zgoda na pobyt tolerowany” oraz dokumentu wydawanego na czas określony obywatelom państw członkowskich UE, Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), Konfederacji Szwajcarskiej i przebywających z nimi członków rodzin,
- termin na składanie wniosków o legalizację pobytu,
- ważność już wydanego zezwolenia na pracę, zezwolenia na pracę sezonową oraz oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli przyjechałeś do Polski przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a więc przed 14 marca 2020 roku, i zdecydowałeś się tu zostać i pracować, to Twój legalny pobyt oraz możliwość zatrudnienia zostaną automatycznie przedłużone na cały okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz na 30 dni po ogłoszeniu zakończenia tego stanu, który obowiązywał jako ostatni.
Prawo do przedłużenia pobytu w Polsce w myśl Ustawy o COVID-19
Zgodnie z regulacjami wprowadzonymi przez polski rząd, przedłużenie legalnego pobytu cudzoziemca, który przebywa w Polsce na podstawie:
- zezwolenia na pobyt czasowy
- karty pobytu
- wizy krajowej
obywa się z mocy prawa i obowiązuje do upływu 30-dnia następującego po dacie odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
- wiz Schengen, ruchu bezwizowego i innych krótkoterminowych tytułów pobytowych
nie dotyczy osób, które przyjechały do Polski w trakcie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Rozwiązanie to jest skierowanego do cudzoziemców, którzy wjechali do naszego kraju przed 14 marca 2020 roku, a ich ostatni dzień legalnego pobytu w Polsce przypadał lub przypadnie w czasie obowiązywania jednego ze stanów. Okres legalnego pobytu w takim przypadku jest automatycznie przedłużany z mocy prawa do upływu 30-go dnia następującego po dacie odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Przedłużenie legalności pobytu nie wiąże się z koniecznością złożenia jakichkolwiek wniosków. Nie ma też potrzeby uzyskania nowej wizy, umieszczenia stempla w paszporcie, wydania nowej karty pobytu lub uzyskania innego dokumentu.
Przedłużenie dokumentów w oparciu o tzw. szczególne rozwiązania nie pozwala na swobodne podróżowanie między krajami. Cudzoziemiec ma prawo opuścić Polskę, ale po wyjeździe nie może wjechać ponownie do kraju powołując się na procedurę przedłużenia legalności pobytu i zatrudnienia na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii.
Przedłużona możliwość zatrudnienia – legalna praca w Polsce w czasie pandemii
Jeśli w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii cudzoziemcowi mija termin ważności:
- zezwolenia na pracę
- zezwolenia na pracę sezonową
- oświadczenia o powierzeniu pracy
zostanie ono z mocy prawa przedłużone do upływu 30-go dnia następującego po dacie odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Co więcej, przepisy umożliwiają wykonywanie przez cudzoziemca pracy na warunkach innych niż określone w wyżej wymienionych dokumentach, a także w:
- zezwoleniach na pobyt czasowy i pracę
- zezwoleniach na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji
jeśli podmiot powierzający cudzoziemcowi pracę skorzysta z rozwiązań tarczy antykryzysowej w zakresie modyfikacji warunków pracy. Dotyczy to głównie sytuacji, w których przedsiębiorstwo decyduje się na zmniejszenie wymiaru etatu, czasowe obniżenie wynagrodzenia czy skierowanie do pracy zdalnej. W tych sytuacjach, zmiana warunków pracy cudzoziemca, nie wymaga uzyskania nowych zezwoleń czy wpisywania nowych oświadczeń do ewidencji.
Specjalne rozwiązania dla pracowników sezonowych
W sposób szczególny ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, tzw. Ustawa o COVID-19, reguluje dostęp do rynku pracy pracowników sezonowych. Zgodnie z art. 15z7 cudzoziemiec, który posiadał zezwolenie na pracę sezonową lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy, ważne minimum 1 dzień w okresie stanu zagrożenia epidemiologicznego lub epidemii, ma możliwość podjęcia zatrudnienia u pracodawcy powierzającego wykonywanie pracy sezonowej bez konieczności starania się o nowe lub przedłużenie poprzedniego zezwolenia. Zapisy te chronią w znacznej mierze sektor rolniczy, dla którego pracownicy sezonowi z zagranicy są szczególnie istotni.
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli Twoje zezwolenie sezonowe lub oświadczenie o powierzeniu pracy było ważne minimum 1 dzień w okresie po 14 marca 2020 roku możesz podjąć zatrudnienie w branży sezonowej bez konieczności starania się o nowy dokument legalizujący zatrudnienie. Pracę na tej podstawie możesz świadczyć do 30 dnia następującego po dacie odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni (stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii). Klasyfikację działalności objętych procedurą można sprawdzić w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową.
Wydłużone terminy składania wniosków w urzędach
Rozwiązania wprowadzone przez rząd wydłużają także terminy składania wniosków dotyczących:
- udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, stały lub rezydenta długoterminowego UE,
- przedłużenia wizy krajowej (symbol D) lub wizy Schengen (symbol C)
Dotyczy to sytuacji, w których termin złożenia wniosku wypadałby w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. W takiej sytuacji, cudzoziemiec ma prawo złożyć wniosek we właściwym urzędzie wojewódzkim do 30-go dnia następującego po ogłoszeniu daty odwołania tego stanu, który będzie obowiązywał jako ostatni.
Przedłużenie terminów opuszczenia terytorium Polski
Z mocy prawa przedłużeniu ulegają także terminy na opuszczenie terytorium Polski wynikające z art. 299 ust.6 Ustawy o Cudzoziemcach. Dotyczą one sytuacji, w której obcokrajowiec np. otrzymał ostateczną decyzję o odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy lub stały, a termin wykonalności przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. W tej sytuacji ulega on przedłużeniu do upływu 30-go dnia następującego po dacie ogłoszenia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni.
Rozwiązania prawne dla obcokrajowców, wprowadzone na czas trwania pandemii SARS-CoV-2, są pomocne zarówno dla przedsiębiorców, dla których pracownicy zza granicy są istotną częścią struktury zatrudnienia, a także dla samych cudzoziemców, którzy zdecydowali się przyjechać do Polski, podjąć zatrudnienie i zostać w naszym kraju, mimo epidemii koronawirusa. Ze względu na hybrydowy system pracy urzędów, a także czasowe zawieszenie obsługi bezpośredniej, wprowadzone regulacje prawne pozwalają na utrzymanie stabilnej załogi w wielu firmach, a pracownikom z zagranicy zapewniają poczucie bezpieczeństwa prawnego.
Mariya Kuzenko, kierownik Działu Legalizacji EWL Group