Jednoosobowa działalność gospodarcza - formy opodatkowania
Przed założeniem jednoosobowej działalności gospodarczej podatnik powinien dokonać analizy jaka forma opodatkowania będzie najlepsza dla prowadzonego biznesu.
Dostępnych jest kilka możliwości opodatkowania. Do wyboru podatnik ma cztery formy opodatkowania dochodów uzyskiwanych z jednoosobowej działalności gospodarczej:
- na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej (stawka podatkowa 17% i 32%)
- według stawki liniowej (stawka podatkowa 19%)
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych
- na zasadach karty podatkowej.
Przy czym, podatnik nie ma obowiązku opodatkowywać swojej działalności przez cały czas w ten sam sposób i może dokonać zmiany formy opodatkowania pod warunkiem, że zrobi to we właściwym terminie. Warto mieć jednak na uwadze, że wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i karty podatkowej nie zawsze będzie możliwy, między innymi dlatego, że przy tych formach opodatkowania wskazano działalności, które nie mogą lub mogą z nich korzystać.
Przed wyborem formy opodatkowania warto się zastanowić m.in. nad tym czy w ramach prowadzonej działalności będą ponoszone znaczne wydatki. Jeżeli tak, warto zdecydować się na wybór formy opodatkowania, który daje możliwości uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów. Może się bowiem okazać, że w przypadku gdy podatnik wybierze ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową, to pomimo korzystniejszej stawki podatkowej, zapłaci wyższe podatki, niż gdyby wybrał opodatkowanie na zasadach ogólnych lub podatek liniowy.
Jednoosobowa działalność gospodarcza - podatek dochodowy (skala podatkowa)
Forma opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) to podstawowa forma opodatkowania. Oznacza to, że w sytuacji gdy podatnik nie wybierze innej formy opodatkowania, jest opodatkowany na zasadach ogólnych.
Podatnik nie musi zgłaszać wyboru tej formy opodatkowania do urzędu skarbowego, gdyż dochód z działalności będzie automatycznie opodatkowany na zasadach ogólnych.
Pozostanie przy tej formie opodatkowania powoduje, że podatnik będzie płacił podatek dochodowy według stawki 17% i 32% (od nadwyżki dochodów ponad kwotę 85 528 zł).
Więcej na ten temat: Progi podatkowe w 2021 r.
Podejmując decyzję o opodatkowaniu na zasadach ogólnych, należy pamiętać, że opodatkowaniu będzie podlegać dochód osiągnięty w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, tj. podatnik będzie rozliczał wszelkie osiągnięte przychody związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz odpowiadające im koszty uzyskania przychodów. Ustalając dochód dla celów podatkowych, podatnik ma prawo uwzględnić wydatki poniesione w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Może też zaistnieć sytuacja, gdy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej suma kosztów uzyskania przychodu przewyższy sumą przychodów. W takim wypadku podatnik ponosi stratę podatkową w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, którą może rozliczyć z osiągniętym dochodem z działalności gospodarczej.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych daje również największą możliwość skorzystania z ulg podatkowych w porównaniu do innych form opodatkowania działalności gospodarczej.
Wybierając opodatkowanie na zasadach ogólnych, podatnik ma obowiązek obliczać i wpłacać zaliczki na podatek dochodowy w ciągu roku. Należy je uiszczać co miesiąc w terminie do 20. dnia po upływie miesiąca lub po zakończeniu każdego kwartału roku kalendarzowego, w terminie do 20. dnia po upływie kwartału roku kalendarzowego.
Podatników, którzy osiągają przychody z działalności gospodarczej i rozliczają się na zasadach ogólnych według skali podatkowej, obowiązuje formularz PIT-36 wraz załącznikiem PIT-36/B. Rozliczenie składają do urzędu skarbowego, który jest właściwy według miejsca zamieszkania.
Zobacz: PIT-36 - rozliczenie roczne 2020/2021
Jednoosobowa działalność gospodarcza - podatek liniowy
Wybór formy opodatkowania dochodów z jednoosobowej działalności gospodarczej podatkiem liniowym oznacza, że podatnik będzie opodatkowywał wszystkie dochody z działalności stawką w wysokości 19% i dochody te nie będą się łączyć z dochodami z innych źródeł.
Stawka opodatkowania pozostaje stała niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu.
Warto mieć na uwadze, że wybór sposobu opodatkowania według stawki liniowej dotyczy wszelkich dochodów z działalności gospodarczej, czyli zarówno dochodów z jednoosobowej działalności gospodarczej, jak i dochodów z udziału w spółce niebędącej osobą prawną. To oznacza, że jeśli podatnik prowadzi działalność samodzielnie i jednocześnie jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną, wtedy każda z tych działalności będzie opodatkowana podatkiem liniowym.
Żeby wybrać opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej według stawki liniowej, należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej według stawki liniowej w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskany został pierwszy w danym roku przychód z działalności gospodarczej lub do końca roku, gdy pierwszy przychód pojawił się w grudniu danego roku. Oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym można złożyć w urzędzie skarbowym lub CEIDG.
Podatek liniowy daje możliwość uwzględniania kosztów uzyskania przychodu poniesionych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz strat z działalności.
Wybierając opodatkowanie według stawki liniowej, podatnik ma obowiązek obliczać i wpłacać zaliczki na podatek dochodowy w ciągu roku (miesięcznie lub kwartalnie).
Co istotne, opodatkowanie stawką liniową daje o wiele mniejsze możliwości korzystania z ulg podatkowych w porównaniu do opodatkowania według zasad ogólnych.
Podatnicy, którzy osiągają przychody z działalności gospodarczej i rozliczają się według stawki liniowej, składają do urzędu skarbowego, który jest właściwy według miejsca zamieszkania, zeznanie na formularzu PIT-36L.
Zobacz: Artykuły dotyczące podatku liniowego
Jednoosobowa działalność gospodarcza - karta podatkowa
Karta podatkowa to jedna z najprostszych form opodatkowania, w której kwota podatku jest stała i wynika z decyzji wydanej przez urząd skarbowy. Z opodatkowania w formie karty podatkowej mogą skorzystać podatnicy, którzy spełniają łącznie wszystkie poniższe warunki:
- złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej naczelnikowi urzędu skarbowego,
- prowadzą działalność gospodarczą na terytorium Polski,
- prowadzą jeden z rodzajów działalności podlegającej opodatkowaniu w formie karty podatkowej,
- nie korzystają z usług osób niezatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a także z usług innych przedsiębiorstw lub zakładów, chyba że są to usługi specjalistyczne, czyli czynności oraz prace, które wchodzą w inny niż zgłoszony zakres działalności i są niezbędne do wykonania wyrobu i świadczenia usług w sposób całkowity, w tym także czynności i prace towarzyszące,
- małżonek podatnika nie prowadzi działalności gospodarczej w tym samym zakresie, z której przychody (dochody) podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych; przy czy od 1 stycznia 2021 roku, jeśli małżonek prowadzi taką samą działalność w tym samym zakresie, ale opodatkowaną kartą podatkową, to małżonkowie będą mogli skorzystać z karty podatkowej,
- nie prowadzą innej działalności gospodarczej poza jednym rodzajem działalności wskazanym w zgłoszeniu organowi podatkowemu
- nie wytwarzają wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
W celu wybrania tej formy opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej należy do 20 stycznia danego roku złożyć do urzędu skarbowego wniosek PIT-16 (bezpośrednio w urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem CEIDG). Następnie naczelnik urzędu skarbowego musi wydać decyzję, w której ustali wysokość podatku w ramach karty podatkowej. Wysokość podatku dochodowego w ramach karty podatkowej ustalana jest na dany rok, co oznacza, że decyzja jest wydawana odrębnie dla kolejnych lat.
Zobacz: Karta podatkowa 2021 - stawki
Karta podatkowa zwalnia z obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Opłaca się podatek określony w decyzji naczelnika urzędu skarbowego:
- w terminie do 7 dnia następującego po miesiącu, za który należna jest karta podatkowa,
- za grudzień danego roku w terminie do 28 grudnia danego roku.
Nie ma możliwości kwartalnych wpłat na podatek dochodowy.
Podatnicy, którzy wybrali opodatkowanie w formie karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku składania zeznań podatkowych, ale mają obowiązek składać w terminie 31 stycznia roku następnego deklarację PIT-16A. W tej deklaracji wykazują składki na ubezpieczenie zdrowotne, które zostały zapłacone i odliczone od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku kalendarzowego.
Jednoosobowa działalność gospodarcza - podatek ryczałtowy
Forma opodatkowania, którą jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczony sposób opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej, tj. ryczałt pozwala prowadzić uproszczoną księgowość, a stawki podatku zależą od rodzaju prowadzonej działalności i wynoszą od 2% do nawet 17%.
Zobacz: Ryczałt 2021 - nowe stawki i limity
Kto nie może stosować ryczałtu? Należy wskazać, że z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wyłączone zostały niektóre rodzaje działalności.
Z opodatkowania w formie ryczałtu mogą skorzystać podatnicy, których przychody w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły limitu 2 mln euro, obliczonego według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego. Przy czym, jeżeli podatnik prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie oraz w formie spółki, limit przychodów za rok poprzedni odnosisz odrębnie do działalności prowadzonej w formie spółki i w ramach działalności prowadzonej samodzielnie. Fakt, że w ramach jednej z form aktywności gospodarczej zostanie przekroczony limit 2 mln euro nie pozbawia podatnika możliwości opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w ramach drugiej działalności.
Więcej na ten temat: Kto może płacić ryczałt od 2021 r.?
Przedmiotem opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są przychody z działalności. Osiągniętych przychodów nie można pomniejszyć o koszty uzyskania przychodów.
Podatnik, który chce wybrać opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, musi złóż do urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskał pierwszy przychód z działalności w danym roku podatkowym lub do końca roku, gdy pierwszy przychód uzyskał w grudniu danego roku. Oświadczenie o wyborze składa się w urzędzie skarbowym lub we wniosku o aktualizację wpisu do CEIDG.
Wybierając ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatnik będzie zobowiązany samodzielnie ustalać wielkość ryczałtu za każdy miesiąc i wpłacić go w terminie do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień przed upływem terminu na złożenie zeznania rocznego. Natomiast w przypadku wyboru kwartalnego opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych - do 20. dnia następującego po upływie kwartału do zapłaty ryczałtu za dany kwartał oraz za ostatni kwartał roku podatkowego do zapłaty podatku przed upływem terminu na złożenie zeznania.
Osoby, które zdecydowały się na opodatkowanie działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, składają w terminie do końca lutego następnego roku:
- zeznanie PIT-28 za rok poprzedni, w którym podają szczegółowe informacje o przychodach, w odniesieniu do których miała zastosowanie ryczałtowa forma opodatkowania
- zeznanie PIT-28S za rok poprzedni, w którym podają szczegółowe informacje o przychodach, w odniesieniu do których miała zastosowanie ryczałtowa forma opodatkowania w przypadku, gdy jesteś przedsiębiorstwem w spadku.