Czynności opodatkowane VAT i zwolnione z VAT nie podlegają PCC
Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi m.in czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany (czyli np. umowa sprzedaży):
a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Zatem umowy sprzedaży rzeczy nie będą opodatkowane PCC jeżeli sprzedającym będzie:
- podatnik VAT - zarówno w przypadku, gdy konkretna sprzedaż jest opodatkowana VAT, jak i w przypadku, gdy sprzedaż jest zwolniona z VAT (przedmiotowo);
- osoba zwolniona z VAT podmiotowo (ale w odniesieniu do rzeczy związanych z jej działalnością gospodarczą).
Natomiast warto zwrócić uwagę, że opodatkowana PCC będzie sprzedaż, która w ogóle nie podlega opodatkowaniu VAT (ani nie jest zwolniona z VAT). Chodzi tu np. o sprzedaż rzeczy z prywatnego (osobistego) majątku realizowana także przez podatników VAT, czy podmioty zwolnione podmiotowo z VAT. W takich przypadkach kupujący musi zapłacić PCC o ile cena rzeczy ruchomej przekracza 1000 zł (zob. art. 9 pkt 6 ustawy o PCC).
Polecamy: Biuletyn VAT
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Podmiotowe zwolnienie z VAT
Zgodnie z art. 113 ustawy o VAT zwolnieni (podmiotowo – czyli w odniesieniu do wszystkich swoich transakcji sprzedaży towarów i usług) są podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Do tego limitu wartości sprzedaży nie wlicza się:
- kwoty podatku.
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju;
- odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych (przedmiotowo) od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT lub rozporządzenia MF w sprawie zwolnień z VAT (z kilkoma wyjątkami)
- odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Zwolnienie podmiotowe dotyczy także osób rozpoczynających działalność gospodarczą (tj. dokonywanie odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług) w trakcie roku - jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym ww. limitu 200 tys. zł.
Jeżeli wartości sprzedaży zwolnionej podmiotowo z VAT przekroczy ww. limit 200 tys. zł rocznie – zwolnienie podmiotowe traci moc począwszy od czynności (sprzedaży), którą przekroczono tę kwotę.
Ze zwolnienia podmiotowego można także samodzielnie zrezygnować, bo zwolnienie ma także ten skutek, że nie można będąc zwolnionym podmiotowo z VAT odliczać VAT z faktur zakupowych (kosztowych).
Nie można natomiast (bez względu na wartość sprzedaży – tj. nawet jeżeli wartość sprzedaży jest niższa niż 200 tys. zł rocznie) skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT jeżeli:
1) podatnik realizuje dostawy:
a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (np. wyroby jubilerskie, metale szlachetne)
b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów osobowych
c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT,
d) terenów budowlanych,
e) nowych środków transportu;
2) podatnik świadczy usługi:
a) prawnicze,
b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
c) jubilerskie;
3) podatnik nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski.
Przedmiotowe zwolnienie z VAT
W przypadku dostawy niektórych towarów i świadczenia niektórych usług podatnicy VAT, którzy nie są zwolnieni podmiotowo również nie naliczają VAT. Są to tzw. zwolnienia przedmiotowe (określone z uwagi na przedmiot dostawy lub świadczenia).
Zwolnienia przedmiotowe są określone w art. 43-81 ustawy o VAT i rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zwolnień z VAT.
Jednym z tych zwolnień przedmiotowych jest określone w art. 43 ust. 1 pkt 2) zwolnienie z VAT dostawy towarów (np. samochodów) wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT są np. samochody lekarzy prowadzących działalność gospodarczą w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej.
Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 18-20 zwolnione z VAT (przedmiotowo) są:
18) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze;
18a) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych, w których wykonywana jest działalność lecznicza;
19) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
a) lekarza i lekarza dentysty,
b) pielęgniarki i położnej,
c) medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 160, z późn. zm.),
d) psychologa;
19a) świadczenie usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika (np. pracodawcę) we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej (np. pracownika) od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19.
Sprzedaż samochodu zwolniona z VAT także bez PCC
Taką wykładnię omawianych przepisów potwierdzają organy podatkowe - przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 lutego 2019 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4014.285.2018.2.SK).
W interpretowanym stanie faktycznym Wnioskodawca (osoba fizyczna) dokonał zakupu samochodu osobowego od lekarza prowadzącego działalność gospodarczą w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej za cenę 40 tys. zł. Lekarz ten nie był podmiotowo zwolniony z VAT. Jednak jak się okazało ta konkretna sprzedaż była zwolniona z VAT. Bowiem samochód (był to jego środek trwały) służył sprzedawcy (lekarzowi) wyłącznie do działalności zwolnionej z VAT, tj. świadczenia usług w zakresie opieki medycznej, a lekarzowi nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia tego samochodu. Mimo tego kupujący (Wnioskodawca interpretacji) zapłacił od tej transakcji PCC i złożył deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że (…) w analizowanej sprawie ma zastosowanie wyłączenie z opodatkowania określone w art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wobec powyższego, z tytułu zawarcia umowy sprzedaży samochodu osobowego Wnioskodawca nie był zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca może zatem – zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej – wystąpić do naczelnika właściwego urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z uiszczeniem podatku z tytułu ww. czynności.
Natomiast kupujący musiałby zapłacić PCC gdyby ów lekarz sprzedawał samochód ze swojego majątku prywatnego. Sprzedaż rzeczy z majątku prywatnego nie jest bowiem "zwolniona z VAT" a nie podlega w ogóle opodatkowaniu VAT. PCC musiałby zapłacić nawet podatnik VAT, gdyby kupił jakąś rzecz z prywatnego majątku sprzedawcy.