Co to jest kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych to ustalony przez ustawodawcę limit dochodu, od którego podatnik nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Kwota wolna od podatku oznacza zatem wysokość kwoty dochodu osoby fizycznej, od której nie ma obowiązku odprowadzania podatku do właściwego dla podatnika urzędu skarbowego.
W polskim ustawodawstwie kwota wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych określona została w art. 27 ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej także "ustawa").
Jak działa kwota wolna od podatku?
Mechanizm działania kwoty wolnej od podatku polega na zaniechaniu jego poboru do kreślonej kwoty.
Wyjaśnijmy, że w przeszłości kwota wolna od podatku była waloryzowana. Jednak ustalanie ustawowego mechanizmu waloryzacji kwoty wolnej od podatku zostało zaniechane na mocy ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956). Art. 1 pkt 21 lit. b tej ustawy uchylił stały, ustawowy mechanizm waloryzacji kwoty, o którą zmniejsza się podatek.
W rezultacie, ustawodawca od tego czasu tylko kilka razy zwiększył wysokość kwoty wolnej od podatku. Ostatni raz ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. poz. 2175).
W latach od 2009-2016 kwota wolna od podatku nie ulegała zmianie i wynosiła w tym czasie 3091 zł. W roku 2017 został podniesiona do kwoty 6600 zł, natomiast od 2018 obowiązuje kwota wolna w wysokości 8000 zł.
Tabela. Kwota wolna od podatku 2009-2021
Rok | Kwota wolna od podatku PIT |
2009-2016 | 3091 zł |
2017 | 6600 zł |
2018-2021 | 8000 zł |
Kiedy przysługuje kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku przysługuje podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych, których dochody podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej, zależnie od wysokości uzyskanych dochodów. Progi podatkowe obowiązują w przypadku podatników rozliczających się w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, a także podatników odprowadzających zaliczki w ciągu roku podatkowego.
Przepis art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z zastrzeżeniem art. 29–30f ustawy) zakłada, że podatek dochodowy od osób fizycznych pobiera się od podstawy jego obliczenia według poniższej skali podatkowej.
Tabela: Skala podatkowa 2020/2021
Podstawa obliczenia podatku w złotych |
Podatek wynosi |
||
ponad |
do |
||
|
85 528 |
17% |
minus kwota zmniejszająca podatek |
85 528 |
|
14 539 zł 76 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł |
Opodatkowanie dochodów według skali podatkowej daje możliwość m.in. potrącania kosztów uzyskania przychodów, skorzystania z pełnego katalogu ulg podatkowych, m.in. z odliczenia od dochodu darowizn czy odliczenia od podatku ulgi na dziecko, a także rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Kwota wolna od podatku 2021
Kwota wolna od podatku pojawia się natomiast w art. 27 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolna od podatku dochodowego jest kwota nieprzekraczająca 8000 zł. Oznacz to, że obecnie podatku w 2021 roku nie płacą osoby, które w całym roku 2020 zarobiły mniej niż 8000 zł.
Kwota zmniejszająca podatek 2021 - tabela
Poza tym podatnicy, których dochody opodatkowane są według skali podatkowej mają prawo do obniżenia podatku dochodowego o kwotę zmniejszającą podatek. Jest to kwota odliczana w rocznym obliczeniu podatku, o którym mowa w art. 34 ust. 7 ustawy, lub w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, i wynosi:
1) 1360 zł – dla podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł;
2) 1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru:
834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł
– dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł;
3) 525 zł 12 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł;
4) 525 zł 12 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru:
525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł
– dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł.
Kwota zmniejszająca podatek - tabela
Tabela. Kwota zmniejszająca podatek 2020/2021
Roczny dochód podatnika |
Kwota zmniejszająca podatek |
do kwoty 8 000 zł |
1 360 zł |
większy niż 8 000 zł, ale nie większy niż 13 000 zł |
1360 zł – 834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł |
większy niż 13 000 zł, ale nie większy niż 85 528 zł |
525 zł 12 gr |
większy niż 85 528zł, ale nie większy niż 127 000 zł |
525 zł 12 gr – 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł |
większy niż 127 000 zł |
brak kwoty wolnej |
Natomiast przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy:
1) w przypadku podatników, których dochody nie przekroczą kwoty stanowiącej górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej – kwota zmniejszająca podatek wynosi 525 zł 12 gr rocznie;
2) w przypadku podatników, których dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej – zaliczki nie pomniejsza się o kwotę zmniejszającą podatek.
Przykład obliczenia kwoty zmniejszającej podatek i podatku
Podstawa obliczenia podatku wynosi 10 000 zł
Kwota zmniejszająca podatek: 1 360 zł – [{834,88 zł × (10 000 zł – 8 000 zł)} ÷ 5 000 zł] = 1 026,05 zł
Podatek: 10 000 zł × 17% – 1 026,05 zł = 673,95 zł
Gdzie wpisać kwotę wolną od podatku?
Kwota wolna od podatku obowiązuje w przypadku podatników opodatkowanych według skali podatkowej. W związku z tym korzystają z niej podatnicy rozliczający się na deklaracjach podatkowych PIT-37 lub PIT-36.
Jeżeli podatnik uzyskał dochody, które mieszczą się w limicie kwoty wolnej 8000 zł, to po prostu w ogóle nie płacimy podatku. Podatek pojawia się w przypadku nadwyżki ponad kwotę wolną.
Przy czym, podatnik musi złożyć roczne zeznanie PIT także w przypadku gdy jego dochody za cały rok podatkowy nie przekroczy kwoty wolnej od podatku. Jedynie w sytuacji gdy podatnik nie osiągnął w roku podatkowym żadnego dochodu, nie ma konieczności składania zeznania.
Kwota wolna od podatku UK
Kwota wolna od podatku (personal allowance) w Wielkiej Brytanii jest istotnie wyższa niż ta obowiązująca obecnie w Polsce.
Rząd brytyjski co roku określa nowe kwoty wolne od podatku. W roku podatkowym 2017/18 kwota wolna w UK wyniosła 11 500 funtów, w roku podatkowym 2018/2019 wynosiła 11 850 funtów a w roku podatkowym 2019/2020 - 12 500 funtów. Natomiast w roku podatkowym 2020/2021 personal allowance to 12 500 funtów. Kwota wolna zmniejsza się o 1 funt za każde 2 funty dochodu powyżej limitu 100 000 funtów.
W Anglii podatki uiszczane są od dochodu podlegającego opodatkowaniu, czyli od różnicy pomiędzy dochodem całkowitym a sumą wolną od podatku.
Kwota wolna od podatku w UE
Kwota wolna od podatku w niektórych państwach Unii Europejskiej (w euro):
Austria - 11000
Belgia - 8680
Chorwacja - 3423,50
Cypr - 19500
Czechy - 6464,17
Dania - 6200,40
Estonia - 1728
Finlandia - 16100
Francja - 5963
Grecja - 5000
Hiszpania - 5550
Holandia - 2103
Irlandia - 16500
Luksemburg - 11265
Łotwa - 760,26
Malta - 11900
Niemcy - 8130
Portugalia - 4104
Włochy - 4800
Kwota wolna od podatku 30 tys.?
Podwyższenie do 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku zawiera projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt trafił do Sejmu 11 marca 2021 r.
"Wprowadzenie wyższej kwoty od podatku będzie miało szczególne znaczenie dla osób zarabiających do 2.500 zł miesięcznie, gdyż osoby te będą w całości zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Dodatkowo należy zaznaczyć, że świadczenia emerytalno-rentowe, których wysokość nie przekracza kwoty 2.500 zł miesięcznie także zostaną zwolnione z obowiązku ponoszenia ciężaru fiskalnego. Zwiększenie kwoty wolnej do 30 tys. daje kwotę zmniejszająca podatek 5,1 tys. zł rocznie, czyli 425 zł miesięcznie. Przeciętny miesięczny zysk podatnika ok. 380 zł" - czytamy w uzasadnieniu do projektu.
Zmiany miałyby obowiązywać w odniesieniu do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.
Kwota wolna od podatku. Nowy Ład
Kwota wolna od podatku w programie Nowy Polski Ład.
"Początkowo w Nowym Ładzie nie będzie propozycji zwiększenia kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, jak sugerują to niektóre media" - powiedział minister finansów, funduszy i polityki regionalnej Tadeusz Kościński.
“To jest jeden z wariantów, który zaoferowaliśmy (zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł), ale ja bym nie stawiał najwięcej pieniędzy na taki wariant, raczej na niższy poziom 15-20 tys. zł na ten moment, a dopiero za rok, jak już wychodzimy z pandemii, to możemy mieć większe ambicje” - powiedział Kościński.
Polski Ład - o ile wzrośnie kwota wolna od podatku?
Polski Ład, który w całości został przedstawiony w sobotę 15 maja 2021 roku, zakłada podniesienie kwoty wolnej od podatków dla wszystkich pracujących Polaków (18 mln osób) do 30 tys. zł. Skutkiem będzie wzrost progresywności klina podatkowego – niższe podatki dla osób o niskich i średnich dochodach.
Podniesienie kwoty wolnej do 30 tys. zł w praktyce oznacza, brak podatku od płacy minimalnej. "Po takiej zmianie kwota wolna w Polsce znajdzie się na poziomie porównywalnym z Niemcami, Francją czy Irlandią" - zaznaczono w strategii Nowego Polskiego Ładu.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. - t.j. z dnia 21 sierpnia 2020 r. - Dz.U. z 2020 r., poz. 1426 (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2020 r., poz. 2255).