Takie korzystne dla podatników stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 listopada 2022 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4015.76.2022.4.AD).
Trzy darowizny w jednym zgłoszeniu SD-Z2
O indywidualną interpretację podatkową do Dyrektora KIS wystąpił pewien syn, który otrzymał od swojej matki trzy darowizny pieniężne – trzema przelewami na konto bankowe w trzech różnych dniach. Przed upływem terminu 6 miesięcy od otrzymania tych darowizn ów obdarowany obywatel wypełnił i wysłał na stronie portalu podatkowego podatki.gov.pl jeden formularz SD-Z2 dotyczący nabycia tytułem darowizny pieniędzy, które ww. trzema przelewami darowała mu matka. Kilka dni po złożeniu zgłoszenia SD-Z2 podatnik został telefonicznie powiadomiony przez urząd skarbowy, że źle wypełnił formularz zgłoszeniowy – zdaniem urzędu powinien dla każdego przelewu wypełnić oddzielny druk SD-Z2.
Po otrzymaniu tej informacji obdarowany nie mógł już złożyć odrębnych zgłoszeń SD-Z2 dla każdego z przelewów (dla każdej darowizny), bowiem minął już ustawowy termin 6 miesięcy, umożliwiający zwolnienie wszystkich trzech darowizn z podatku od spadków i darowizn. Urząd skarbowy, do którego zwrócił się o informację podatnik zajął stanowisko, że w tej sytuacji obdarowany syn ma prawo do zwolnienia z podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn tylko od jednej darowizny (tj. od jednego przelewu). Od pozostałych dwóch darowizn (przelewów) ów obdarowany musi (zdaniem urzędu skarbowego) zapłacić podatek.
Na szczęście dla obdarowanego Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w ww. interpretacji indywidualnej z 4 listopada 2022 r. dość liberalnie zinterpretował przepisy.
Zwolnienie z podatku darowizn pieniężnych od najbliższej rodziny - warunki
Dyrektor KIS przypomniał, że na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn darowizny pieniężne otrzymane przelewem od członków najbliższej rodziny są zwolnione z podatku pod pewnymi warunkami. Aby skorzystać z tego zwolnienia obdarowany musi spełnić łącznie następujące warunki:
- podmiotem nabywającym własność rzeczy lub praw majątkowych powinien być: małżonek, zstępny (dzieci, wnuki, prawnuki itd.), wstępny (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, itd.), pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha;
- nabycie w drodze darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych powinno zostać zgłoszone w ściśle określonym terminie (tj. maksymalnie do 6 miesięcy od daty powstania obowiązku podatkowego) przez nabywającego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego – warunek ten nie dotyczy jednak nabycia następującego na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego,
- udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
Warto zauważyć, że przepis art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wskazuje, by warunkiem zwolnienia podatkowego było dokonanie zgłoszenia darowizny na konkretnym wzorze formularza.
Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych - formularz SD-Z2
Tym niemniej wzór zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (formularz SD-Z2) określony został przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060) wydanym na podstawie art. 4a ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, zgłoszenie SD-Z2 zawiera następujące dane:
1) datę nabycia;
2) datę powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia dzień uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego;
3) miejsce i cel składania zgłoszenia;
4) dane identyfikacyjne i aktualny adres zamieszkania podatnika obowiązanego do złożenia zgłoszenia;
5) dane identyfikujące i ostatni adres zamieszkania spadkodawcy, darczyńcy lub innej osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
6) tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych;
7) rodzaj dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych;
8) dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych;
9) dane dotyczące stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
10) sposób przekazania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy;
11) podpis nabywcy (pełnomocnika).
Błąd w zgłoszeniu darowizny nie wyklucza zwolnienia podatkowego
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn konieczne dla skorzystania z tego zwolnienia podatkowego jest terminowe zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie to (co do zasady) powinno zostać dokonane – zdaniem Dyrektora KIS wg ww. wzoru określonego rozporządzeniem Ministra Finansów publicznych, czyli na druku SD-Z2.
Co więcej, Dyrektor KIS wskazał, że jedna darowizna powinna być wykazana w jednym zgłoszeniu SD-Z2:
Otrzymując darowiznę pieniężną w różnych dniach powinien Pan złożyć odrębne zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2. Wynika to z zawartych w § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych określeń: „data nabycia” oraz „data powstania obowiązku podatkowego (…)”. Te uregulowania świadczą jednoznacznie, że w dokonywanym zgłoszeniu możliwe jest wskazanie tylko nabycia własności tylko w jednej dacie. Również konstrukcja poz. 4 i 5 formularza SD-Z2(6) wskazuje na możliwość zakreślenia w każdym ze wskazanych pól jednej daty (czy to daty nabycia – poz. 4, czy daty powstania obowiązku podatkowego – poz. 5). Zatem w przypadku nabycia darowizn w różnych datach – w sytuacji, gdy obowiązek podatkowy powstał także w różnych datach – winien Pan z tego tytułu złożyć oddzielny druk SD-Z2 dla każdej z otrzymanych darowizn środków pieniężnych w terminie 6 miesięcy liczonego od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Ale jednocześnie Dyrektor KIS wskazał, że błąd na druku SD-Z2, czy nawet dokonanie zgłoszenia w innej formie niż na tym formularzu, nie może pozbawiać obdarowanego prawa do zwolnienia podatkowego:
Jednakże wymóg zgłoszenia nabycia na określonym formularzu jest tylko wymogiem natury technicznej, a celem wprowadzenia dedykowanego druku SD-Z2 było ułatwienie podatnikom dokonania stosownego zgłoszenia zapewniającego organom podatkowym pozyskanie niezbędnych informacji potrzebnych do zastosowania omawianego zwolnienia (co wynika z art. 4a ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Tym samym, dokonanie zgłoszenia darowizny w innej formie niż na dedykowanym formularzu lub na błędnie wypełnionym formularzu nie może przesądzać o niespełnieniu warunków do uzyskania zwolnienia na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zatem, skoro istotnie zgłosił Pan na jednym formularzu SD-Z2 wszystkie trzy darowizny, w ustawowym terminie (jako datę nabycia oraz datę powstania obowiązku podatkowego wskazał Pan najwcześniejszą datę nabycia) dochowując przy tym pozostałych warunków ustawowych (tj. otrzymania darowizny przelewem na konto) – mógł Pan skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Stanowisko Dyrektora KIS zaprezentowane w ww. interpretacji jest zgodne wykładnią prezentowaną przez Ministra Finansów, który w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich z 24 marca 2022 r. poinformował, że podziela w całości pogląd RPO, zgodnie z którym „ustanowiony wymóg zgłoszenia nabycia na określonym formularzu należy uznać jedynie za wymóg natury technicznej, mający na celu ułatwienie organom i podatnikom dokonania stosownego zgłoszenia zapewniającego uzyskanie niezbędnych informacji potrzebnych do zwolnienia.”
Zdaniem Ministra Finansów wzór formularza o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) został określony w celu ułatwienia podatnikom skorzystania z tego zwolnienia. Minister Finansów podkreślił też, że ustawodawca określając zwolnienie dla najbliższej rodziny z podatku od spadków i darowizn nie wskazał, że warunkiem koniecznym dla skorzystania z tej preferencji podatkowej jest dokonanie zgłoszenia wyłącznie na formularzu SD-Z2.
Dlatego, zdaniem Ministra Finansów, niedopuszczalne jest, aby organy podatkowe odmawiały prawa do zwolnienia, gdy podatnik dokona zgłoszenia rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w innej formie, niż na formularzu SD-Z2, w tym jeśli dokona zgłoszenia na piśmie lub do protokołu.
W celu zapobieżenia takim ewentualnym działaniom organów podatkowych w przyszłości, w dniu 21 lutego 2022 r. wystosowane zostało do wszystkich Dyrektorów Izb Administracji Skarbowej pismo (nr DOP10.845.29.2022) z zaleceniami dotyczącymi prawidłowego stosowania przepisów prawa, w tym w zakresie uznania za spełnienie warunku zwolnienia od podatku dokonanie zgłoszenia nabycia w innej formie, niż na formularzu SD-Z2.
Więcej na ten temat: Podatek od darowizny 2022/2023 - ile wynosi, co trzeba wiedzieć, darowizna bez podatku
Źródło: interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 listopada 2022 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4015.76.2022.4.AD).
Paweł Huczko