REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przedawnienie w podatku od spadków i darowizn - termin, zasady, odnowienie obowiązku podatkowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Przedawnienie w podatku od spadków i darowizn - termin, zasady, odnowienie obowiązku podatkowego
Przedawnienie w podatku od spadków i darowizn - termin, zasady, odnowienie obowiązku podatkowego

REKLAMA

REKLAMA

Przepis o ponownym powstaniu (odnowieniu) obowiązku podatkowego nie może być furtką dla urzędu skarbowego do wydania w każdym czasie decyzji nakazującej zapłatę podatku od spadków i darowizn. Gdyby tak było, to zobowiązanie nigdy by się nie przedawniło – tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 22 czerwca 2022 r., sygn. akt III FSK 5058/21.

Urząd skarbowy ma trzy lata na wydanie decyzji ustalającej podatek od spadków i darowizn - jeżeli wie o spadku lub darowiźnie

Naczelny Sąd Administracyjny przypomniał, że w podatku od spadków i darowizn urząd skarbowy ma trzy lata na wydanie decyzji ustalającej podatek. Jeżeli w tym czasie nie doręczy jej podatnikowi, to zobowiązanie się przedawnia, zgodnie z art. 68 par. 1 ordynacji podatkowej. Zasada ta dotyczy podatków, których wysokość ustala organ, a nie podatnik. To odstępstwo od reguły polegającej na samoobliczeniu daniny przez samego podatnika (reguła ta dotyczy większości podatków, w tym PIT, CIT, VAT, akcyzy).

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

W podatku od spadków i darowizn jest jeszcze jedna nietypowość – odnowienie (odżycie) obowiązku podatkowego. Oznacza to, że obowiązek ten może powstać ponownie, nawet po latach. Wynika tak z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, który brzmi: „Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia”.

Organy podatkowe sięgają po ten przepis zwłaszcza w sytuacji, gdy zorientują się, że podatnik dysponuje majątkiem, którego nabycia wcześniej nie zgłosił do opodatkowania. Przykładowo, gdy tłumaczy, że miał pieniądze na zakup willi bądź drogiego auta, bo przed laty dostał duży spadek lub darowiznę. Jeżeli nie zapłacił wtedy podatku od spadków i darowizn, a powinien był, to nie ma co liczyć na przedawnienie. Fiskus ma prawo zażądać daniny, argumentując, że obowiązek podatkowy powstał ponownie (odnowił się).

Urząd skarbowy: Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał ponownie

Tak też postąpił w sprawie podatniczki, która we wrześniu 2020 r. złożyła zeznanie SD-3, powołując się na spadek, który odziedziczyła w czerwcu 2014 r. Uporządkowanie spraw z fiskusem było jej potrzebne, by móc sprzedać mieszkanie po matce. Potrzebowała zaświadczenia, że nie zalega z podatkami.

Urząd skarbowy odmówił jej tego zaświadczenia i zażądał zeznania SD-3. Kobieta złożyła je, prosząc zarazem o odstąpienie od sankcji za nieterminowość. Podatku najprawdopodobniej i tak by w 2014 r. nie zapłaciła (bo spadek był po matce, a więc po osobie z najbliższego grona rodziny), ale skoro urząd zażądał zeznania, to je złożyła.

REKLAMA

Urząd wykorzystał zaistniałą sytuację i wydał podatniczce decyzję ustalającą podatek od spadków i darowizn. Słowem, nakazał jej zapłatę daniny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podatniczkę to zaskoczyło. Sądziła, że podatek, jeśli w ogóle się należał, dawno się już przedawnił. W odpowiedzi usłyszała jednak, że podatek od spadków i darowizn nie ulega przedawnieniu i że skoro kobieta sama powołała się na nabycie spadku, to doszło do ponownego powstania obowiązku podatkowego.

Tego samego zdania był dyrektor izby administracji skarbowej. Wyjaśnił, że odnowienie obowiązku podatkowego, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie powoduje przedawnienia prawa do wydania decyzji przez urząd skarbowy. Urząd może sięgnąć po to prawo w każdej chwili, gdy tylko zostanie ujawnione, że podatnik nabył spadek, a go nie zgłosił.

WSA: Urząd skarbowy otrzymał odpis prawomocnego postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku i przez 3 lata nie wydał decyzji

Z taką wykładnią nie zgodziły się sądy. WSA w Rzeszowie orzekł, że nie można za powołanie się na nabycie spadku uznać złożenia zeznania podatkowego. Celem podatniczki nie było bowiem wykazanie, że nabyła spadek, tylko otrzymanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkiem.

Co więcej – zauważył WSA – w tej sprawie na podatniczce w ogóle nie ciążył obowiązek składania zeznania, bo nabycie spadku zostało stwierdzone przez sąd rejonowy i urząd skarbowy doskonale wiedział o tym dziedziczeniu. Otrzymał bowiem odpis prawomocnego postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Od tej pory miał trzy lata na wydanie decyzji ustalającej podatek (gdyby faktycznie podatek ten był należny).

Skoro urząd nie wykorzystał tego czasu, to zobowiązanie podatkowe (jeśli w ogóle powstało) już się przedawniło i postępowanie wymiarowe powinno zostać umorzone – orzekł WSA.

Wymuszone złożenie zeznania podatkowego

Zwrócił też uwagę na to, że podatniczka w ogóle nie zamierzała składać zeznania ani wniosku o odstąpienie od nałożenia sankcji. Złożyła je na wyraźną sugestię urzędu, który nie zgadzał się na wydanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkiem.

Zdaniem WSA takie postępowanie organu tym bardziej zasługiwało na potępienie. Nie można akceptować sytuacji, w której organ administracji wymusza na podatnikach podejmowanie określonych działań, zwłaszcza niekorzystnych z punktu widzenia ich interesów, a następnie wykorzystuje to do wymierzenia im podatku. Takie działanie narusza wyrażoną w art. 121 par. 1 ordynacji podatkowej zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych – wytknął sąd.

Przedawnienie obowiązku podatkowego po trzech latach od uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku

Wyrok ten utrzymał w mocy NSA w wyroku z 22 czerwca 2022 r., sygn. akt III FSK 5058/21. Potwierdził, że złożenie przez podatniczkę zeznania nie spowodowało powstania na nowo obowiązku podatkowego. Obowiązek ten ukształtował się już wcześniej, w momencie uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku – wskazał sąd kasacyjny.

Uznał więc, że skoro podatniczka nabyła spadek w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu rejonowego, czyli 14 czerwca 2014 r., to trzyletni termin przedawnienia rozpoczął bieg 31 grudnia 2014 r., a upłynął 31 grudnia 2017 r. Z tym dniem przedawniła się kompetencja organu do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania w podatku od spadków i darowizn – orzekł NSA.

Dodał, że gdyby zgodzić się z fiskusem, to podatek od spadków i darowizn nigdy by się nie przedawniał, bo jakakolwiek czynność podatnika powodowałaby odnowienie obowiązku podatkowego. A przecież złożenie zeznania przez podatniczkę nie miało na celu wykazania nabycia spadku, tylko uzyskanie formalnego poświadczenia stanu prawnego, który był organowi znany – zwrócił uwagę sąd kasacyjny.

Podobny wniosek płynie z wyroku z 16 września 2021 r. (sygn. akt III FSK 3338/21). Wtedy również oba sądy orzekły, że obowiązek podatkowy powstał ponownie w związku z uprawomocnieniem się postanowienia sądu rejonowego o stwierdzeniu nabycia spadku. Od tego dnia urząd skarbowy ma trzy lata na ewentualne wydanie decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe. Po tym terminie zobowiązanie się przedawnia. ©℗

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2026: Tylko 4 miesiące na przygotowanie. Czego wymagać od dostawców oprogramowania? Kto powinien mieć dostęp do systemu?

Od 1 lutego 2026 roku w Polsce zacznie obowiązywać obligatoryjne fakturowanie elektroniczne z wykorzystaniem faktur ustrukturyzowanych wprowadzonych do ustawy o podatku VAT. Najpierw dotyczyć to będzie największych podatników (przekroczone 200 mln zł obrotów brutto w 2024 r.), a od 1 kwietnia 2026 r. - pozostałych. Oznacza to, że wymiana faktur pomiędzy przedsiębiorcami będzie musiała odbywać się za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

Zmiany w VAT: rozliczanie importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej

W dniu 17 września 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, będący częścią pakietu deregulacyjnego. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów nowelizacja ta jest konieczna, bowiem po wprowadzeniu od czerwca br. nowego systemu celnego AIS/IMPORT PLUS, niektóre firmy posiadające pozwolenie na stosowanie zgłoszenia uproszczonego i stosujące to uproszczenie zostałyby de facto pozbawione możliwości rozliczania podatku VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej. Dzięki nowym przepisom ci przedsiębiorcy będą mogli nadal rozliczać podatek VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej.

Ulga B+R na wakacjach. O czym należy pamiętać przy ewidencji czasu pracy w czasie nieobecności pracowników?

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) to jeden z najistotniejszych i najbardziej przystępnych instrumentów wspierających finansowanie innowacji w Polsce. Ta preferencja podatkowa umożliwia przedsiębiorcom odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działania badawczo-rozwojowe nawet na poziomie 200%. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania wydatków ponoszonych m.in. na wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace B+R. Jednak dużym wyzwaniem pozostaje prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy osób zaangażowanych w takie projekty.

Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

REKLAMA

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 r: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany 16 września 2025 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie od początku 2026 roku.

Bank prosi o aktualizację danych twojej firmy? Oto dlaczego nie warto z tym zwlekać

Otwierasz serwis elektroniczny swojego banku i widzisz wiadomość o konieczności zaktualizowania danych osobowych lub firmowych? To nie przypadek. Potraktuj to jako priorytet, by działać zgodnie z prawem i zapewnić swojej firmie ciągłość świadczenia usług bankowych. Szczególnie że aktualizację można zrobić w kilku prostych krokach i w dogodnej dla ciebie formie.

REKLAMA

Czy ominie Cię KSeF? Może jesteś w grupie, która nie będzie musiała stosować e-faktur w 2026 roku

W 2026 roku wchodzi w życie obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) dla większości przedsiębiorców w Polsce. System pozwala na wystawianie faktur ustrukturyzowanych i automatyczne przesyłanie ich do administracji podatkowej. Choć wielu przedsiębiorców będzie zobowiązanych do korzystania z platformy, istnieją wyjątki i odroczenia. Sprawdź!

Czy prawo stoi po stronie wierzyciela? Termin 60 dni, odsetki, rekompensaty, windykacja na koszt dłużnika, sąd

Nieterminowe płatności potrafią sparaliżować każdą firmę. Jest to dokuczliwe szczególnie w branży TSL, gdzie koszty rosną z dnia na dzień, a marże są minimalne. Każdy dzień zwłoki to realne ryzyko utraty płynności. Pytanie brzmi: czy prawo faktycznie stoi po stronie wierzyciela, a jeśli tak – jak z niego skutecznie korzystać?

REKLAMA