Czym jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to jedna z form opodatkowania przychodów osób fizycznych (lub przedsiębiorstw w spadku) z działalności gospodarczej (i nie tylko z tej działalności, bo np. także z tzw. najmu prywatnego, tj. poza działalnością gospodarczą).
Ryczałt ten jest regulowany przez przepisy ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Czym jest działalność gospodarcza dla celów opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?
W myśl art. 4 ust. 1 pkt 12 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…), użyte w tej ustawie określenie pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o PIT.
A zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o PIT, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej, oznacza to działalność zarobkową:
a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Natomiast na podstawie art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
- są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
- wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Warto też wskazać, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. A przychodem z tej działalnością są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług (zob. art. 14 ust. 1 ustawy o PIT).
Kiedy można płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych uzyskanych z działalności gospodarczej?
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…), osoby fizyczne oraz przedsiębiorstwa w spadku osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Ważne!
Organy podatkowe zwracają uwagę, że możliwość opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz wysokość stawki tego podatku - zależy wyłącznie od faktycznego rodzaju świadczonych w ramach tej działalności usług.
Definicje
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…), użyte w tej ustawie określenie działalność usługowa oznacza - pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem są czynności zaliczone do usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU).
Natomiast w myśl art. 4 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…), działalność usługowa w zakresie handlu – to sprzedaż, w stanie nieprzetworzonym, nabytych uprzednio produktów (wyrobów) i towarów, w tym również takich, które zostały przez sprzedawcę zapakowane lub rozważone do mniejszych opakowań albo rozlane do butelek, puszek lub mniejszych pojemników.
A przepis art. 4 ust. 1 pkt 5 lit. a) ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…) definiuje „towary handlowe” jako towary (wyroby) zakupione w celu dalszej odsprzedaży, w stanie nieprzetworzonym.
Limit przychodów
Przepis art. 6 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…) wprowadza warunek, zgodnie z którym podatnicy mogą płacić ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z działalności gospodarczej, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy:
- uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2 000 000 euro, lub
- uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki osób fizycznych (cywilnej lub jawnej), a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 2 000 000 euro.
Limity te przelicza się na złotówki według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP, na pierwszy roboczy dzień października roku poprzedzającego rok podatkowy. Jako że kurs euro na dzień 1 października 2020 r. wyniósł 4,5153 zł, to w 2021 r. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą płacić podatnicy, którzy w 2020 roku uzyskali przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej (samodzielnie lub w ramach spółki)
w wysokości nieprzekraczającej 9 030 600 zł (w przypadku działalności prowadzonej w ramach spółki jest to limit sumy przychodów wspólników tej spółki).
Kolejnym warunkiem płacenia ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest niekorzystanie przez podatnika w danym roku podatkowym z opodatkowania w formie karty podatkowej - bez względu na wysokość przychodów (zob. art. 6 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…)).
Kiedy nie można płacić ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzyskanych z działalności gospodarczej?
Nawiązując do ww. warunków trzeba wskazać, że ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie można stosować do przychodów z działalności gospodarczej jeżeli podatnik:
- przekroczył w poprzednim roku limit 2 mln euro przychodów z działalności gospodarczej;
- płaci w danym roku podatkowym kartę podatkową.
Ponadto zgodnie możliwość opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzależniona jest od niewystąpienia przesłanek negatywnych określonych w art. 8 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…),
Zgodnie z ust. 1 tego przepisu opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 1b, nie stosuje się do podatników:
1) opłacających podatek w formie karty podatkowej na zasadach określonych w rozdziale 3;
2) korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego;
3) osiągających w całości lub w części części przychody z tytułu:
- prowadzenia aptek,
- działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
- działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
4) wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii;
5) podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
a) samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
b) w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
c) samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka
- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Ważne!
Zdaniem organów podatkowych z przepisu art. 8 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (…) wynika, że jeżeli podatnik osiągnie chociaż część przychodu z tytułu prowadzenia działalności wyłączonej z opodatkowania w ramach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (na przykład sprzedaży części, czy akcesoriów do pojazdów mechanicznych) to traci prawo do opodatkowania ryczałtem.
A w razie utraty warunków do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest obowiązany, poczynając od dnia, w którym nastąpiła utrata tych warunków, zaprowadzić właściwe księgi - chyba, że jest zwolniony z tego obowiązku - i opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Warsztaty (serwisy) samochodowe nie mogą sprzedawać części i akcesoriów samochodowych jeżeli chcą płacić ryczałt
Zatem uważać powinni zwłaszcza podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych prowadzący działalność gospodarczą polegającą na naprawach i konserwacji pojazdów (np. samochodów).
Jeżeli wystawią rachunek (paragon) lub fakturę na sprzedaż części zamiennych czy innych akcesoriów do samochodów, to tracą prawo do płacenia ryczałtu i muszą przejść na ogólne zasady podatku dochodowego (tj. skalę podatkową PIT i książkę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe).
Jak anulować dokonaną sprzedaż – kazus z interpretacji
Coś takiego spotkało pewnego podatnika, właściciela serwisu samochodowego z wiodącym kodem PKD 45.20.Z - Konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli. Podatnik ten od 2021 roku przeszedł (z podatku liniowego) na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jednak pracownik tego serwisu w styczniu 2021 roku dokonał dwóch incydentalnych transakcji sprzedaży części i akcesoriów samochodowych na rzecz dwóch innych pracowników tego serwisu (wystawiając 2 paragony). Gdy podatnik się zorientował, że te transakcje zostały dokonane, zwrócił zapłacone kwoty za ww. paragony oraz dokonał ich anulowania, co zostało odnotowane w zeszycie korekt do paragonów.
Oddanie zapłaconych kwot pracownikom zostało potraktowane jako nieodpłatne przekazanie części i akcesoriów samochodowych i jako wynagrodzenie w naturze zostało ujęte odpowiednio na liście płac, z odprowadzeniem składek ZUS oraz podatku dochodowego od wynagrodzeń.
Jednak zaniepokojony tą sytuacją podatnik wystąpił o indywidualną interpretację podatkową tego stanu faktycznego.
W interpretacji z 1 lipca 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.292.2021.2.MGR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w tej sytuacji podatnik ostatecznie nie osiągnął przychodu z tytułu działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych. Organ podatkowy uznał, że w opisanym stanie faktycznym doszło do skutecznego anulowania transakcji sprzedaży.
Dyrektor KIS stwierdził ostatecznie, że (…) anulowana sprzedaż poprzez zwrot pieniędzy dla kupujących części samochodowe pracowników Wnioskodawcy i potraktowanie przekazanych towarów jako wynagrodzenia w naturze nie wywoła konsekwencji w postaci utraty prawa do stosowania przez podatnika opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym. Zatem Wnioskodawca ma prawo do opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej w 2021 r. w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Paweł Huczko