VAT w warsztatach samochodowych
Jest to potencjalnie bardzo istotna zmiana dla większości warsztatów samochodowych. Świadczenie wykonywane przez warsztat obejmuje najczęściej diagnostykę, wymianę uszkodzonych elementów oraz dostawę nowego elementu w miejsce uszkodzonego. Tym samym trudno sobie wyobrazić usługę naprawy pojazdu bez dostarczenia nowej części. Ponadto marża warsztatu na wymienianych częściach również stanowi element kalkulacyjny wartości usługi.
Niestety przeważająca część podatników prowadzących warsztaty pozostaje w potencjalnie błędnym przekonaniu, że jeśli na fakturze lub paragonie wykażą jedynie usługę naprawy, bez wyszczególniania wartości wymienionych części – mogą dalej bezpiecznie korzystać ze zwolnienia dla świadczonych usług.
Część bardziej przezornych podatników wystąpiła o interpretacje indywidualne, które w ich przekonaniu potwierdziły możliwość dalszego korzystania ze zwolnienia dla takiej usługi kompleksowej.
Niestety jedni i drudzy podatnicy potencjalnie pozostają w błędzie.
Istota świadczenia kompleksowego
Większość podatników pozostaje w przekonaniu, że świadczenie kompleksowej usługi polegającej naprawie pojazdu pozwala uniknąć konieczności naliczania podatku VAT – co jest dużym błędem.
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE oraz krajowych sądów administracyjnych od lat wskazuje, że jeśli dwa lub więcej świadczeń są ze sobą tak ściśle powiązane ekonomicznie, że ich rozdzielanie byłoby sztuczne, należy traktować je jak jedno świadczenie.
Aby takie świadczenie móc zakwalifikować odpowiednio jako dostawę towarów lub świadczenie usług, należy ustalić, jaki jest główny ekonomiczny cel świadczenia z punktu widzenia nabywcy – tj. co stanowi główną wartość, a co jest wartością dodatkową, umożliwiającą lepsze skorzystanie z usługi. Nawet jeśli dane świadczenie poboczne jest konieczne dla skorzystania ze świadczenia głównego – nie daje to podstaw do rozdziału na dwa świadczenia. Generalnie należy ustalić, które świadczenie nie ma samoistnie wartości dla klienta.
Również sama wartość świadczeń nie musi decydować o dominującym charakterze danego świadczenia. Bywa tak, że świadczenie o mniejszej wartości ma charakter dominujący (przykładem może być tu orzecznictwo NSA dotyczące montażu stałej zabudowy meblowej w budynkach mieszkalnych).
Stąd pierwszym problematycznym elementem jest klasyfikacja świadczenia warsztatu. Wydaje się, że dominującym elementem jest usługa naprawy (która przecież zawiera też element diagnostyczny, który często decyduje o powodzeniu naprawy) a dostawa nowej części ma charakter uboczny – powierzając wykonanie usług klient często nawet nie liczy na nabycie nowej części, ale na przywrócenie sprawności pojazdu.
Trzeba jednak zaznaczyć, że organy podatkowe wykazują zróżnicowane podejście do świadczeń złożonych i dążą nieraz do sztucznego rozdzielenia świadczenia złożonego.
Niekorzystne rozstrzygnięcia organów podatkowych i sądów administracyjnych
Od 1 listopada 2019 r. zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, ze zwolnienia z uwagi na wysokość obrotu nie mogą korzystać podatnicy, którzy m.in. dokonują dostawy towarów akcyzowych (np. olej silnikowy) czy też właśnie części samochodowych.
Wydaje się, że jeśli jednak przedmiotem świadczenia jest usługa kompleksowa naprawy, a nie tylko dostawa części – to taka usługa nie jest już objęta ograniczeniem (nie dokonuję dostawy, lecz świadczę usługę).
Niestety niekorzystne rozstrzygniecie w sprawie warsztatu wydał już Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dn. 26 listopada 2019 r. (I SA/Rz 726/19).
prawa dotyczyła podatnika, który zamierzał otworzyć warsztat samochodowy i twierdził, że świadczy usługę kompleksową wymiany oleju, gdzie jego dostawa stanowi jedynie element dodatkowy i uboczny i we wniosku o interpretację żądał potwierdzenia, że taka usługa korzystać będzie ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy VAT (tj. do limitu 200.000 zł)
Organ podatkowy uznał, że zwolnienie nie przysługuje – choć wadliwie ocenił, że podatnik nie świadczy usługi kompleksowej, tylko dwa odrębne świadczenia – wymiana oleju i dostawa oleju.
Sąd rozstrzygając skargę na interpretację stwierdził, że podział świadczenia złożonego dokonany przez organ jest sztuczny.
Niestety sąd uznał także, że jeżeli choć jedna z czynności składających się na usługę kompleksową która występując oddzielnie stanowiłaby odrębną czynność opodatkowaną, nawet wówczas, gdy nie stanowi ona czynności dominującej, lecz pomocniczą, - jeśli tylko objęta jest dyspozycją art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, podatnikowi wykonującemu taką usługę zwolnienie z art. 113 ust. 1 ustawy VAT nie przysługuje.
Powyższe orzeczenia dotyczą wyrobów akcyzowych, ale wniosek obejmie również kwestię części samochodowych – jeśli którykolwiek element danej usługi kompleksowej nie może korzystać ze zwolnienia z VAT – to cała usługa kompleksowa nie może korzystać ze zwolnienia.
Sąd podsumował swoje rozstrzygniecie stwierdzeniem, że przyjęcie innego stanowiska stwarzałoby potężne pole do nadużyć.
Powyższe orzeczenie – jeśli zostanie utrzymane przez NSA – może sprawić, że wszyscy podatnicy, którzy obecnie korzystają ze zwolnienia VAT – będą musieli odprowadzić zaległy VAT od swojej sprzedaży – począwszy od 1 listopada 2019 r.
Interpretacje – potencjalne pułapki
Niestety, również Ci przezorni podatnicy, którzy wystąpili o interpretacje indywidualne – nie mogą czuć się bezpieczni.
Prawie wszystkie interpretacje, które potwierdzały możliwość korzystania ze zwolnienia kwotowego z VAT przez warsztat samochodowy świadczący usługę kompleksową - zostały wadliwie sformułowane. Popełniano w nich klasyczny błąd – już w opisie stanu faktycznego wnioskodawcy wskazywali, że nie dokonują dostawy części samochodowych i wyrobów akcyzowych – zatem „wymuszali” na organie wydanie określonego rozstrzygnięcia. Skoro podatnik sam twierdził, że nie dokonuje dostawy części, to organ nie mógł przyjąć innego założenia i dokonać oceny świadczenia podatnika.
Taka interpretacja niestety i nie daje żadnej ochrony – organ podatkowy w razie kontroli może z łatwością wykazać, że naprawa pojazdów obejmuje też montaż nabytych przez warsztat części – i tym samym niezgodność stanu opisanego we wniosku o interpretację ze stanem faktycznym.
Poniżej kilka źle sformułowanych interpretacji, które tylko pozornie potwierdzają możliwość korzystania ze zwolnienia:
- interpretacja Dyrektora KIS z dn. 9 czerwca 2020 r. 0112-KDIL1-1.4012.117.2020.2.MB
- interpretacja Dyrektora KIS z dn. 25 maja 2020 r. 0111-KDIB3-3.4012.70.2020.2.WR
- interpretacja Dyrektora KIS z dn. 28 kwietnia 2020 r. 0112-KDIL3.4012.75.2020.1.MŁ
- interpretacja Dyrektora KIS z dn. 2 marca 2020 r. 0113-KDIPT1-1.4012.740.2019.2.RG
W tych interpretacjach organy same sygnalizują wnioskodawcom, że mogli źle sformułować wniosek - wskazując, że możliwość korzystania ze zwolnienia przysługuje, jeśli faktycznie wykonują wyłącznie usługę naprawy pojazdu i nie dokonują jakiejkolwiek dostawy części samochodowych (czyli warsztat nie powinien nawet zamontować własnej nakrętki, śruby czy podkładki – co jest w praktyce niemożliwe).
Polecamy: VAT 2020. Komentarz
Polecamy: Biuletyn VAT
Skala ryzyka
Niestety kwestia zwolnienia z VAT usługi warsztatowej może okazać się kolejną pułapką na podatników – podobną do tej, jaka miała miejsce ze stawką VAT dla fastfoodów/lodów itp.
Również w tej kwestii przeważająca większość podatników stosowała złe stawki podatku, wielu posiadało interpretacje indywidualne, które również były wadliwe i nie dawały żadnej ochrony – podatnicy sami w opisie stanu faktycznego wskazywali, że ich świadczenie to dostawa towaru, a nie usługa. (5% VAT vs 8% VAT).
Niestety kilku lat podatnicy Ci objęci są wzmożonymi kontrolami organów podatkowych oraz toczą spory sądowe z organami – niestety przeważają rozstrzygnięcia niekorzystne dla podatników.
Należy podkreślić, że w sprawach gastronomii różnica w stawce podatku była pozornie niewielka ( raptem 3%) ale nawet ten mały procent liczony przecież od całego obrotu z ostatnich kilku lat kumulował się wraz z odsetkami do znacznych kwot.
W przypadku zakwestionowania prawa do zwolnienia, ryzyko jest znacznie większe – mowa tutaj o konieczności odprowadzenia 23% od całego obrotu, poczynając od 1 listopada 2019 r. – zatem o kwotach kilkukrotnie większych.
Podsumowanie:
Niestety kwestia zwolnienia z VAT usługi warsztatowej jest złożona i potencjalnie stanowi znaczne zagrożenie podatkowe.
Wadliwie sformułowane interpretacje, niekorzystne stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych sprawiają, że problem ma realny charakter.
Trzeba jednak podkreślić, że jest to stosunkowo nowy problem – istniejący 1 listopada 2019 r. Biorąc pod uwagę okres lockdownu spowodowany COVID-19, nie są jeszcze znane wyniki postępowań, a na wyroki przyjdzie nam poczekać przynajmniej do przyszłego roku.
Podatnicy mogą zatem teraz – na stosunkowo wczesnym etapie – dokonać przeglądu swoich rozliczeń podatkowych czy uzyskanych interpretacji – i dostosować swoje dalsze postępowanie. Zalecamy jednak zdecydowanie, aby skonsultować tę kwestię z doradcą podatkowym, aby nie narażać się na skutki nieprofesjonalnego doradztwa.
Andrzej Radwan-Wiński, doradca podatkowy