Zgodnie z art. 151 ust. 1 lit. a dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE.L 2006 Nr 347, str. 1 ze zm.) państwa członkowskie zwalniają z VAT dostawy towarów i świadczenie usług dokonane w ramach stosunków dyplomatycznych i konsularnych.
Minister Finansów na podstawie art. 89 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, ze zm.) wydał rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 839 ze zm., dalej jako: „Rozporządzenie”), w którym przewidział preferencyjną stawkę 0% dla czynności opodatkowanych VAT dokonywanych w ramach stosunków dyplomatycznych i konsularnych.
Na mocy § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia obniżoną do wysokości 0% stawkę VAT stosuje się do dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz:
- misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych posiadających przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego niż terytorium kraju,
- członków personelu ww. misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych,
- innych osób zrównanych z członkami personelu ww. misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych.
Ustawodawca przewidział jeszcze inne wymagania formalne warunkujące zastosowanie stawki 0% dla dostawy towarów i świadczenia usług w ramach stosunków dyplomatycznych i konsularnych.
Zgodnie z § 8 ust. 2 Rozporządzenia stawkę 0% stosuje się, pod warunkiem że podmiot dokonujący dostawy towarów lub świadczący usługi przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiada (łącznie oba dokumenty):
1) wypełnione odpowiednio na potrzeby podatku świadectwo zwolnienia z podatku, o którym mowa w załączniku II do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, z późn. zm.) dla tych towarów, potwierdzone przez właściwe władze państwa, na którego terytorium podmioty wskazane w ust. 1 pkt 4 posiadają siedzibę lub przedstawicielstwo,
2) zamówienie dotyczące towarów (wraz z ich specyfikacją), do których odnosi się świadectwo.
W przypadku gdy nabywane towary lub usługi są przeznaczone do celów służbowych, świadectwo nie musi być potwierdzone przez właściwe władze państwa, na którego terytorium podmioty te posiadają siedzibę lub przedstawicielstwo. Tak stanowi § 8 ust. 4 Rozporządzenia. W takim przypadku zgodnie § 8 ust. 5 Rozporządzenia nabywca przekazuje dostawcy towarów lub usługodawcy dokumenty wskazane w ust. 2 oraz kopię pisma, o którym mowa w rubryce 7 świadectwa, zezwalającego na odstąpienie od potwierdzenia tego świadectwa, wydanego przez właściwe władze państwa, na którego terytorium podmioty te posiadają siedzibę lub przedstawicielstwo.
Przykład 1
Stan faktyczny:
Spółka XYZ rozważa sprzedaż samochodu na rzecz członka zagranicznej misji dyplomatycznej, która odbywa się na terytorium Niemiec. Dyplomata przeznaczy samochód do celów użytku prywatnego. Dyplomata dostarczył spółce świadectwo zwolnienia z podatku VAT potwierdzone przez właściwe władze państwa oraz zamówienie dotyczące towarów (wraz z ich specyfikacją), do których odnosi się świadectwo. Czy w tym przypadku spółka może zastosować stawkę 0%?
Analiza:
W podanym przykładzie zostały spełnione wszystkie warunki przewidziane w § 8 ust. 1 pkt 4 oraz § 8 ust. 2 Rozporządzenia. Wątpliwości może wzbudzić cel przeznaczenia samochodu tj. użytek prywatny.
Ww. przepisy nie wyrażają expressis verbis, czy zwolnienie obejmuje również dostawę towarów na rzecz dyplomatów, którzy przeznaczą nabyte towary na użytek prywatny. W § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia ustawodawca nie mówi, że zwolnieniu podlegają tylko dostawy towarów przeznaczonych do celów służbowych. Taki wymóg znajduje się przykładowo w § 8 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia (w tym przepisie znajduje się następujący zapis: „do celów służbowych tych instytucji lub organów”). Zgodnie z podstawowymi zasadami wykładni prawa przyjmuje się założenie racjonalnego ustawodawcy. Jeżeli ustawodawca w tym samym akcie prawnym w jednym przepisie zawarł jakiś warunek, a w innym go pominął, to należy przyjąć, że zrobił to celowo. Stąd nabycie samochodu do użytku prywatnego na potrzeby członka zagranicznej misji dyplomatycznej spełnia warunki przewidziane w § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia.
Potwierdza to interpretacja indywidualna z dnia 9 stycznia 2018 r., sygn. akt 0114-KDIP1-2.4012.604.2017.1.RM, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że „Świadectwo zawiera imię i nazwisko Dyplomaty oraz informację, że nabywane towary przeznaczone są do celów prywatnych. Świadectwo jest potwierdzone przez podmiot, przy którym dany Dyplomata jest afiliowany, jak i właściwe władze państwa, na terytorium którego zlokalizowany jest podmiot, przy którym jest on afiliowany. (…) Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa wskazać należy, że dostawy dokonywane przez Wnioskodawcę w ramach Sytuacji I spełniają przesłanki do zastosowania preferencyjnej stawki podatku VAT w wysokości 0%. Skoro bowiem nabywcami towarów oferowanych przez Wnioskodawcę są podmioty wskazane w § 8 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia, tj. członkowie personelu misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych posiadających przedstawicielstwo na terytorium innego państwa członkowskiego UE niż terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz osoby zrównane z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych i jednocześnie Wnioskodawca, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada dokumenty, o których mowa § 8 ust. 2 rozporządzenia, tj. Świadectwo oraz Zamówienie, to tym samym ww. transakcje podlegają opodatkowaniu z zastosowaniem stawki podatku od towarów i usług w wysokości 0% na podstawie § 8 ust. 1 pkt 4 w zw. z § 8 ust. 2 rozporządzenia”.
Polecamy: VAT 2018. Komentarz
Przykład 2
Stan faktyczny:
Spółka XYZ rozważa sprzedaż komputera na rzecz osoby fizycznej, która zgodnie ze zwyczajem międzynarodowym jest traktowana na równi z członkami personelu zagranicznej misji dyplomatycznej. Komputer będzie wykorzystywany wyłącznie do celów służbowych. Dostawa towaru ma nastąpić 10 marca. Nabywca przedłożył spółce zamówienie dotyczące komputera wraz ze specyfikacją. Nabywca nie przekazał dostawcy towaru świadectwa zwolnienia z podatku VAT, ale obiecuje, że zrobi to do 20 kwietnia. Nabywca nie będzie miał potwierdzonego świadectwa przez władze państwa, w których odbywa misję dyplomatyczną. Nabywca zobowiązał się, że dostarczy spółce kopię pisma, o którym mowa w rubryce 7 świadectwa, zezwalającego na odstąpienie od potwierdzenia tego świadectwa. Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym spółka może zastosować stawkę 0%?
Analiza:
Jeżeli nabywany towar jest przeznaczony wyłącznie do celów służbowych, to nabywca jest zobowiązany przekazać dostawcy towaru świadectwo zwolnienia z VAT. Jednakże świadectwo nie musi być potwierdzone przez władze państwa, w których odbywa się misja dyplomatyczna. W takim przypadku nabywca zobligowany jest dostarczyć kopię pisma zezwalającego na odstąpienie od potwierdzenia świadectwa, wydanego przez właściwe władze państwa, na którego terytorium podmioty te posiadają siedzibę lub przedstawicielstwo.
Podatnik może zastosować stawkę 0% w przypadku dostawy towaru na rzecz podatnika będącego osobą fizyczną, która zgodnie ze zwyczajem międzynarodowym jest traktowana na równi z członkami personelu zagranicznej misji dyplomatycznej, jeżeli w momencie dostawy towarów lub wykonania usługi nie będzie dostarczone świadectwo zwolnienia z podatku VAT, pod warunkiem, że nabywca przekaże dostawcy towaru ten dokument przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy. W tym przypadku datą graniczną jest 25 kwietnia (termin złożenia deklaracji VAT-7, która obejmuje dostawę komputera z 10 marca). Jeżeli nabywca w analizowanym przykładzie nie dostarczy ww. dokumentów (tj. świadectwa oraz kopii pisma zezwalającego na odstąpienie od potwierdzenia świadectwa) do 25 kwietnia, to dostawca towaru będzie zobowiązany do skorygowania stawki 0% oraz zastosowania do transakcji stawki 23%.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 stycznia 2018 r., sygn. akt 0114-KDIP1-2.4012.604.2017.1.RM, w której organ podatkowy stwierdził, że „Jednocześnie należy wyjaśnić, że co prawda z praktycznego punktu widzenia podatnik powinien otrzymać wskazane dokumenty przed lub w momencie dokonania sprzedaży ponieważ posiadanie świadectwa oraz zamówienia wraz ze specyfikacją, z której wynika ilość i rodzaj towarów, umożliwia odpowiednie przygotowanie dostawy zgodnie z oczekiwaniami nabywcy oraz uprawnia do zastosowania stawki podatku w wysokości 0%. Niemniej jednak jeśli podatnik nie posiada wspomnianych dokumentów w chwili sprzedaży nie oznacza, że nie może sprzedać towarów przy zastosowaniu stawki 0% i że musi opodatkować taką transakcję stawką podatku właściwą dla danego towaru. Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu wymagają bowiem aby podatnik posiadał świadectwo oraz zamówienie wraz ze specyfikacją przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy. Zatem w sytuacji gdy na moment dostawy podatnik nie posiada fizycznie świadectwa oraz zamówienia ale wie, że nabywca takie dokumenty posiada i dostarczy je w terminie późniejszym, tj. przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, może zastosować stawkę podatku w wysokości 0%. Przy czym decyzja o umożliwieniu nabywcy dostarczenia świadectwa w terminie późniejszym należy zawsze wyłącznie do decyzji podatnika i oparta jest o zaufanie i współpracę z nabywcą”.
Posiadanie odpowiedniej dokumentacji jest bowiem obowiązkiem dostawcy towarów lub usługodawcy. Stawka 0% jest stawką preferencyjną i zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą organów podatkowych i sądów administracyjnych obowiązek wykazania, że zostały spełnione wszystkie warunki zastosowania stawki 0% ciążą na podatniku. WSA w Opolu w wyroku z dnia 10 marca 2017 r., sygn.. akt I SA/Op 9/17 orzekł, iż „Wskazać należy na ugruntowany w orzecznictwie sądów administracyjnych pogląd, że to na podatniku, chcącym skorzystać z prawa zastosowania do opodatkowania preferencyjnej stawki podatku VAT 0%, ciąży obowiązek należytego dokumentowania zdarzeń gospodarczych, które warunkują to prawo” (dla por. wyroki: WSA w Opolu z dnia 20 stycznia 2017 r., sygn. akt I SA/Op 445/16 oraz z 6 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Op 576/15; WSA w Łodzi z dnia 24 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Łd 140/16; NSA z dnia 17 czerwca 2016 r., sygn. akt I FSK 1528/14).
Autorzy:
Artur Ratajczak, doradca podatkowy, nr wpisu 12107, Kancelaria TaxCorner - właściciel
Damian Kowalski, asystent doradcy podatkowego w Kancelarii TaxCorner