Zawiadomienia do prokuratury przeciwko księgowym i biurom rachunkowym
W dniu 21 października 2020 r. na portalu Grupy Infor S.A. opublikowano wypowiedzi Prof. Adama Mariańskiego, przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych dotyczące zawiadomień do prokuratury składanych przez KIDP przeciwko księgowym i biurom rachunkowym: https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/4710857,Nieuprawnione-doradztwo-podatkowe-KIDP-sklada-60-wnioskow-do-prokuratury.html
Przewodniczący KIDP podzielił się informacją, iż zgodnie z prawem, aby móc wykonywać usługi doradztwa podatkowego i reprezentować klientów przed urzędem skarbowym, należy mieć przewidziane przepisami uprawnienia. Doradztwo podatkowe bez uprawnień, to w Polsce przestępstwo zagrożone grzywną w wysokości do 50 tys. zł. Dlatego też Krajowa Izba Doradców Podatkowych po analizie ofert w zakresie świadczonych usług, które publikowane są na stronach internetowych biur rachunkowych uznała, że co najmniej kilka tysięcy podmiotów w Polsce, głównie biur rachunkowych, oferuje swoim klientom nieuprawnione doradztwo, narażając ich na poważne konsekwencje.
W ramach KIDP został powołany specjalny zespół, który monitoruje rynek i wyławia firmy oferujące niedozwolone usługi doradcze pomimo braku uprawnień. Samorząd doradców podatkowych zidentyfikował i udokumentował ok. 500 takich przypadków łamania prawa przez księgowych i biura rachunkowe. 60 zawiadomień przeciwko konkretnym podmiotom trafiło właśnie do prokuratury. Wg zapowiedzi KIDP 400 kolejnych zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu trafi do prokuratury w jeszcze w tym roku.
Prof. Adam Mariański podkreślił, iż działania KIDP podyktowane jest troską o jakość usług świadczonych klientom, którzy często nie zdają sobie sprawy, że osoba, która im doradza robi to bezprawnie, nie mając stosownej wiedzy i uprawnień. W świetle przepisów, doradcą podatkowym może być osoba, która ma wykształcenie wyższe, jest niekarana, odbyła praktykę zawodową oraz zdała państwowy egzamin organizowany przez Ministerstwo Finansów. Dzięki takim kryteriom doradztwem podatkowym w Polsce mogą zajmować się osoby, które mają wiedzę na temat podatków na odpowiednim poziomie. Dzięki temu, klienci doradców podatkowych nie ryzykują korzystając z ich usług - podkreślał w wypowiedzi prof. Mariański.
Stanowisko Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
W reakcji na publikowane w mediach opinie Prezydium Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oddział Dolnośląski, w opublikowanym przez siebie piśmie, pragnie podkreślić, że wypowiedzi przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych Profesora Adama Mariańskiego – naszym zdaniem - są krzywdzące dla wielu księgowych i dla biur rachunkowych oraz nie mają uzasadnienia merytorycznego. Zwracamy uwagę, że mimo iż dziś księgowym może być każdy, to przez wiele lat obowiązywał certyfikat w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg potwierdzony egzaminem przed Ministerstwem Finansów lub inną formą udokumentowania wiedzy z zakresu rachunkowości i prawa podatkowego, a przede wszystkim udokumentowaną praktyką w zawodzie. Wiele biur rachunkowych funkcjonuje od lat i ich właściciele posiadają certyfikaty wydane przez Ministerstwo Finansów.
Wprowadzona z dniem 10 sierpnia 2014 r. deregulacja zawodowa objęła również księgowych, prowadzących usługowo księgi rachunkowe. Ale nie oznacza to, że prowadzeniem ksiąg rachunkowych zajmują się przypadkowe osoby. Biura rachunkowe są prowadzone przez specjalistów, stale podnoszących swoje kompetencje zawodowe, w tym przez aktywnych członków Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Nasze Stowarzyszenie od ponad 110 lat dba o najwyższą jakość usług księgowych świadczonych przez swoich członków poprzez szkolenia, konferencje i certyfikację zawodową. Wielu księgowych i biur rachunkowych jest sygnatariuszami Kodeksu etyki IFAC.
Faktem jest, że doradca podatkowy, obok innych zawodów prawniczych takich jak adwokat, radca prawny czy notariusz stanowią zawody zaufania publicznego. Oznacza to, że niektóre czynności określone w ustawie o doradztwie podatkowym mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby o sprawdzonych umiejętnościach, odpowiednim doświadczeniu, czyli posiadające odpowiednie kompetencje, potwierdzone w formie certyfikatu.
Jednak z zapisów ustawy o doradztwie podatkowym wynika, że niektóre usługi, które z założenia wykonywane są przez doradców podatkowych, mogą być świadczone również przez przedstawicieli zawodów prawniczych oraz firmy audytorskie. Istnieje również grupa świadczeń, które mogą być realizowane przez każdy podmiot bez względu na posiadane uprawnienia i umiejętności. Jest to efekt deregulacji zawodu doradcy podatkowego.
Stosownie do treści przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym czynności doradztwa podatkowego obejmują:
- udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,
- prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,
- sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie,
- reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1,
- wykonywanie niezależnego audytu funkcji podatkowej, o którym mowa w art. 20 zo §1 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Oznacza to, że czynności art. 2 ust. 1 punkt 1, 4 i 5 mogą być wykonywane wyłącznie przez podmioty posiadające uprawnienia doradcy podatkowego. Z zastrzeżeniem, że czynności określone w punkt 1 mogą być wykonywane również przez adwokatów, radców prawnych oraz firmy audytorskie. Natomiast czynności doradztwa podatkowego stanowiące reprezentację w postępowaniu, o której mowa w punkt 4 mogą być wykonywane również przez adwokatów i radców prawnych. Jedynie punkt 5 jest zastrzeżony wyłącznie dla doradców podatkowych.
Czynności doradztwa podatkowego określone w punkcie 1, 4 i 5 mogą być realizowane poprzez działające:
- organizacje zawodowe posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, stowarzyszenia lub izby gospodarcze, jeżeli przedmiotem ich działalności statutowej jest również doradztwo podatkowe świadczone wyłącznie na rzecz ich członków;
- firmy audytorskie uprawnione na podstawie odrębnych przepisów do badania sprawozdań finansowych;
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, które spełniają łącznie następujące warunki:
a) większość członków zarządu stanowią doradcy podatkowi, a jeżeli zarząd składa się z nie więcej niż 2 osób, to jedna z nich jest doradcą podatkowym,
b) większość głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy) oraz w organach nadzoru przysługuje doradcom podatkowym,
c) w spółce akcyjnej wydawane są wyłącznie akcje imienne,
d) zbycie akcji lub udziałów albo ustanowienie na nich zastawu wymaga zezwolenia udzielonego przez zarząd spółki.
Pozostałe czynności z katalogu czynności doradztwa podatkowego wymienione w punktach 2 i 3 mogą być wykonywane przez każdego, bez względu na posiadane uprawnienia i umiejętności, a tym bardziej przez księgowych, którzy prowadzą biura rachunkowe. Zatem księgowi i biura rachunkowe mogą w szczególności:
- prowadzić w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, księgi rachunkowe, księgi podatkowe i inne ewidencje do celów podatkowych oraz udzielać im pomocy w tym zakresie;
- sporządzać, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielać im pomocy w tym zakresie.
Komentarz
Zdaniem Moniki Król-Stępień, Partnera w firmie audytorskiej Quatro sp. z o.o. i Wiceprezesa Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oddział Dolnośląski, tak skonstruowane przepisy powodują, że trudno znaleźć granicę, w którym miejscu kończy się pomoc, odpowiedź na pytanie, przekazanie informacji, a gdzie zaczyna się doradztwo podatkowe?
Osobiście nie znam przypadków z praktyki, aby biura rachunkowe podejmowały się niedozwolonych czynności jak reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych, czy wykonywanie niezależnego audytu funkcji podatkowej. Natomiast istnieje problem z punktem 1 art. 2 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym. Wynika z niego, że udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami, jest zastrzeżone wyłącznie dla doradców podatkowych. Tak jak podkreśliłam, istotą sporu jest znalezienie różnicy między udzieleniem pomocy w zakresie prowadzenia ksiąg i ewidencji oraz sporządzania deklaracji, a udzielaniem porad i opinii.
Czy przesłanie do klienta odpowiedzi na maila, ze wskazaniem aktualnego stanu prawnego w interpretacjach podatkowych, czy orzecznictwie sądowym stanowi jeszcze pomoc, czy może doradztwo?
Czy poinformowanie klienta o zmieniających się przepisach, czy przesłanie wskazówek jak przygotować się do np. wdrożenia JPK stanowi pomoc, czy już doradztwo?
Drodzy doradcy podatkowi, może czas uregulować budzące wątpliwości zapisy ustawy o doradztwie podatkowym, a nie dezawuować zawodu księgowego oraz czynności wykonywanych przez biura rachunkowe?
Dla Stowarzyszenia Księgowych w Polsce zaistniały spór jest sygnałem, że w trybie pilnym należy uregulować zawód księgowego i doprecyzować zapisy ustawy o doradztwie podatkowym. Z racji na dotychczasowe pozytywne relacje z doradcami podatkowymi (wielu z nich jest członkami SKwP) wierzymy, że przestrzeń gospodarcza jest na tyle szeroka, że znajdzie się tutaj miejsce dla księgowych i doradców. Wielu księgowych współpracuje z doradcami podatkowymi, ale i wielu doradców korzysta w wiedzy i umiejętności księgowych, często wspólnie się szkolimy. Nasi wykładowcy szkolą doradców podatkowych i naszymi wykładowcami są również doradcy podatkowi. Wąska specjalizacja wymusza niejako współpracę, gdyż doradcy najczęściej wywodzą się z zawodów prawnych, natomiast księgowi mają wiedzę ekonomiczną. W tych trudnych czasach zbędne są spory i niezdrowa konkurencja. Rynek na bieżąco weryfikuje umiejętności, doświadczenie, czy kompetencje doradców podatkowych i księgowych.
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce Oddział Dolnośląski we Wrocławiu