REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karna księgowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Odpowiedzialność karna księgowych /fot.Shutterstock
Odpowiedzialność karna księgowych /fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wykonywanie zawodu księgowego nie jest samo w sobie sprawą łatwą, gdy weźmie się pod uwagę chociażby zmienność prawa podatkowego czy gospodarczego w ostatnich miesiącach. Koronawirus wymusił bardzo wiele nagłych i niespodziewanych zmian, z którymi muszą mierzyć się księgowi. Niestety to nie wszystko. Księgowi podlegają bowiem pod wiele przepisów prawa, które nakładają na nich sankcje za nieprawidłowości, także niezawinione, w zakresie rachunkowości.

Odpowiedzialność karna księgowego za różne rodzaje nieprawidłowości

Tematyk odpowiedzialności karnej jest oczywiście niezbyt miła, ale niestety konieczne jest uświadomienie sobie jak poważne konsekwencje przewiduje prawo w przypadku naruszenia przepisów w zakresie rachunkowości. Tak jak u Dostojewskiego, była zbrodnia, musi być i kara.

REKLAMA

Autopromocja

Księgowy może ponosić odpowiedzialność na gruncie kilku aktów prawnych za cały katalog czynności, z którymi ma bezpośrednią styczność w codziennej pracy. Grożą mu m.in.:

- kary za nieprawidłowości w ksiąg rachunkowych oraz sporządzaniu sprawozdań finansowych na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości oraz Kodeksu spółek handlowych (kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch);

- kary za wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym na podstawie przepisów Kodeksu karnego (kara pozbawienia wolności od roku do nawet dziesięciu lat);

- kary za oszustwo wynikająca z Kodeksu karnego (kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat ośmiu);

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- kary za udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela na podstawie przepisów Kodeksu karnego (kara pozbawienia wolności sięgająca nawet ośmiu lat);

- kary za wyłudzenie kredytu wynikające z przepisów Kodeksu karnego (kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat) oraz

- kary za nieprowadzenie lub niszczenie dokumentacji działalności gospodarczej na podstawie przepisów Kodeksu karnego (grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat pięciu).

Odpowiedzialność karna za nieprawidłowości w zakresie rachunkowości

Poniżej skupimy się przede wszystkim na kwestii odpowiedzialności za księgi rachunkowe oraz sprawozdania finansowe. W tym względzie sięgnąć należy do rozdziału dziewiątego ustawy o rachunkowości. W art. 77 ustawy czytamy, że kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych

– podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch, albo obu tym karom łącznie.

REKLAMA

Ponad to, warto mieć na uwadze, że również Kodeks spółek handlowych przewiduje w tym zakresie sankcje dla księgowych. W świetle bowiem art. 587 § 1 Kodeksu spółek handlowych, kto przy wykonywaniu obowiązków wymienionych w tytule III i IV Kodeksu spółek handlowych ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji (obejmuje to także odpowiedzialność za ogłoszenie oraz przedstawianie nieprawdziwych danych, m.in. w sprawozdaniu finansowym) podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Wyjaśnijmy, że tytuł III Kodeksu spółek handlowych zawiera przepisy dotyczące spółek kapitałowych (tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej), natomiast tytuł IV odnosi się do przepisów w zakresie łączenia, podziału oraz przekształcania spółek prawa handlowego.

Odpowiedzialność karna biegłego rewidenta

Ustawodawca określił także odpowiedzialność karną biegłego rewidenta (w art. 78 ustawy o rachunkowości). Otóż, biegły rewident, który sporządza niezgodną ze stanem faktycznym opinię o sprawozdaniu finansowym i stanowiących podstawę jego sporządzenia księgach rachunkowych jednostki lub sytuacji finansowo-majątkowej tej jednostki, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch albo obu tym karom łącznie.

Natomiast, w przypadku gdy biegły rewident, w powyższym zakresie, działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Szeroki zakres odpowiedzialności karnej księgowych

Poza powyższymi sankcjami, w art. 79 ustawy o rachunkowości określono również, że karze grzywny albo karze ograniczenia wolności podlega osoba, która wbrew przepisom ustawy:

1) nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta,

2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków,

3) nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia,

4) nie składa sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym (i związanych z tym dokumentów nie zamieszcza na stronie internetowej jednostki),

5) nie udostępnia sprawozdania finansowego i innych dokumentów,

6) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez spełnienia warunków ustawowych,

7) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia,

8) rozwiązuje umowę o badanie sprawozdania finansowego, bez uzasadnionej podstawy, lub nie informuje Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, a w odpowiednich przypadkach – Komisji Nadzoru Finansowego, o rozwiązaniu tej umowy,

9) zawiera z firmą audytorską umowę o badanie ustawowe w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach, na okres krótszy niż dwa lata,

10) stosuje klauzule umowne, tj. klauzule nieważne z mocy prawa, za które uznaje się wszelkie klauzule umowne w umowach zawartych przez badaną jednostkę, które ograniczałyby możliwość wyboru firmy audytorskiej przez organ dokonujący wyboru firmy audytorskiej, na potrzeby przeprowadzenia badania ustawowego sprawozdań finansowych tej jednostki, do określonych kategorii lub wykazów firm audytorskich.

Kary grzywny w roku 2020

REKLAMA

Wielokrotnie pisaliśmy powyżej o karze grzywny. Ile tak naprawdę może wynosić taka kara? Jest to uzależnione od przepisów i podlega niemal corocznym zmianom. Wysokość minimalnej i maksymalnej kary grzywny za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe obliczana jest bowiem na podstawie aktualnego minimalnego wynagrodzenia. Istotna jest tutaj tzw. stawka dzienna, która, zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym, nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. W 2020 r. stawka dzienna waha się zatem w granicach od 86,67 zł do 34 668 zł.

W związku z tym, dla roku 2020 kara grzywny za przestępstwa skarbowe może być wymierzana w granicach od 866,70 zł do 24 960 960 zł, a kara grzywny za wykroczenia skarbowe może wahać się w przedziale od 260 zł do 52 000 zł. Natomiast kara grzywny nałożona mandatem karnym nie może przekroczyć 5 200 zł.

Grzywny za nieprowadzenie lub niewłaściwe przechowywanie ksiąg

Przykładowo, jak wynika z przepisów Kodeksu karnego skarbowego, kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Takiej samej karze, czyli karze grzywny do 240 stawek dziennych, podlega osoba, która wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi – w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki.

Karze takiej podlega także ten podatnik lub płatnik, który nie zawiadamia w terminie właściwego organu o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego, lub inny podmiot upoważniony do prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.

Karze grzywny do 240 stawek dziennych podlega również nierzetelne lub wadliwe prowadzenie ksiąg.

Podsumowując, wszystko to powoduje, że zawód księgowego jest zawodem podwyższonego ryzyka. A w celu jego minimalizacji księgowy musi być stale na bieżąco z przepisami prawa, które odnoszą się do zakresu wykonywanych przez niego czynności zawodowych.

Artykuł powstał w ramach Letniej Akademii Księgowości we współpracy z mBankiem i OSCBR

mBankmBank

OSCBROSCBR

Podstawa prawna:

- ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1680;

- ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 505; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 288;

- ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1950; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2128.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA