REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karna księgowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Odpowiedzialność karna księgowych /fot.Shutterstock
Odpowiedzialność karna księgowych /fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wykonywanie zawodu księgowego nie jest samo w sobie sprawą łatwą, gdy weźmie się pod uwagę chociażby zmienność prawa podatkowego czy gospodarczego w ostatnich miesiącach. Koronawirus wymusił bardzo wiele nagłych i niespodziewanych zmian, z którymi muszą mierzyć się księgowi. Niestety to nie wszystko. Księgowi podlegają bowiem pod wiele przepisów prawa, które nakładają na nich sankcje za nieprawidłowości, także niezawinione, w zakresie rachunkowości.

Odpowiedzialność karna księgowego za różne rodzaje nieprawidłowości

Tematyk odpowiedzialności karnej jest oczywiście niezbyt miła, ale niestety konieczne jest uświadomienie sobie jak poważne konsekwencje przewiduje prawo w przypadku naruszenia przepisów w zakresie rachunkowości. Tak jak u Dostojewskiego, była zbrodnia, musi być i kara.

REKLAMA

Księgowy może ponosić odpowiedzialność na gruncie kilku aktów prawnych za cały katalog czynności, z którymi ma bezpośrednią styczność w codziennej pracy. Grożą mu m.in.:

- kary za nieprawidłowości w ksiąg rachunkowych oraz sporządzaniu sprawozdań finansowych na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości oraz Kodeksu spółek handlowych (kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch);

- kary za wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym na podstawie przepisów Kodeksu karnego (kara pozbawienia wolności od roku do nawet dziesięciu lat);

- kary za oszustwo wynikająca z Kodeksu karnego (kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat ośmiu);

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- kary za udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela na podstawie przepisów Kodeksu karnego (kara pozbawienia wolności sięgająca nawet ośmiu lat);

- kary za wyłudzenie kredytu wynikające z przepisów Kodeksu karnego (kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat) oraz

- kary za nieprowadzenie lub niszczenie dokumentacji działalności gospodarczej na podstawie przepisów Kodeksu karnego (grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat pięciu).

Odpowiedzialność karna za nieprawidłowości w zakresie rachunkowości

Poniżej skupimy się przede wszystkim na kwestii odpowiedzialności za księgi rachunkowe oraz sprawozdania finansowe. W tym względzie sięgnąć należy do rozdziału dziewiątego ustawy o rachunkowości. W art. 77 ustawy czytamy, że kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,

2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych

– podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch, albo obu tym karom łącznie.

Ponad to, warto mieć na uwadze, że również Kodeks spółek handlowych przewiduje w tym zakresie sankcje dla księgowych. W świetle bowiem art. 587 § 1 Kodeksu spółek handlowych, kto przy wykonywaniu obowiązków wymienionych w tytule III i IV Kodeksu spółek handlowych ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółki, władzom państwowym lub osobie powołanej do rewizji (obejmuje to także odpowiedzialność za ogłoszenie oraz przedstawianie nieprawdziwych danych, m.in. w sprawozdaniu finansowym) podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.

Wyjaśnijmy, że tytuł III Kodeksu spółek handlowych zawiera przepisy dotyczące spółek kapitałowych (tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej), natomiast tytuł IV odnosi się do przepisów w zakresie łączenia, podziału oraz przekształcania spółek prawa handlowego.

Odpowiedzialność karna biegłego rewidenta

Ustawodawca określił także odpowiedzialność karną biegłego rewidenta (w art. 78 ustawy o rachunkowości). Otóż, biegły rewident, który sporządza niezgodną ze stanem faktycznym opinię o sprawozdaniu finansowym i stanowiących podstawę jego sporządzenia księgach rachunkowych jednostki lub sytuacji finansowo-majątkowej tej jednostki, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch albo obu tym karom łącznie.

Natomiast, w przypadku gdy biegły rewident, w powyższym zakresie, działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Szeroki zakres odpowiedzialności karnej księgowych

Poza powyższymi sankcjami, w art. 79 ustawy o rachunkowości określono również, że karze grzywny albo karze ograniczenia wolności podlega osoba, która wbrew przepisom ustawy:

1) nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta,

2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków,

3) nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia,

4) nie składa sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym (i związanych z tym dokumentów nie zamieszcza na stronie internetowej jednostki),

5) nie udostępnia sprawozdania finansowego i innych dokumentów,

6) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez spełnienia warunków ustawowych,

7) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia,

8) rozwiązuje umowę o badanie sprawozdania finansowego, bez uzasadnionej podstawy, lub nie informuje Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, a w odpowiednich przypadkach – Komisji Nadzoru Finansowego, o rozwiązaniu tej umowy,

9) zawiera z firmą audytorską umowę o badanie ustawowe w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach, na okres krótszy niż dwa lata,

10) stosuje klauzule umowne, tj. klauzule nieważne z mocy prawa, za które uznaje się wszelkie klauzule umowne w umowach zawartych przez badaną jednostkę, które ograniczałyby możliwość wyboru firmy audytorskiej przez organ dokonujący wyboru firmy audytorskiej, na potrzeby przeprowadzenia badania ustawowego sprawozdań finansowych tej jednostki, do określonych kategorii lub wykazów firm audytorskich.

Kary grzywny w roku 2020

Wielokrotnie pisaliśmy powyżej o karze grzywny. Ile tak naprawdę może wynosić taka kara? Jest to uzależnione od przepisów i podlega niemal corocznym zmianom. Wysokość minimalnej i maksymalnej kary grzywny za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe obliczana jest bowiem na podstawie aktualnego minimalnego wynagrodzenia. Istotna jest tutaj tzw. stawka dzienna, która, zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym, nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. W 2020 r. stawka dzienna waha się zatem w granicach od 86,67 zł do 34 668 zł.

W związku z tym, dla roku 2020 kara grzywny za przestępstwa skarbowe może być wymierzana w granicach od 866,70 zł do 24 960 960 zł, a kara grzywny za wykroczenia skarbowe może wahać się w przedziale od 260 zł do 52 000 zł. Natomiast kara grzywny nałożona mandatem karnym nie może przekroczyć 5 200 zł.

Grzywny za nieprowadzenie lub niewłaściwe przechowywanie ksiąg

Przykładowo, jak wynika z przepisów Kodeksu karnego skarbowego, kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

Takiej samej karze, czyli karze grzywny do 240 stawek dziennych, podlega osoba, która wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi – w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki.

Karze takiej podlega także ten podatnik lub płatnik, który nie zawiadamia w terminie właściwego organu o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego, lub inny podmiot upoważniony do prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.

Karze grzywny do 240 stawek dziennych podlega również nierzetelne lub wadliwe prowadzenie ksiąg.

Podsumowując, wszystko to powoduje, że zawód księgowego jest zawodem podwyższonego ryzyka. A w celu jego minimalizacji księgowy musi być stale na bieżąco z przepisami prawa, które odnoszą się do zakresu wykonywanych przez niego czynności zawodowych.

Artykuł powstał w ramach Letniej Akademii Księgowości we współpracy z mBankiem i OSCBR

mBankmBank

OSCBROSCBR

Podstawa prawna:

- ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1680;

- ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 505; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 288;

- ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1950; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2128.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

REKLAMA

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

Krajowy System e-Faktur – czas na konkrety. Przygotowania nie powinny czekać. Firmy muszą dziś świadomie zarządzać dostępnością zasobów, priorytetami i ryzykiem "przeciążenia projektowego"

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przeszło z etapu spekulacji do fazy przygotowań wymagających konkretnego działania. Ministerstwo Finansów ogłosiło nowy projekt ustawy, który wprowadza obowiązek korzystania z KSeF, a 25 kwietnia skończył się okres konsultacji publicznych. Dla wszystkich zainteresowanych oznacza to jedno: czas, w którym można było czekać na „ostateczny kształt przepisów”, dobiegł końca. Dziś wiemy już wystarczająco dużo, by prowadzić rzeczywiste przygotowania – bez odkładania na później. Ekspert komisji podatkowej BCC, radca prawny, doradca podatkowy Tomasz Groszyk o wdrożeniu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA

Wdrożenie KSeF i JPK_CIT to nie lada wyzwanie dla firm w 2025 r. [KOMENTARZ EKSPERCKI]

Rok 2025 będzie się przełomowy dla większości działów finansowych polskich firm. Wynika to z obowiązków podatkowych nałożonych na przedsiębiorców w zakresie konieczności wdrożenia obligatoryjnego e-fakturowania (KSeF) oraz raportowania danych księgowo- podatkowych w formie nowej schemy JPK_CIT.

Sprzedałeś 30 rzeczy w sieci przez rok? Twoje dane ma już urząd skarbowy. Co z nimi zrobi? MF i KAS walczą z szarą strefą w handlu internetowym i unikaniem płacenia podatków

Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wdrożyły unijną dyrektywę (DAC7), która nakłada na operatorów platform handlu internetowego obowiązki sprawozdawcze. Dyrektywa jest kolejnym elementem uszczelnienia systemów podatkowych państw członkowskich UE. Dyrektywa nie wprowadza nowych podatków. Do 31 stycznia 2025 r. operatorzy platform mieli obowiązek składać raporty do Szefa KAS za lata 2023 i 2024. 82 operatorów platform przekazało za ten okres informacje o ponad 177 tys. unikalnych osobach fizycznych oraz ponad 115 tys. unikalnych podmiotach.

REKLAMA