Polecamy produkt: Samochód w firmie 2015 - multipakiet
Każdy przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą musi podjąć decyzję, czy wybrać status podatnika VAT czynnego, czy też zdecydować się na zwolnienie podmiotowe z VAT. Przedsiębiorca zwolniony z VAT nie musi poświęcać czasu na naliczanie podatku i odprowadzanie go do urzędu, a także na składanie deklaracji podatkowych. Nie ma on również prawa do odliczania VAT-u od zakupów, w tym do wnioskowania o zwrot podatku.
Z kolei „VAT-owcy” naliczają VAT od sprzedanych towarów i usług, ale mogą od niego odliczyć podatek od zakupów - do fiskusa trafia tylko różnica - co w praktyce skutkuje dokonywaniem zakupów w cenach netto.
Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w 2014 r.
Zwolnienie podmiotowe z VAT
Przedsiębiorcy przysługuje prawo do zwolnienia z opodatkowania VAT, jeżeli wartość dokonanej przez niego sprzedaży towarów i usług nie przekroczyła w ciągu roku podatkowego 150 000 zł. To znaczy, że jeżeli w 2013 roku obroty przedsiębiorcy nie przekroczyły powyższego limitu, to w 2014 roku ma on dalej prawo do zwolnienia z podatku. Istotne jednak, aby prawidłowo wyliczyć limit zwolnienia. Podczas ustalania limitu dającego prawo do zwolnienia z VAT nie bierze się pod uwagę:
- kwoty transakcji zwolnionych z VAT przedmiotowo, czyli na podstawie rodzaju sprzedaży (m.in. nauczanie języków obcych, usługi lekarza, dentysty, psychologa, itd.),
- sprzedaży środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
- sprzedaży wysyłkowej na terenie kraju i poza jego granicę,
- transakcji związanych z nieruchomościami, transakcji dotyczących walut, udzielania kredytów i pożyczek, usług ubezpieczeniowych - jeżeli czynności te nie mają charakteru usług pomocniczych.
Moment powstania obowiązku podatkowego w VAT w 2014 r.
Tym samym przedsiębiorca zwolniony z VAT musi pamiętać, aby w prowadzonym rejestrze sprzedaży odpowiednio oznaczać te transakcje, których do limitu nie wlicza się. Jest to szczególnie ważne w przypadku sprzedaży odgórnie zwolnionej z VAT (czyli przedmiotowo) - może bowiem zdarzyć się, że w jednej firmie występuje zarówno sprzedaż odgórnie zwolniona, jak i sprzedaż innego rodzaju.
Uwaga!
Istnieje także sprzedaż, która odgórnie wymaga rejestracji VAT. Dokonując jej przedsiębiorca automatycznie traci prawo do zwolnienia na podstawie limitu sprzedaży. Chodzi m.in. o usługi doradcze, prawnicze, sprzedaż alkoholu i papierosów, a także metali szlachetnych, w tym wyrobów, które te metale zawierają.
To nie koniec zasad, na które przedsiębiorca zwolniony z VAT podmiotowo (na podstawie limitu sprzedaży) musi uważać. Od początku 2014 roku trzeba ponadto pamiętać o takich kwestiach:
- Zwolnienie z VAT przestaje obowiązywać z chwilą dokonania transakcji sprzedaży, którą przekroczono kwotę 150 000 zł. Należy więc uważnie śledzić wartość sprzedaży, gdy zbliża się ona do limitu.
Sprzedaży samochodów używanych w 2014 r. - odliczenie VAT
- Po przekroczeniu limitu konieczne jest zgłoszenie do urzędu faktu przekroczenia limitu oraz złożenie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, a także dokonanie wyboru okresu rozliczeniowego (miesięcznego lub kwartalnego). Nie jest już natomiast obowiązkowe sporządzenie spisu z natury na dzień utraty prawa do zwolnienia i składanie go w urzędzie skarbowym, po to aby móc odliczyć podatek od towarów nabytych przed utratą prawa do zwolnienia. Taki spis warto sporządzić jednak dla celów dowodowych, na wypadek ewentualnej kontroli.
- Przedsiębiorcy, którzy korzystają ze zwolnienia ze względu na nieprzekroczenie limitu obrotów mogą dobrowolnie zrezygnować z tego zwolnienia i zostać czynnymi podatnikami VAT. W tym celu konieczne jest złożenie odpowiednio wypełnionego formularza VAT-R z początkiem miesiąca, od którego przedsiębiorca chce dołączyć do czynnych VAT-owców. Powrót do zwolnienia z VAT jest możliwy najwcześniej po upływie roku, licząc od końca roku, w którym przedsiębiorca utracił prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnował.
- Przedsiębiorca, który dokonał sprzedaży używanego samochodu osobowego będącego w firmie środkiem trwałym podlegającym amortyzacji nie traci prawa do zwolnienia z VAT (tak jak miało to miejsce w latach ubiegłych).
Zwolnienie przedmiotowe z VAT
Przepisy podatkowe odgórnie zwalniają z VAT sprzedaż niektórych usług i towarów. Przedsiębiorca zwolniony nie wlicza ich do kwoty limitu (w większości przypadków), zaś VAT-owiec dokonując takiej sprzedaży automatycznie prowadzi sprzedaż mieszaną. Zakupy związane tylko ze sprzedażą zwolnioną nie pozwalają odliczać VAT (więcej na ten temat w kolejnym akapicie).
Z tego powodu trzeba wiedzieć, która sprzedaż jest zwolniona z VAT. W 2014 roku ze zwolnienia przedmiotowego korzystają m.in.:
- Usługi opiekuńcze (np. opieka nad dziećmi, opieka nad osobami starszymi).
- Dostawa gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych posiłków nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do odliczenia VAT.
- Dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z VAT, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do odliczenia VAT.
- Wynajmowanie (również dzierżawa) mieszkań na cele mieszkaniowe na własny rachunek.
- Usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów: lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, medycznych (np. rehabilitant) oraz psychologa.
- Usługa nauki języków obcych.
Rozliczanie zaliczek w VAT po zmianach
Sprzedaż mieszana
W praktyce nierzadko zdarza się sytuacja, kiedy przedsiębiorca w ramach jednej działalności gospodarczej prowadzi sprzedaż zarówno towarów i usług zwolnionych z VAT (m.in. z powyższej listy), jak i opodatkowanych VAT-em na zasadach ogólnych. Np. lekarz, który jednocześnie podnajmuje swój gabinet innym lekarzom. Potocznie jest to określane sprzedażą mieszaną.
W takiej sytuacji konieczne jest dokładne ewidencjonowanie zakupów dotyczących wszystkich rodzajów sprzedaży - opodatkowanej, zwolnionej oraz zakupów, które mogą służyć obu rodzajom sprzedaży. VAT od zakupów służących obu rodzajom działalności rozlicza się proporcjonalnie, czyli według stosunku sprzedaży opodatkowanej do wysokości całej sprzedaży uzyskanej przez przedsiębiorcę. Innymi słowy, VAT-u od takich zakupów nie odlicza się w całości, ale tylko jego ustalony procent. W trakcie danego roku ten procent ustala się szacunkowo, zaś po zakończeniu roku należy dokonać odpowiednich korekt.
Czy w 2014 r. można wystawiać faktury wewnętrzne
Zwolnienie z VAT, a obowiązki dokumentacyjne
Do końca 2013 roku VAT-owcy dokonujący sprzedaży towarów i usługi mieli obowiązek wystawiania faktur, natomiast przedsiębiorcy niezarejestrowani do celów VAT swoją sprzedaż dokumentowali za pomocą rachunków. Obecnie, od początku 2014 roku wszyscy przedsiębiorcy muszą dokumentować transakcje fakturami.
Czynni podatnicy VAT mają obowiązek wystawiania faktury zawsze, gdy kupującym jest inna firma oraz na żądanie nabywcy - osoby fizycznej. Natomiast przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia z VAT muszą wystawiać faktury na żądanie nabywcy (przedsiębiorcy lub osoby fizycznej). Fakturę na żądanie wystawia się w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar, wykonano usługę lub otrzymano zapłatę - o ile miało to miejsce wcześniej.
Warto pamiętać o tym, że faktury firm zwolnionych z VAT różnią się w zależności od rodzaju zwolnienia. Przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia podmiotowego (ze względu na limit 150 tys. zł) muszą na fakturze umieścić następujące dane:
- datę wystawienia,
- kolejny numer,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
- nazwę towaru lub usługi,
- miarę i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- kwotę należności ogółem.
W przypadku gdy przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia w związku z rodzajem prowadzonej działalności faktura musi zawierać co najmniej:
- datę i numer wystawienia,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
- nazwę towaru lub usługi, a także miarę i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru i kwotę należności ogółem,
- wykazanie podstawy zwolnienia z VAT, czyli podanie przepisu ustawy o VAT, przepisu Dyrektywy 2006/112/WE lub innej podstawy prawnej, na podstawie której przedsiębiorca stosuje zwolnienie od podatku (np. najem nieruchomości wyłącznie do celów mieszkalnych - art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.).
Jak widać, w przypadku zwolnienia ze względu na limit obrotów podawanie podstawy zwolnienia z VAT na fakturze nie jest konieczne. Można to zrobić w celu wyeliminowania wątpliwości co do przyczyny braku naliczenia VAT, a także aby ułatwić obliczenie kwoty do limitu.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Praw
Sebastian Bobrowski
Dyrektor Finansowy inFakt