Choć bez doskonałego opanowania obsługi Excela trudno raczej zostać księgowym, to praca w księgowości z pewnością nie polega wyłącznie na liczeniu. Najważniejsze są tu umiejętności posługiwania się nowoczesnymi programami księgowo-finansowymi oraz znajomość aktualnych przepisów prawa podatkowego.
Niezbędne wykształcenie a przede wszystkim gotowość do ciągłego dokształcania
Współczesny księgowy to zwykle absolwent studiów ekonomicznych, najlepiej na kierunku rachunkowym bądź finansowym. Jeśli jednak osoba, która chce pracować w księgowości, ukończyła inne studia, również ma szanse na pracę w tym zawodzie. Wystarczy, że uzupełni swoją edukację na studiach podyplomowych w tym zakresie lub kursach zawodowych organizowanych przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Same studia to jednak nie koniec edukacji. Konieczne są tu także praktyki. Wiedza księgowego powinna być cały czas aktualna i na bieżąco poszerzana.
- To praca przede wszystkim dla osób posiadających umiejętność analitycznego myślenia, dobrze kojarzących fakty oraz chętnych do stałej nauki – mówi Izabela Kołodziejczak, prezes GOBS Sp. z o.o., zajmującej się obsługą i doradztwem rachunkowym. – Czasami nawet kilka razy w roku, pojawiają się nowe przepisy lub zmiany w obowiązujących regulacjach. Księgowy musi być na bieżąco, brać udział w szkoleniach, czytać specjalistyczne fora. Uczyć się czegoś nowego, ale nie zapominać o poprzednich przepisach. Ja sama w trakcie swojej pracy w tym zawodzie, rozliczałam VAT od paliwa dla samochodów osobowych na cztery różne sposoby. Trzeba też być na bieżąco z nowoczesnymi technologiami. Postępująca digitalizacja tego zawodu sprawia, że konieczna jest umiejętność poruszania się w świecie aplikacji do skanowania, podpisów elektronicznych, struktur JPK, i do tego oczywiście konieczny jest Excel na zaawansowanym poziomie.
Terminy i presja czasu
W księgowości jest wiele terminów, w których trzeba się wywiązać z określonych obowiązków. Niektóre są stałe co miesiąc, inne raz na rok, a jeszcze inne pojawiają się niespodziewanie wraz ze zmieniającymi się przepisami. Pracy w księgowości jest dużo, dlatego umiejętność priorytetyzacji zadań i wykonywania ich w odpowiedniej kolejności jest kluczowa. Często jest to również działanie pod presją czasu, właśnie ze względu na konieczność dotrzymania ustawowych terminów. Odpowiednia organizacja własnej pracy oraz przewidywanie kilku kroków do przodu pozwala zminimalizować stres. Z kolei analityczne myślenie zmniejsza ryzyko popełnienia błędów, które zwykle wiążą się z późniejszą pracą związaną z korygowaniem nieprawidłowo ujętych danych.
Rewolucja IT również w księgowości
– Od kilku lat zawód księgowego przeżywa coś w rodzaju rewolucji IT – twierdzi Izabela Kołodziejczak. – Coraz więcej zadań, dotychczas wykonywanych przez młodszych stażem pracowników, przejmują komputery.
Nie ma już konieczności ręcznego wprowadzania danych, faktury są skanowane, a dane z nich automatycznie zaczytywane do systemu finansowo-księgowego. Zadaniem księgowego jest jedynie sprawdzenie, czy system dobrze to zrobił i oznaczenie odpowiednich kodów podatkowych dla danej transakcji. W zależności od używanego programu, w mniejszym lub większym stopniu księgowania odbywają się poprzez automatyczne schematy księgowe dla standardowych transakcji, jak sprzedaż, koszty, banki, amortyzacja czy magazyny.
– Myślę, że księgowy przyszłości to osoba, która wie jak działa system i umie zaplanować automatycznie procesy. Niekoniecznie zaś ktoś, kto te dane do systemu wprowadza – uważa Izabela Kołodziejczak.
Praca w księgowości to szansa na błyskotliwą karierę
Dużą zaletą branży księgowej jest niewątpliwie to, że awans odbywa się tu na dość jasnych zasadach. Większość osób stawiających pierwsze kroki w tym zawodzie, zaczyna od stanowiska młodszego księgowego. Do jego zadań należy m.in. bieżąca weryfikacja i księgowanie faktur lub wyciągów bankowych, uzgadnianie sald, pomoc w przygotowywaniu raportów na potrzeby zarządcze oraz w sporządzaniu bilansu i rachunku wyników na koniec miesiąca.
Po nabraniu kilkuletniego doświadczenia można zostać samodzielnym księgowym.
Do jego obowiązków należy m.in. dekretowanie i księgowanie dokumentów, prowadzenie ewidencji księgowych oraz przygotowywanie deklaracji podatkowych oraz sprawozdań i raportów na potrzeby wewnętrzne oraz dla instytucji zewnętrznych. Współpracuje on z urzędem skarbowym, ZUS-em, GUS-em i NBP. Potwierdza także salda z kontrahentami i przygotowuje przelewy bankowe. Z tego stanowiska łatwo awansować na głównego księgowego. To zwykle jedna z najważniejszych osób w firmie. Odpowiada nie tylko za pracę całego zespołu w swoim dziale, ale także za prowadzenie rachunkowości przedsiębiorstwa, dysponowanie jego pieniędzmi oraz przygotowanie sprawozdań ze wszystkich operacji finansowych, jakie miały w nim miejsce.
Jednak, aby móc zasiąść na tym stanowisku konieczna jest nie tylko doskonała znajomość polskiego prawa podatkowego oraz zasad rachunkowości zarządczej, a także wiedza z zakresu międzynarodowych standardów rachunkowości.
Najwyższym stanowiskiem, o jakim marzą księgowi jest dyrektor finansowy. Osoba pełniąca tę funkcję odpowiada za całościowe zarządzanie pieniędzmi firmy. Tu jednak wymagania bywają jeszcze wyższe. Konieczne jest nie tylko duże doświadczenie, ale także zdane egzaminy w zakresie polskich lub międzynarodowych kwalifikacji zawodowych, m.in. ACCA (Association of Chartered Certified Accountants), CIMA (Chartered Institute of Management Accountants) lub certyfikatu biegłego rewidenta.
Poza pracą dla jednego przedsiębiorstwa, księgowy może być też zatrudniony w biurze rachunkowym, gdzie ma wielu klientów. Alternatywną formą pracy w księgowości jest także prowadzenie własnej działalności rachunkowej.
Ofert pracy w księgowości nie brakuje
Jedno jest pewne – w księgowości na brak ofert pracy nie można narzekać. Ze znalezieniem odpowiedniego zajęcia nie powinni mieć problemu zarówno praktykanci i stażyści w tym zawodzie, jak i księgowi z dużym doświadczeniem, czy też biegli rewidenci. Najwięcej propozycji jest dla osób z przynajmniej 2-letnim doświadczeniem.
– Zwykle poszukujemy pracowników z wyższym wykształceniem i co najmniej roczną praktyką w zawodzie – mówi Izabela Kołodziejczak. – Jednak zdarza się, że zatrudniamy także osoby zaraz po studiach, które dopiero u nas uczą się zawodu w praktyce. Zwykle później szybko awansują. Natomiast kluczowa jest dla nas znajomość języków obcych, przede wszystkim angielskiego, gdyż większość naszych klientów to spółki z kapitałem zagranicznym. Mile widziana jest również znajomość drugiego języka. W naszym zespole są osoby mówiące również po niemiecku, a nawet po japońsku.
Niemałe zarobki
Wynagrodzenie księgowych zależy od ich wykształcenia, stażu pracy, wielkości firmy, w której pracują oraz województwa. Według portalu Wynagrodzenia.pl średnie miesięczne wynagrodzenie całkowite na tym stanowisku wynosi 5 000 zł brutto. Co drugi samodzielny księgowy otrzymuje pensję od 4 080 zł do 6 250 zł. Z kolei 25 proc. najgorzej wynagradzanych samodzielnych księgowych zarabia poniżej 4 080 zł brutto. Na zarobki powyżej 6 250 zł brutto może liczyć jedna czwarta najlepiej opłacanych samodzielnych księgowych. Na najwyższe zarobki w księgowości mogą oczywiście liczyć dyrektorzy finansowi. Tu wynagrodzenie może sięgać nawet 20 tys. zł brutto.
Nie ma mowy o nudzie
Choć praca w księgowości może kojarzyć się z niemałą monotonią, to tak naprawdę jest pełen ciekawych wyzwań.
– Nudna i monotonna praca księgowego to dawno nieaktualny stereotyp – twierdzi Izabela Kołodziejczak. – Praca z różnymi klientami, odmienne profile działalności i różnorodność przeprowadzanych transakcji sprawia, że zwykle jest interesująco. Poza tym, stawiamy na pracę zespołową, która pozwala na nawiązywanie wielu wartościowych relacji międzyludzkich, co również sprawia, że nikt się tu nie nudzi. Nie bez znaczenia jest też to, że rutynowe zadania księgowe stają się coraz bardziej zautomatyzowane, przez co wiele zadań ma charakter analityczny lub doradczy. Poniekąd uczestniczymy więc w rozwoju firm naszych klientów, a to z pewnością jest pasjonujące.
Jedno jest pewne – zawód księgowego, to jeden z zawodów przyszłości. Biorąc pod uwagę fakt, że wciąż powstają nowe przedsiębiorstwa, które muszą mieć prowadzoną księgowość, a swoją działalność lokuje w Polsce coraz więcej zagranicznych firm outsourcingowych świadczących usługi rachunkowe dla firm z całego świata – specjaliści z zakresu księgowości i podatków z pewnością jeszcze długo nie będą narzekali na brak pracy.
Czy wiesz, że…
87% samodzielnych księgowych to kobiety