Doradca podatkowy z PwC, współautor zaprezentowanego w czwartek raportu „Nowa ordynacja podatkowa – głos w dyskusji” Mariusz Marecki ocenił podczas czwartkowego spotkania z dziennikarzami, że Ordynacja podatkowa powinna być sprawnym narzędziem regulującym stosunki między podatnikami a administracją podatkową. Według niego musi ona przede wszystkim być zrozumiała dla przeciętnego podatnika.
Zmiany w Ordynacji podatkowej upraszczające procedury podatkowe od 1 stycznia 2016 r.
Eksperci PwC opowiedzieli się zatem za wprowadzeniem do Ordynacji zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario). Marecki wskazał, że krytycy zaproponowanego przez prezydenta i uchwalonego przez Sejm brzmienia tej zasady wskazują, że mowa jest w niej o niedających się usunąć wątpliwościach, tymczasem wątpliwości zawsze można usunąć. "Naszym zdaniem niekoniecznie" - uznał Marecki. Przyznał, że fiskus obawia się natomiast, iż przyjęcie zasady w tym kształcie storpeduje wszystkie postępowania podatkowe.
"Z jednej strony krytycy podkreślają, że klauzula nigdzie nie będzie stosowana, bo zawsze wątpliwości da się usunąć. Z drugiej strony przedstawiciele organów mówią, że zawsze można zgłaszać wątpliwości co do przepisów prawa podatkowego i w każdym postępowaniu ta klauzula doprowadzi do tego, że nie będzie można wydać decyzji przypisującej podatek (...). Ta klauzula, jak by nie była zapisana, co do interpretacji przepisów pewnie jakoś w działaniu i w orzecznictwie się utrze" - powiedział. Dodał, że tego typu klauzule generalne mają bogate orzecznictwo - i w tym wypadku szybko zostanie ono wypracowane.
Nowy serwis: Biura rachunkowe
"Niewątpliwie wadą tej klauzuli jest odniesienie się do podatnika, a nie płatnika, czy inkasenta, co słusznie się podnosi" - powiedział. Według niego w nowej Ordynacji podatkowej zasada in dubio pro tributario powinna dotyczyć nie tylko wątpliwości co do interpretacji przepisów, ale także stanu faktycznego.
Zdaniem ekspertów PwC Ordynacja powinna też zawierać katalog praw podatnika. Wśród nich miałyby być umieszczone standardy ustanawiania prawa podatkowego; zasada, że przepisy podatkowe mają być jasne dla podatników; zasada chroniąca podatników przed podwójnym opodatkowaniem.
Według PwC konieczne jest wyznaczenie jednoznacznej granicy między postępowaniem kontrolnym a kontrolą podatkową. Wskazali, że powszechna jest obecnie praktyka urzędów kontroli skarbowej, które formalnie nie wszczynają kontroli podatkowej, ale czynności charakterystyczne dla tej kontroli prowadzą w ramach tzw. postępowania kontrolnego. Postępowanie to nie jest jednak obwarowane licznymi ograniczeniami, które mają na celu ochronę praw podatnika.
Marecki ocenił, że takie działanie organów skarbowych jest karygodne, to kpina z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. "To patologia, którą trzeba ukrócić i uregulować w Ordynacji podatkowej" - powiedział.
Polecamy produkt: VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.
Eksperci PwC zaproponowali także wprowadzenie silniejszych gwarancji przestrzegania przez organy podatkowe terminów załatwiania spraw. Dyscyplinować organy podatkowe miałby np. zapis przewidujący, że po kolejnym przedłużeniu postępowania i upływie określonego terminu, organ nie mógłby już wydać decyzji na niekorzyść podatnika, a w przypadku postępowania wszczętego z wniosku podatnika o stwierdzenie nadpłaty, musiałby uwzględnić w całości jego żądania.
Kolejny postulat to wprowadzenie do Ordynacji podatkowej zasady, że interpretacje podatkowe mogą dotyczyć także przepisów procesowych. Zaproponowano także regulacje motywujące do rozwiązywania sporów fiskusa z podatnikiem bez angażowania stron w postępowanie odwoławcze czy sądowe. Chodzi o częstsze wykorzystanie mediacji.
Zasady składania wniosków o interpretacje podatkowe od 1 lipca 2015 r.
"Uważamy, że zamiast się kłócić i iść do sądu, czyli wyciągać wszystkie armaty i walczyć ze sobą do krwi ostatniej - aż padnie podatnik (...), albo jak organ podatkowy zapłaci kolosalne odsetki - to może warto się zatrzymać. Nasza propozycja jest taka, żeby pójść w stronę pragmatyzmu, rozwiązywania sporów jak najszybciej i jak najefektywniej z poszanowaniem praw podatnika" - powiedział. "Ważne jest, żeby instytucje takiego +handlowania+ w podatkach poszerzyć" - dodał.
Projekt kierunkowych założeń nowej Ordynacji podatkowej jest na etapie konsultacji. Zgodnie z planem MF rząd ma przyjąć te założenia we wrześniu. Założenia przygotowała Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego kierowana przez prof. Leonarda Etela. Jego zdaniem po zaakceptowaniu kierunkowych założeń, rozpoczną się prace nad projektem, które będą trwały maksymalnie dwa lata.
Zdaniem Etela jednym z głównych zadań nowej Ordynacji podatkowej ma być zmiana społecznego przekonania, że „organy podatkowe są złe". Według autorów żeby to wyobrażenie zmienić, trzeba zadbać o prawa podatnika w jego relacjach z organem podatkowym. Drugie ważne zadanie nowej Ordynacji to zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych.
W ubiegłym tygodniu Sejm uchwalił nowelizację Ordynacji podatkowej, która przewiduje, że wątpliwości rozstrzygane będą na korzyść podatników. Posłowie poparli - wbrew opinii komisji finansów - poprawkę PSL zmierzającą do przywrócenia pierwotnie zapisanej w prezydenckim projekcie wersji zasady in dubio pro tributario. Jest ona znacznie bardziej ogólna i szersza niż zapis proponowany przez MF. Mówi, że "niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika".
Wcześniej na etapie prac w komisji i podkomisji zaproponowany przez prezydenta zapis zastąpiono - zgodnie z postulatami resortu finansów - sformułowaniem: "W przypadku różnych wyników wykładni przepisów prawa podatkowego organ podatkowy przyjmuje wykładnię korzystną dla strony postępowania". Zdaniem MF zasada w tej wersji miałaby zastosowanie w sytuacjach, gdy mamy do czynienia z różną wykładnią przepisów, a nie np. gdy wątpliwości co do ich stosowania będzie miał podatnik. (PAP)
mmu/ son/
Podyskutuj o tym na naszym FORUM