Projekt nowej Ordynacji podatkowej
Zmiany w tym zakresie przewiduje projekt ustawy – Ordynacja podatkowa, opracowany przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego, powołaną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 października 2014 r. w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego (Dz. U. poz. 1471). Zastąpi on obowiązującą ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
Projekt został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny. Obecnie poddawany jest uzgodnieniom zewnętrznym, opiniowaniu i konsultacjom publicznym. Zakłada się, że nowa ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.
Zawarte w projektowanej ustawie regulacje mają służyć realizacji dwóch podstawowych celów, tj. ochrony prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi oraz zwiększenia efektywności i skuteczności poboru podatków. Przewiduje się m.in.:
1) złagodzenie nadmiernego rygoryzmu ordynacji podatkowej w odniesieniu do podatników – wprowadzono mechanizmy prawne chroniące pozycję podatnika, a przede wszystkim: zasady ogólne prawa podatkowego, konsensualne formy załatwiania spraw podatkowych (umowy podatkowe, mediacje, umowę o współdziałanie konsultacje skutków podatkowych transakcji), normatywny katalog praw i obowiązków podatnika, sprecyzowanie prawa podatnika do uzyskania informacji oraz wsparcia w samodzielnym, prawidłowym i dobrowolnym wykonywaniu jego obowiązków i praw, nowe limity i sposoby liczenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, nowe środki zwalczania przewlekłości postępowania, prawo do skorygowania deklaracji przed zakończeniem postępowania podatkowego, rezygnacja z odwołania od decyzji na rzecz skargi do sądu, umorzenie podatku, dłuższe terminy do wniesienia odwołania i zażalenia, urzędowe informacje dotyczące zmian w prawie podatkowym, projekt zachowuje też wiele rozwiązań istniejących w obecnej ordynacji podatkowej, ale dostosowuje je do trendów wynikających z orzecznictwa TK iNSA;
2) wprowadzenie mechanizmów i procedur zwiększających możliwości organów podatkowych i zapewniających zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych, a przede wszystkim: doskonalenie przepisów regulujących funkcjonowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, wprowadzenie efektywnego modelu postępowania podatkowego poprzez możliwość orzekania w decyzjach cząstkowych o nadpłacie i możliwość prowadzenia postępowań cząstkowych dotyczących wyspecjalizowanych obszarów, np. w sprawach o stosowanie klauzuli obejścia prawa podatkowego, czy cen transferowych a także odbiurokratyzowanie niektórych postępowań w sprawach powtarzalnych lub prostych (postępowanie uproszczone, postępowanie reprezentatywne, eliminacja postępowań dotyczących bagatelnych kwot podatku), uporządkowanie nadzwyczajnych trybów wzruszenia decyzji ostatecznych, wprowadzenie obowiązku współdziałania podatnika i organu podatkowego, upowszechnienie stosowania komunikacji elektronicznej, sprecyzowanie przesłanek stosowania rygoru natychmiastowej wykonalności, uporządkowanie zasad stosowania i miarkowania kar porządkowych, zmodyfikowanie zasad wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego;
3) ulepszenie wymiany informacji pomiędzy organami państwa;
4) uporządkowanie kwestii reprezentacji i pełnomocnictw;
5) modyfikacja przepisów związanych z ewidencją i identyfikacją podatników.
Jedna z propozycji zawartych w tym obszernym projekcie zakłada wprowadzenie podwyżki opłaty za wydanie interpretacji podatkowej z 40 zł do 2 tys zł.
Przy czym, wyjaśnienia wymaga fakt, że w projekcie utrzymano dotychczasową podstawową wysokość opłaty od wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. W dalszym ciągu wniosek o interpretację będzie co do zasady podlegał opłacie w wysokości 40 zł. Opłata za wspólny wniosek będzie stanowiła tak jak dotychczas iloczyn kwoty opłaty od zwykłego wniosku, tj. 40 zł i liczby wnioskodawców składających wspólny wniosek. W przypadku wystąpienia w jednym wniosku odrębnych stanów faktycznych (zdarzeń przyszłych), opłata będzie pobierana jak obecnie od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).
Skomplikowany stan faktyczny we wniosku to wyższa opłata
Ustawodawca chce wprowadzić jednak rozróżnienie w kwestii opłat za interpretacje podatkowe. I tak, jeżeli przedmiotem wniosku o interpretację będzie szczególnie skomplikowany stan faktyczny (zdarzenie przyszłe), zaproponowano podwyższoną opłatę od wniosku w wysokości 2 tys. zł.
Polecamy: Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – nowe procedury
Podwyższona opłata będzie ustalana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w drodze postanowienia, na które będzie służyło zażalenie. Wystąpienie szczególnie skomplikowanego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) będzie podlegało w każdej indywidualnej sprawie ocenie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Decydujące znaczenie będzie miała treść wniosku zainteresowanego i opisane w nim zagadnienie wymagające interpretacji organu. Stwierdzenie przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej spełnienia kryterium szczególnie skomplikowanego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) będzie musiało być poparte stosownym uzasadnieniem zawartym w treści postanowienia. Złożenie zażalenia na postanowienie w sprawie ustalenia podwyższonej opłaty nie będzie wstrzymywało postępowania w sprawie wydania interpretacji. Sformalizowanie procedury ustalania podwyższonej opłaty ma gwarantować, że ocena dokonywana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nie będzie nosiła cech dowolności.
Zaproponowana zmiana stała się przedmiotem interpelacji poselskiej nr 25126. Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że wysokość opłaty od wniosku o interpretację indywidualną nie powinna pozostawać obojętna na charakter zagadnień przedstawianych w takich wnioskach. Przygotowanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w odniesieniu do szczególnie skomplikowanego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) wymaga niewspółmiernie dużego nakładu pracy w porównaniu do przypadków mniej złożonych. Co za tym idzie, wniosek o wydanie interpretacji przedstawiający tak bardzo skomplikowany stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) powinien podlegać opłacie znacząco wyższej, niż opłata podstawowa wynosząca 40 zł. Stąd konieczne jest zróżnicowanie stawek opłaty od wniosku, w zależności od stopnia złożoności stanów i zdarzeń w nim przedstawionych.
Znaczny stopień komplikacji stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) we wniosku o interpretację, jak zauważa MF, często łączy się z planowaniem podatkowym lub nawet z agresywną optymalizacją podatkową. Przygotowanie odpowiedzi na taki wniosek łączy się z istotnym nakładem czasu pracy. Zawsze też – ze względu na ochronną funkcję interpretacji – KIS dokłada najwyższej staranności przy przygotowaniu odpowiedzi. W polskim systemie prawnym – odmiennie niż w systemach wielu innych krajów – interpretacja indywidualna gwarantuje ochronę obejmującą kwotę podatku wynikającego z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Stąd wydaje się uzasadnione, że szczególnie skomplikowane zapytania powinny podlegać opłacie wyższej niż standardowa.
Według resortu finansów, wprowadzenie podwyższonej opłaty za wydanie interpretacji indywidualnej tylko w przypadku szczególnie skomplikowanych stanów faktycznych (zdarzeń przyszłych) nie pogorszy sytuacji małych przedsiębiorców. Przeważnie stany faktyczne (zdarzenia przyszłe) występujące u tej grupy przedsiębiorców nie są na tyle złożone i skomplikowane, aby podlegały podwyższonej opłacie. Należy więc zakładać, że opłata od wniosku o interpretację indywidualną składanego przez małego przedsiębiorcę będzie co do zasady wynosiła 40 zł. Przypadki skomplikowanych stanów faktycznych (zdarzeń przyszłych), będące udziałem tej grupy przedsiębiorców, należy postrzegać jedynie w charakterze wyjątku.
Ponadto, zgodnie z wyjaśnieniami ustawodawcy, zaproponowane w projekcie ustawy – Ordynacja podatkowa zróżnicowanie stawek opłaty od wniosku o interpretację indywidualną w żaden sposób nie zostało uzależnione od stopnia złożoności przepisów prawa podatkowego będących przedmiotem wniosku o interpretację. Oprócz kryterium szczególnie skomplikowanego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), w projekcie ustawy nie przewidziano innych czynników warunkujących zastosowanie podwyższonej opłaty.
Zobacz: Ordynacja podatkowa 2020