Przykład
Pan Kamil zamierza rozpocząć działalność gospodarczą i otworzyć sklep internetowy. Pan Kamil nie będzie producentem, a pośrednikiem w sprzedaży uprzednio nabytych towarów. Sprzedaż będzie odbywać się za pośrednictwem portalu aukcyjnego i strony internetowej. Kupującymi mogą być zarówno przedsiębiorcy jak i osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Przykładowymi towarami oferowanym przez sklep są odzież, galanteria, tekstylia do gospodarstwa domowego.
Polecamy: INFORLEX Biznes
Polecamy: Biuletyn VAT
Podmiot opodatkowania – czyli czy Pan Kamil będzie podatnikiem?
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Przy czym za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:
- z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (m.in. przychody ze stosunku pracy);
- z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (m.in. działalność wykonywana osobiście), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Gdyby Pan Kamil miał zamiar okazjonalnie coś sprzedać, np. swoją starą kurtkę lub aparat fotograficzny, wówczas nie można mówić o wykonywaniu działalności gospodarczej. Prowadzenie sklepu w sposób ciągły i zorganizowany wypełnia przesłanki wskazane w definicji. W odniesieniu do prezentowanego przykładu należy zatem uznać, że Pan Kamil wykonujący działalność handlową w swoim imieniu i na swoją rzecz będzie podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT).
Przedmiot opodatkowania – czyli czy działalność handlowa podlega opodatkowaniu?
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2) eksport towarów;
3) import towarów na terytorium kraju;
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Istotą sklepu internetowego jest sprzedaż towarów, a więc odpłatna dostawa towarów, o której mowa w pkt 1. Co do zasady więc taka sprzedaż jest opodatkowana podatkiem VAT.
Wyjątki: zwolnienie dla drobnych przedsiębiorców
Od każdej reguły są jednak wyjątki. Dla drobnych przedsiębiorców, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT (do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty samego podatku). W przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej w trakcie roku limit ten stosuje się proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności w roku podatkowym.
Zakładając, że Pan Kamil dopiero rozpoczyna swoją działalność i początkowo będzie ją prowadził na małą skalę, wówczas może skorzystać z ww. zwolnienia. Jednakże po przekroczeniu kwoty limitu, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę. Koniecznym jest zatem monitorowanie skali działalności, ponieważ to zwolnienie jest warunkowe (tylko dla drobnych przedsiębiorców).
Wyjątki: zwolnienie ze względu na przedmiot działalności
Oprócz zwolnienia poszczególnych podmiotów, ustawodawca przewidział również zwolnienie z podatku dostawę różnych towarów i świadczenie usług wymienionych w art. 43 ustawy o VAT.
W prezentowanym przykładzie Pan Kamil zamierza handlować odzieżą, galanterią i tekstyliami. Dostawa tych towarów nie jest objęta zwolnieniem na podstawie art. 43 ustawy o VAT.
Równocześnie: kasa rejestrująca
Warto pamiętać, że zwolnienie z podatku VAT nie jest równoznaczne ze zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kasy rejestrującej. Otóż podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (zwanych dalej konsumentami) są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Obowiązek stosowania tzw. kasy fiskalnej z założenia dotyczy więc wszystkich, którzy sprzedają towary i usługi konsumentom. Zwolnienia z tego obowiązku zostały określone odrębnie w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (zwane dalej rozporządzeniem).
Kasa: zwolnienie przedmiotowe
Na podstawie ww. rozporządzenia, z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2021 r., zwolnione zostały czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.
W tym miejscu szczególną uwagę warto zwrócić na poz. 36 załącznika do rozporządzenia – zwalnia się z obowiązku z ewidencji przy użyciu kasy rejestrującej dostawę towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).
To właśnie ten punkt może być najbardziej interesujący dla podatników prowadzących sklepy internetowe. Aby transakcja podlegała zwolnieniu z obowiązku ewidencji przy użyciu kasy muszą zostać spełnione łącznie przesłanki:
- towary są wysyłane do klienta – wyklucza się więc osobisty odbiór towarów;
- nabywca płaci za pośrednictwem poczty, banku lub SKOKu – wyklucza się płatności gotówką i przez terminal płatniczy;
- prowadzenie ewidencji, z której jednoznacznie wynika, jakiej czynności dotyczy i na czyją rzecz została dokonana – ewidencja musi zawierać dane nabywcy, jego adres oraz dane pozwalające zidentyfikować transakcję (np. numer zamówienia);
Ponadto przedmiot działalności nie może być wyłączony na podstawie § 4 rozporządzenia (patrz dalsza część artykułu).
Kasa: zwolnienie podmiotowe
Rozporządzenie reguluje również kwestię zwolnień podmiotowych. Z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2021 r. zwalnia się:
- podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł. W przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz konsumentów limit ten stosuje się proporcjonalnie do okresu wykonywania tych czynności. Przy czym wskazać należy, że zwolnienia nie stosuje się do podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym byli obowiązani do ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania;
- podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2018 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz konsumentów, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł;
Powyższe zwolnienia podmiotowe w każdym przypadku są określone pewnym limitem obrotów. Klientami sklepu Pana Kamila mają być nie tylko osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, ale również przedsiębiorcy. W takiej sytuacji, gdyby sprzedaż na rzecz konsumentów nie przekroczyła progu 20.000 zł, wówczas Pan Kamil może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencji przy zastosowaniu kasy. Po przekroczeniu limitu kasa rejestrująca będzie obowiązkowa.
Kasa: wyłączenie zwolnienia
W odniesieniu do powyższego warto zauważyć, że powyższe zwolnienia (podmiotowe i przedmiotowe) z obowiązku ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej nie są stosowane w przypadkach wskazanych w §4 rozporządzenia. Dotyczy to m.in. dostawy części do silników (PKWiU 28.11.4), części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli) gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 29.32.30.0), sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, sprzętu fotograficznego oraz świadczenia usług w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawniczych, a także fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych. A więc prawnik, mechanik samochodowy, fryzjerka i kosmetyczka będą obowiązani mieć kasę rejestrującą niezależnie od wysokości sprzedaży na rzecz konsumentów.
Czynności wyłączające możliwość skorzystania ze zwolnienia z obowiązku stosowania kasy zostały w rozporządzeniu wymienione enumeratywnie – jest to zamknięty katalog. W związku z tym można uznać, że działalność handlowa Pana Kamila będzie mogła skorzystać ze zwolnienia (jeżeli spełnia pozostałe kryteria).
Reasumując, rozpoczynając działalność gospodarczą i rozpatrując kwestię podatku VAT należy zwrócić szczególną uwagę na to, że zwolnienie z VAT nie jest równoznaczne ze zwolnieniem z obowiązku ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej warto przeanalizować wszystkie regulacje podatkowe w tym zakresie.
Alicja Ziółek, doradca podatkowy w ECDP Tax Mazur i wspólnicy sp.k.