Pojęcie turystyki
Aby odpowiedzieć na pytanie kiedy podatnik musi stosować szczególną procedurę zgodnie z art. 119 ustawy o VAT należy najpierw odpowiedzieć na pytanie jaki jest zakres przedmiotowy pojęcia turystyki zgodnie z ustawą. W ustawie o VAT nie została ona zdefiniowana, więc może to budzić pewne wątpliwości wśród podatników. Można jednak posłużyć się definicją turystyki w słowniku języka polskiego, zgodnie z którym "turystyka to zorganizowane zbiorowe lub indywidualne wyjazdy poza miejsce stałego zamieszkania, wędrówki po obcym terenie, mające cele krajoznawcze lub będące formą czynnego wypoczynku".
Warto także dodać, iż cechą charakterystyczną usług turystycznych jest ich kompleksowy charakter, z czego wynika, że często obejmują kilka świadczeń, które z punktu widzenia turysty stanowią jedną całość. Wskazuje na to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 28 października 2010 roku sygn. akt I SA/Wr 744/10, w którym czytamy:
"Uwzględniając powyższe Sąd przyjął, że usługa turystyki, o której mowa w art. 119 ustawy o VAT, to świadczenie złożone, na które składa się szereg usług obcych i własnych, takich jak hotelarstwo, gastronomia, transport, mających na celu zorganizowanie pobytu klienta poza miejscem zamieszkania (stałego pobytu). Usługi te są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą, w aspekcie gospodarczym, jedną całość, tj. jedną usługę".
Opodatkowanie VAT świadczenia usług turystyki
Podstawą opodatkowania VAT świadczenia usług turystyki jest marża. Zgodnie z art. 119 ust 2 ustawy o VAT przez marżę rozumie się różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie. Co ważne, tym podatnikom nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Pewne wątpliwości może budzić zastosowanie tej procedury w przypadku gdy część świadczeń wykonywana przez podatnika jest nabywana od innych podatników, a druga część stanowi jego usługi własne, czyli nie jest nabywana od innych podatników. Wówczas ta pierwsza część usług jest opodatkowana na specjalnych zasadach a druga na ogólnych. Potwierdza to Ministerstwo Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 30 września 2014 roku:
"(...) usługi własne wykonywane przez biuro podróży w ramach usługi turystyki na podstawie art. 119 ustawy o VAT podlegają ogólnym zasadom opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w tym również w odniesieniu do wysokości stawki podatku VAT".
Usługi świadczona poza Unią Europejską
Świadczenie usług poza Unią Europejską jest szczególnym przypadkiem na gruncie ustawy o VAT. Można wyróżnić w tej kwestii dwa przypadki:
1) usługi nabywane dla bezpośredniej korzyści turysty świadczone poza terytorium UE - opodatkowanie stawką 0%;
2) w analogicznej sytuacji, jeżeli część usług jest świadczona poza UE a druga część na terytorium UE - do tych z nich, które są świadczone poza UE stosuje się stawkę 0% a do innych stawkę 23%.
Jak prowadzić ewidencję na potrzeby opodatkowania VAT świadczenia usług turystyki?
zapis zawarty w art. 119a ust 3a ustawy o VAT nakłada na tych podatników obowiązek prowadzenia ewidencji, w której uwzględniają kwoty wydatkowane na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty oraz są zobowiązani posiadać dokumenty, z których wynikają te kwoty.