Wyrok TSUE z 3 października 2019 r. sygn. C‑42/18 został wydany w kontekście sporu między Finanzamt Trier (urzędem skarbowym w Trewirze, Niemcy) a Cardpoint GmbH, następcą prawnym Moneybox Deutschland GmbH, dotyczącego odmowy przyznania przez ten urząd zwolnienia z podatku od wartości dodanej (VAT) w odniesieniu do usług obsługi bankomatów świadczonych na rzecz banku.
Polecamy: VAT 2019. Komentarz do zmian od 1 września 2019 r.
Polecamy: VAT Zmiany od 1 września i 1 listopada 2019 r.
Obsługa techniczna, informatyczna i administracyjna bankomatów a zwolnienie z VAT
Cardpoint świadczył usługi dla banku, w związku z obsługą bankomatów. Spółka ta była odpowiedzialna za uruchomienie i utrzymywanie bankomatów w sprawności. W tym celu instalowała ona w tych bankomatach sprzęt informatyczny, a także określone oprogramowanie niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania. Ponadto jej zadaniem był transport banknotów udostępnionych przez bank oraz zaopatrzenie bankomatów. Wreszcie świadczyła ona doradztwo w zakresie funkcjonowania owych bankomatów.
Wskutek sporu Spółki z urzędem skarbowym w Trewirze o zwolnienie z VAT ww. usług sprawa trafiła ostatecznie do Bundesfinanzhof (federalnego trybunału finansowego w Niemczech). Ów sąd zadał TSUE pytanie pytanie prejudycjalne:
„Czy działania techniczne i administracyjne podejmowane przez dostawcę usług na rzecz banku obsługującego bankomaty i wypłaty gotówkowe z bankomatów tego banku są zwolnione z podatku od wartości dodanej na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 [szóstej dyrektywy], jeżeli działania techniczne i administracyjne tego samego rodzaju, podejmowane przez dostawcę usług dla płatności kartą dokonywanych przy sprzedaży biletów do kina nie są, zgodnie z wyrokiem [Bookit], zwolnione z podatku na podstawie tego przepisu?”.
Warto wskazać, ze zgodnie z ww. art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dyrektywy VAT), która 1 stycznia 2007 r. zastąpiła szóstą dyrektywę, zwolnione z VAT są:
d) transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.
Przepis ten jest powtórzeniem art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy dlatego też omawiany wyrok stanowi również w tym samym stopniu wykładnię ww. art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy Rady 2006/112/WE.
Transakcje dotyczące płatności zwolnione z VAT
Z dotychczasowego orzecznictwa TSUE wynika, że usługi, aby można było je zaklasyfikować jako „transakcje dotyczące płatności”, powinny tworzyć odrębną całość, ocenianą w sposób ogólny, której skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji płatności i która w konsekwencji skutkuje przeniesieniem środków pieniężnych i powoduje zmiany prawne i finansowe. W tym względzie należy odróżnić usługę zwolnioną z podatku od wykonania zwykłego świadczenia rzeczowego lub technicznego (zob. podobnie w wyroku Bookit z 26 maja 2016 r. - sygn. C‑607/14, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).
W stanie faktycznym rozpatrywanym przez TSUE w omawianej sprawie Cardpoint nie obciążał przedmiotowych rachunków bankowych ani nie zatwierdzał transakcji, lecz fizycznie przekazywał wypłacone kwoty pieniężne do bankomatów, których utrzymanie w sprawności zapewniał. Cardpoint nie miał uprawnień decyzyjnych w odniesieniu do przedmiotowych transakcji, lecz przekazywał dane, poprzez sieć pośredników, bankowi wydającemu użytą kartę bankową i stosował się do instrukcji tego banku, rozdzielając żądaną gotówkę. Następnie dokonywał zarejestrowania wypłaty danej gotówki, które wysyłał jako polecenie zaksięgowania do swojego klienta – banku, który obsługiwał dany bankomat.
Stąd TSUE uznał, ze usługi świadczone przez Cardpoint nie polegały na przenoszeniu środków ani nie powodowały zmian prawnych i finansowych, które charakteryzują „transakcję dotyczącą płatności” w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy.
Usługi świadczone przez Cardpoint dotyczyły również fizycznej dystrybucji gotówki ale wydanie banknotów przy wypłacie z bankomatu nie stanowiło przeniesienia własności Cardpointu na użytkownika tego bankomatu. To bank wydający kartę bankową autoryzował wypłatę gotówki, obciążał odpowiednią kwotą konto bankowe użytkownika tego bankomatu i przenosił własność gotówki bezpośrednio na tego użytkownika.
W konsekwencji TSUE uznał, że art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy należy interpretować tak, że w zakres objętej tym przepisem transakcji dotyczącej płatności, zwolnionej z VAT, nie wchodzi świadczenie na rzecz banku obsługującego bankomaty usług polegających na uruchamianiu i utrzymywaniu tych bankomatów w ruchu, zaopatrywaniu ich w gotówkę, instalowaniu w nich sprzętu informatycznego i oprogramowania do odczytu danych z kart bankowych, przekazywaniu wniosku o uznanie wypłaty gotówki do banku, który wydał użytą kartę bankową, wypłacie żądanej gotówki i rejestracji operacji wypłaty.
Zatem ww. usługi świadczone przez Cardpoint nie są zdaniem TSUE zwolnione z VAT.