Czy działalność gospodarcza zawiesza lub zmniejsza rentę lub emeryturę?
Działalność gospodarcza prowadzona przez osoby fizyczne jest najprostszą i najpowszechniejszą formą prowadzenia firmy. Dla wielu osób jest to podstawowy sposób na utrzymanie, a dla równie dużej grupy osób jest to sposób na „dorobienie”, czyli zarobienie dodatkowych pieniędzy oprócz przychodów np. z etatu. Małe firmy często są prowadzone po godzinach pracy i zajmują się praktycznie każdą sferą gospodarki. Osoby, które są emerytami lub rencistami, czy też otrzymują świadczenia przedemerytalne również mogą założyć działalność gospodarczą i zarobić dodatkowe pieniądze.
Główną obawą przed założeniem działalności gospodarczej jest kwestia otrzymywanego świadczenia. Czy dodatkowe zarobki nie wpłyną na zawieszenie lub ograniczenie renty lub emerytury i w wyniku tego podjęcie działalności stanie się nieopłacalne? Świadczenia można podzielić na dwa rodzaje, jeśli chodzi o możliwość ich zawieszenia.
Polecamy: Kalendarz 2019
1. Świadczenia, które w wyniku dodatkowych zarobków mogą ulec zmniejszeniu lub zawieszeniu:
- renty rodzinne, socjalne, z KRUS, z tytułu niezdolności do pracy,
- świadczenia przedemerytalne,
- emerytury wcześniejsze (górnicze, osoby pracujące w szczególnych warunkach, kobiety, itp.).
Jak założyć i prowadzić firmę?
Jak ustanowić pełnomocnika firmy przez internet
2. Świadczenia, które nie mogą zostać zawieszone:
- emerytura otrzymywana przez osoby, które mają nabyte prawo do emerytury i jednocześnie są w wieku przynajmniej tzw. powszechnego wieku emerytalnego;
- emerytury mundurowe.
Co za tym idzie, osoby na emeryturze, które ukończyły powszechny wiek emerytalny lub otrzymują emeryturę z tzw. mundurówki mogą dorabiać do emerytury bez ograniczeń. Natomiast uważać na wysokość zarobków muszą osoby, które otrzymują m.in. rentę lub świadczenia przedemerytalne.
W jaki sposób dodatkowe zarobki ograniczają np. rentę? Jest to zależne od wysokości dodatkowych zarobków - pod tym względem można wyróżnić dwie sytuacje. Wypłata świadczenia z pierwszej z wymienionych grup może zostać:
- zmniejszona, gdy osoba miesięczne uzyskuje dodatkowe przychody w wysokości przekraczającej 70% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez GUS,
- zawieszona, gdy dodatkowy miesięczny przychód przekracza 130% średniego wynagrodzenia.
Procedura zawieszenia działalności gospodarczej
Tutaj warto jednak doprecyzować co rozumie się pod pojęciem przychodów z działalności gospodarczej. Nie chodzi bowiem o faktycznie uzyskiwane przychody (zapisane np. w KPiR), ale te podane do ZUS jako podstawa od której opłacane są składki ZUS.
Podajmy przykład dla „dużego ZUS-u”.
Kwota minimalnej podstawy do obliczenia do składek społecznych ZUS (tzw. duży ZUS) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 2227,80 zł i jest to 60% przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast 70% średniego wynagrodzenia wynosi obecnie 2.528,80 zł. Jak zatem widać, podleganie „dużemu ZUS-owi” nie powoduje ani zmniejszenia, ani zawieszenia renty, czy świadczeń emerytalnych. Oczywiście, tak samo jest w przypadku „małego ZUS-u”, dla którego minimalna podstawa jest dużo niższa.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
Jak widać w tym wypadku, prowadzenie działalności gospodarczej nie wpływa na ograniczenie otrzymywanych świadczeń bez względu na uzyskiwane przychody. Co więcej prowadzenie działalności gospodarczej może być tym względem korzystniejsze np. dla rencisty, niż dorabianie oparte na różnych rodzajach umów (np. o pracę, o dzieło), ponieważ zarobki z tych tytułów wykazywane są w faktycznej wysokości.
Firma na rencie lub emeryturze a składki ZUS
Tak samo jak w przypadku zawieszalności lub ograniczenia świadczeń, obowiązek opłacania składek ZUS również zależy od rodzaju otrzymywanego świadczenia. Osoby, które pobierają świadczenia z pierwszej grupy (m.in. renty) mają obowiązek opłacać obowiązkowo składki na ubezpieczenia:
- emerytalne i rentowe,
- wypadkowe,
- Fundusz Pracy (w przypadku „dużego ZUS-u”),
- zdrowotne.
a dobrowolnie mogą opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe. Innymi słowy, prowadząc firmę opłacają standardowy ZUS przedsiębiorcy.
Natomiast w przypadku osób otrzymujących świadczenie z drugiej grupy (m.in. emerytury) istnieje jedynie obowiązek opłacania składek ZUS na ubezpieczenie zdrowotne. Tutaj warto jednak pamiętać, że składkę zdrowotną można prawie w całości odjąć od podatku dochodowego i może to być podatek dochodowy płacony w związku z emeryturą (ta kwestia jest szerzej opisana poniżej).
Jakie są korzyści z przekształcenia działalności gospodarczej w spółkę
Firma na emeryturze - czy to się opłaca?
Podjęcie działalności gospodarczej przez rencistę lub emeryta wiąże się z opłacaniem składek ZUS. Czy w związku z tym opłaci się prowadzanie działalności? Składki ZUS podlegają odliczeniom:
- od podstawy opodatkowania - składki na ubezpieczenia społeczne,
- od podatku - część składki na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 7,75% podstawy składek).
Odliczenia tego dokonuje się przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy z tytułu działalności gospodarczej a następnie rozlicza je w deklaracji rocznej PIT-36. Dzięki temu osoby, które nie osiągnęły przychodów z firmy na tyle wysokich aby zapłacić od nich podatek, mogą odliczyć składki od przychodów uzyskanych z tytułu otrzymywanych świadczeń. W wyniku tego obniżeniu ulegnie podatek i przedsiębiorca-emeryt otrzyma zwrot podatku, który ZUS odprowadził w związku z jego emeryturą. Tak samo jest w przypadku rencistów, czy osób pobierających świadczenia przedemerytalne.
Jak widać prowadzenie działalności gospodarczej nie spowoduje ograniczenia lub zawieszenia wypłaty świadczenia z ZUS, ale też w niektórych przypadkach ograniczy koszty składek ZUS do minimum. Samo założenie działalności gospodarczej jest również bezpłatne. Jest to więc dobra alternatywa dla uzyskiwana dochodów przez osoby otrzymujące świadczenia z ZUS.
Dodatkową preferencję mają osoby, które posiadają II lu I grupę niepełnosprawności. Osoby te mogą starać się o zwrot części składek na ubezpieczania społeczne od PFRON.
Zakładanie działalności gospodarczej przez emeryta lub rencistę
Osoby otrzymujące świadczenia z ZUS-u, aby założyć działalność gospodarczą muszą złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) - tak samo, jak wszyscy inni przedsiębiorcy. Wniosek składa się w urzędzie miasta lub gminy.
Dodatkowo trzeba złożyć zgłoszenie rejestracyjne do składek ZUS na druku:
- ZUS ZUA osoby, które podlegają ubezpieczeniom społecznym,
- ZUS ZZA - osoby, które mają obowiązek opłacać jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Co za tym idzie, renciści rejestrują się w ZUS-ie za pomocą ZUS ZUA, a emeryci formularzem ZUS ZZA, ponieważ mają obowiązek opłacania tylko składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Przedsiębiorcy z pierwszej grupy (m.in. renciści) dodatkowo składają:
- zawiadomienie o zamiarze rozpoczęcia działalności gospodarczej do ZUS na druku RW-73,
- oświadczenie o wysokości podstawy na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (społeczne), od której opłacano składki z tytułu prowadzenia firmy - do końca lutego za rok poprzedni.
Natomiast emeryci nie muszą w żaden dodatkowy sposób informować o otworzeniu działalności gospodarczej ani ZUS-, ani urzędu skarbowego (chyba że chcą także zostać VAT-owcami).
Emeryci lub renciści rozliczają przychody uzyskane z prowadzonej działalności gospodarczej na zeznaniu rocznym PIT-36 łącznie z przychodami z tytułu rent i emerytur. Jedynie osoby, które wybrały liniową formę opodatkowania rozliczają te przychody oddzielnie, za pomocą PIT-36L.
Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach
Sebastian Bobrowski
Dyrektor Finansowy inFakt