Projekt ten nosi datę 10 sierpnia - jest to o tyle istotne, że jeżeli w toku rządowego procesu legislacyjnego zajdą zmiany w projekcie, to zmieniony projekt zostanie zapewne oznaczony inną datą. Projekt przewiduje zmiany w następujących aktach prawnych:
- ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 865 ze zm.),
- ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm.),
- ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 ze zm.),
- ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r., poz. 351 ze zm.).
Jak czytamy w Ocenie Skutków Regulacji tego projektu celem wprowadzanych bądź modyfikowanych niniejszą ustawą przepisów jest realizacja zapowiedzi wyrażonej przez Rząd w zakresie wprowadzenia nowego, proinwestycyjnego systemu opodatkowania osób prawnych, wzorowanego na rozwiązaniu zastosowanym w Estonii (od 2000 roku).
W projekcie przewidziane zostały dwa alternatywne (opcjonalne - do wyboru podatnika) warianty opodatkowania na nowych zasadach (bez możliwości ich łączenia) tj.:
Wariant pierwszy: system wzorowany na systemie estońskim (i pokrewnych: łotewskim, węgierskim, gruzińskim) wiążący dochód do opodatkowania z kategoriami prawa bilansowego i polegający na zmianie momentu powstania obowiązku podatkowego. Model ten zakłada odejście od dotychczasowych zasad podatkowych i tym samym, ze względu na swoją specyfikę i odrębność ma zostać uregulowany w nowym rozdziale 6b Ustawy o CIT: Ryczałt od dochodów spółek kapitałowych a także, zgodnie z systematyką ustawy, w art. 12 ust. 1 pkt 4e, 5a i 12 oraz ust. 3aa pkt 3, ust. 4 pkt 28, art. 15 ust. 1ab pkt 3, ust. 1ze, art. 16g ust. 22 i 16h ust. 3e oraz art. 18aa.
Wariant drugi: specjalny fundusz inwestycyjny, który w sensie ekonomicznym umożliwia szybsze rozliczenie amortyzacji środków trwałych w kosztach podatkowych – który ma zostać uregulowany w art. 12 ust. 1 pkt 6b - 6d i ust. 1aa, 1ab, art. 15 ust. 1hb – 1hd, art. 16 ust. 1 pkt 48a-48b ustawy o CIT.
Jak ocenia Ministerstwo Finansów oba wskazane warianty mają charakter silnie proinwestycyjny i tym samym, wspierający wzrost gospodarczy. Są to kolejne, obok zwiększenia podatkowej atrakcyjności finansowania własnego (notional interest deduction– NID), zachęty podatkowe do pozostawiania w spółkach kapitału na rozwój i zwiększanie nakładów na środki trwałe. Zakłada się, że zarówno przesunięcie w czasie obowiązku podatkowego, jak i szybsze rozliczenie inwestycji w kosztach podatkowych, będzie dla przedsiębiorców stanowić zachętę inwestycyjną. Wzrost inwestycji przyczyni się do utworzenia nowych miejsc pracy i pobudzenia popytu krajowego, a także, w dłuższej perspektywie czasowej, wzrostu gospodarczego. Skorzystanie z nowych zasad opodatkowania ma charakter fakultatywny.
Jak wskazują projektodawcy, w wielu państwach funkcjonują systemy opodatkowania wspierające mniejsze przedsiębiorstwa i jednocześnie podobne do proponowanego w tym projekcie.
Przykładowo w Chile obowiązuje system opodatkowania na podstawie dystrybucji (podzielonych zysków) dla tych podatników, których roczny dochód nie przekracza 5000 UTM (ok. 1,25 mln), a kapitał własny 1000 UTM (ok. 0,25 mln zł); oraz system opodatkowania na podstawie przepływów pieniężnych, dla tych podatników, których roczny dochód nie przekracza 5000 UTM (ok. 1,25 mln), a kapitał własny 6000 UTM (ok. 1,5 mln zł) i którzy są podatnikami VAT.
Na Węgrzech od 01.01.2013 r. obowiązuje model opodatkowania nazywany KIVA (Small Business Tax) skierowany wyłącznie do małych przedsiębiorstw i polegający na opodatkowaniu przepływów pieniężnych. Ma on charakter opcjonalny, funkcjonuje równolegle z „klasycznym” systemem CIT.
Proponowane w wariancie pierwszym rozwiązanie wzorowane jest na systemie estońskim, wprowadzonym w 2000 roku. Rząd estoński oczekiwał, że reforma będzie promować inwestycje i przedsiębiorczość oraz tworzyć nowe miejsca pracy, a także sprawi, że Estonia będzie postrzegana jako kraj przyjazny obywatelom i inwestycjom. Po wprowadzeniu nowego reżimu odnotowano podwojenie wielkości stopy inwestycji, a także szybszy niż na Łotwie i Litwie wzrost płynności i produktywności przedsiębiorstw. Zmniejszyło się także zadłużenie, a zwiększył wolumen zatrzymanych zysków.
Podobne rozwiązanie przyjęły wkrótce kolejne kraje, m.in. Gruzja i Łotwa. W państwach tych funkcjonuje system opodatkowania zakładający odstąpienie od nałożenia podatku na zyski zatrzymane w spółce. Ich opodatkowanie następuje dopiero w momencie wypłaty (taka dystrybucja może mieć różne formy i obejmuje nie tylko dywidendy, ale również ekonomicznie podobne płatności).
Również Ukraina pracuje obecnie nad wprowadzaniem podobnego rozwiązania. Miałoby ono objąć podmioty o rocznych obrotach poniżej 200 mln UAH (tj. w przybliżeniu 32 mln zł, co odpowiada za ok. ¼ ogółu podatników CIT na Ukrainie).
Z kolei rozwiązania podobne do tych, proponowanych w wariancie drugim, funkcjonują m.in. na Węgrzech i w Niemczech.
System węgierski daje podatnikom możliwość stworzenia specjalnej rezerwy inwestycyjnej, która musi zostać wykorzystana na inwestycje w ciągu 4 lat. W ramach ww. rezerwy podatnik może dokonać odliczenia w wysokości 50% dochodu, jednak nie większego niż kwota rezerwy wykazana za rok poprzedni i nie przekraczającego kwoty limitu tj. 10 miliardów HUF (ok. 130 mln zł).
W Niemczech funkcjonuje podobna ulga mająca na celu jest poprawienie płynności oraz wzmocnienie potencjału inwestycyjnego sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Z preferencji mogą skorzystać te podmioty, których dochód roczny nie przekracza określonego progu (od 100.000 do 235.000 EUR, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności. Ulga polega na możliwości dokonania odliczenia inwestycyjnego, w zakresie planowanych przez przedsiębiorstwo inwestycji w aktywa trwałe wykorzystywane w więcej niż 90% na cele działalności gospodarczej i dokonywane jest w roku podatkowym poprzedzającym dokonanie inwestycji, o ile jej realizacja nastąpi w ciągu kolejnych 3 lat. Odliczenie nie może przekroczyć 40% planowanych kosztów zakupu oraz kwoty limitu 200.000 EUR.
Termin wejścia w życie
Omawiane zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2021 r. Zatem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, spełniające warunki ustawowe, mogą wybrać opodatkowanie "estońskim" ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych od 1 stycznia 2021 r. i być opodatkowane ryczałtem od tego dnia.
Natomiast podatnicy podatku CIT, którzy wybiorą opodatkowanie ryczałtem oraz których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2021 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2020 r. będą mogli być opodatkowani ryczałtem począwszy od pierwszego roku podatkowego rozpoczynającego się po 1 stycznia 2021 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw
Polecamy: CIT 2020. Komentarz