Grzywny za przestępstwa i wykroczenia skarbowe w 2022 roku

Wyższe minimalne wynagrodzenie = wyższe grzywny

Wynika to z obowiązującego od 1 stycznia 2022 r. rozporządzenia Rady Ministrów z 14 września 2021 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości stawki godzinowej w 2022 r. (Dz. U. poz. 1690), którym ustalone zostało na 2022 rok minimalne wynagrodzenie za pracę (dalej również jako: „MW”)  w wysokości 3010 zł.

Zwiększeniu ulegają w związku z powyższym wysokości minimalnej i maksymalnej kary grzywny, które zgodnie z przepisami Kodeksu karnego skarbowego obliczane są na podstawie aktualnego minimalnego wynagrodzenia.

Czym jest wykroczenie skarbowe? Od jakiej kwoty zaczyna się przestępstwo skarbowe?

Wzrasta również kwota graniczna (tzw. ustawowy próg) między wykroczeniem skarbowym a przestępstwem skarbowym, o której mowa w art. 53 § 3 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (dalej jako: „Kks”), tj. kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu.
Zgodnie z tym przepisem wykroczenie skarbowe, to czyn zabroniony przez kks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.

Zatem przewinienie skarbowe popełnione w 2022 roku może być uznane za wykroczenie skarbowe, gdy ww. kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej (albo wartość przedmiotu czynu) nie przekroczyła 15.050 zł (5 x 3010 zł). Powyżej tej kwoty zaczynają się przestępstwa skarbowe.
Dla czynów popełnionych w 2021 roku granicą jest kwota 14.000 zł (5 x 2800 zł).

Kara grzywny za przestępstwo skarbowe w 2022 roku

Zgodnie z art. 23 Kks, wymierzając karę grzywny za przestępstwo skarbowe, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli Kodeks karny skarbowy nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 720.

Zaś wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających wysokości 200 stawek dziennych, chyba że kodeks przewiduje karę łagodniejszą

Natomiast, ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Niemniej jednak, stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia (MW) ani też przekraczać jej (czyli tej 1/30) czterystukrotności.

Zatem, w 2022 r. stawka dzienna waha się w granicach: od 100,34 zł do 40.133,33 zł, natomiast kara grzywny waha się w granicach: od 1003,40 zł do 28.895.997,60 zł (por. poniższą tabelę).

Kara grzywny za wykroczenie skarbowe w 2022 roku

Kara grzywny za wykroczenie skarbowe jest określana kwotowo. Zgodnie z art. 48 Kks, kara grzywny w przypadku wykroczeń skarbowych, może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej.

Natomiast, mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia.

Wymierzając karę grzywny lub nakładając ją mandatem karnym, uwzględnia się także stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.

Minimalna kara grzywny za wykroczenie skarbowe waha się w 2022 r. w przedziale: 301,- zł – 60.200,- zł. Natomiast, kara grzywny nałożona mandatem karnym nie może przekroczyć 15.050,- zł (por. poniższą tabelę).

Zgodnie z art. 56 Kks:

§ 1. Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub składa je niezgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego.

Limity grzywien

W przypadku określonym w art. 56 § 1 Kks, sąd może nałożyć grzywnę w granicach 10 – 720 stawek dziennych.

Natomiast, ustalając stawkę dzienną, biorąc pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe może określić stawkę dzienną w granicach (w 2022 roku) od 100,34 zł do 40.133,33 zł.

W konsekwencji, kara grzywny za przestępstwo określone w art. 56 § 1 Kks może zostać wymierzona w 2022 r. granicach: od 1003,40 zł do 28.895.997,60 zł.

Natomiast, w przypadku określonym w art. 56 § 3 i § 4 Kks sąd może orzec karę grzywny za wykroczenie skarbowe w przedziale: od 301,- zł do 60.200,- zł.

Umyślność czynów zabronionych

Warto wiedzieć, że warunkiem koniecznym wymierzenia sprawcy czynu zabronionego grzywny za przestępstwa i wykroczenia skarbowe jest udowodnienie temu sprawcy winy. Zasadą jest, że przestępstwo skarbowe oraz wykroczenie skarbowe można popełnić co do zasady wyłącznie umyślnie - nieumyślnie jedynie wtedy, gdy Kodeks karny skarbowy tak stanowi.

Umyślny jest taki czyn zabroniony popełniony, gdy w trakcie jego dokonywania sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.

Nieumyślny jest taki czyn zabroniony popełniony, gdy w trakcie jego dokonywania sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. (zob. art. 4 kodeksu karnego skarbowego).

Mała wartość, duża wartość, wielka wartość - definicje i kwoty

Warto też wiedzieć, że zgodnie z definicjami określonymi w art. 53 kodeksu karnego skarbowego:

§ 14. Mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2022 roku będzie to kwota 602 tys. zł = 200x3010 zł).

§ 15. Duża wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2022 roku granicą będzie kwota 1 mln 505 tys. zł = 500x3010 zł).

§ 16. Wielka wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia (czyli w 2022 roku będzie to kwota 3 mln 10 tys. zł = 1000x3010 zł).

Te pojęcia mają znaczenie przy wymierzaniu kary za wykroczenia, czy przestępstwa skarbowe. Łagodniej są oczywiście traktowani sprawcy czynów zabronionych dotyczących danin publicznych (należności publicznoprawnych) o mniejszej wartości.
Przykładowo sprawca czynu zabronionego określonego w art. 54 kks (zatajenie przedmiotu lub podstawy opodatkowania) będzie zagrożony tylko karą grzywny, gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości. Ale gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest większa, to już takiemu sprawcy można wymierzyć karę pozbawienia wolności (zamiast lub oprócz kary grzywny).

A np. zgodnie z art. 37 kks § 1 Sąd stosuje nadzwyczajne obostrzenie kary, jeżeli sprawca:
1) popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, powodując uszczuplenie należności publicznoprawnej dużej wartości albo popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, a wartość przedmiotu czynu zabronionego jest duża.

Paweł Huczko