Świadczenia kompensacyjne dla nauczycieli oraz świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów od byłych pracodawców bez PIT do 4500 zł
Chodzi o art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, który zwalniał z podatku dochodowego świadczenia otrzymywane przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy (w tym od związków zawodowych) do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3000 zł.
Nowelizacja ustawy o PIT z 9 czerwca, która jest nazywana potocznie "Polski Ład 2.0" (Ministerstwo Finansów określa ją "Niskie Podatki") nadała temu zwolnieniu nowe, korzystniejsze dla podatników brzmienie.
Zwolnienie z PIT rozszerzone zostało na osoby pobierające nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Co więcej, kwota zwolniona z podatku wzrosła z 3000 zł do 4500 zł.
Zwolnienie przysługuje na mocy ustawy – podatnik nie musi o nie wnioskować, ani wykazywać go w zeznaniu podatkowym.
Aktualne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT:
[1. Wolne od podatku dochodowego są:]
38) świadczenia otrzymywane przez emerytów, rencistów lub osoby pobierające nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 4500 zł;
Kto może korzystać ze świadczeń kompensacyjnych?
Ze świadczeń kompensacyjnych korzystać mogą nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, zatrudnieni w publicznych i niepublicznych placówkach edukacyjnych. Możliwość ta przysługuje po osiągnięciu odpowiedniego wieku oraz stażu pracy. Zasady przyznawania tych świadczeń zostały uregulowane w Ustawie z dnia 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. To forma zasiłku przedemerytalnego.
Polecamy: „Wynagrodzenia od 1 lipca 2022 r. Rozliczanie płac po zmianach”
Opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem po przekroczeniu kwoty zwolnienia podatkowego
Co w sytuacji, gdy świadczenie otrzymane przez emeryta lub rencistę w związku z łączącym uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy (w tym od związków zawodowych) przekracza ww. limit zwolnienia (4500 zł)? Trzeba zapłacić podatek - ale zryczałtowany wg stawki 10% na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Podatek ten pobierają płatnicy (czyli byli pracodawcy) zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o PIT.
Wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku jeżeli przed 1 lipca 2022 r. pobrano podatek od świadczenia powyżej 3000 zł
Jak powinien postąpić podatnik (emeryt lub rencista), któremu opodatkowano świadczenie (w kwocie przekraczającej 3000 zł) w związku z łączącym uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy (w tym od związków zawodowych), wypłacone w 2022 roku ale przed 1 lipca tego roku?
Ministerstwo Finansów (w opublikowanej 25 lipca 2022 r. odpowiedzi na pytanie dziennikarza INFOR PL S.A.) wyjaśniło, że jeżeli były pracodawca-płatnik dokonał wypłat należności swoim byłym pracownikom (a obecnie emerytom lub rencistom) i pobrał zryczałtowany podatek (10%) przed 1 lipca 2022 r. od nadwyżki ponad kwotę 3000 zł. - to postąpił prawidłowo, bo przepis wprowadzający wyższy limit zwolnienia (4500 zł) obowiązuje od 1 lipca 2022 r.
Jednak z uwagi na to, że nowy limit zwolnienia dotyczy całego 2022 roku, to uzasadnione jest możliwość wystąpienie przez podatnika (emeryt lub rencista) z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego o stwierdzenie nadpłaty. Na podstawie art. 75 § 1 Ordynacji podatkowej: jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Wniosek o zwrot nadpłaty podatku można też złożyć w serwisie Ministerstwa Finansów e-Urząd Skarbowy (e-US).
Zdaniem resortu finansów ustawodawca nie przewidział żadnych ograniczeń dla wniosków o stwierdzenie nadpłaty. Dlatego zdaniem MF nie ma znaczenia w następstwie jakich okoliczności podatek został pobrany lub jego wysokość została zawyżona, tj. czy powstała w następstwie działań spowodowanych przez podatnika, czy też na skutek błędu płatnika. Ministerstwo Finansów wskazało, że z punktu widzenia podatnika nie jest istotne czy pobrany przez płatnika podatek został wpłacony na rachunek organu podatkowego, gdyż w każdym przypadku podatnik będzie legitymizowany do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty.