Wybór formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej
Zasadniczo, zgodnie z treścią art. 9a ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa o PIT”), podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c (tj. podatek liniowy) oraz zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: „ustawa o ryczałcie”) w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy.
Podatnicy są w takim wypadku obowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze formy opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu danego roku podatkowego. Oświadczenie to można złożyć również rejestrując działalność gospodarczą lub aktualizując formularz CEIDG-1 na stronie biznes.gov.pl.
Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca, osiągnął pierwszy przychód w styczniu danego roku, to co do zasady ma czas na zgłoszenie formy opodatkowania do 20 lutego tego roku.
Polski Ład 2.0. a możliwość zmiany formy opodatkowania
Obowiązujące od 1. stycznia 2022 roku regulacje podatkowe były czynnikiem decydującym w zakresie wyboru optymalnej formy opodatkowania przez podatników. Wobec tego po istotnych zmianach wprowadzanych przez ustawodawcę od 1. lipca 2022 r. niezbędne stało się danie szansy podatnikom na weryfikację swojej formy opodatkowania, przy jednoczesnym wzięciu pod uwagę nowych regulacji, w szczególności obniżających stawkę podatku w I progu podatkowym z 17% do 12% (dla skali podatkowej) oraz zmian w zakresie odliczeń składki zdrowotnej.
Zgodnie z treścią art. 17 ustawy Niskie Podatki podatnik, który wybrał jako formę opodatkowania w 2022 roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ma prawo zmienić formę opodatkowania na skalę. Ryczałtowiec miał także prawo do złożenia do dnia 22. sierpnia 2022 roku oświadczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem przychodów osiągniętych w okresie od 1 lipca 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku. Co jednak ważne, zmiany formy opodatkowania z podatku liniowego czy z ryczałtu na skalę podatkową za cały 2022 rok podatnicy dopiero będą dokonywać w zeznaniu rocznym za 2022 rok. Nie muszą oni składać żadnych dodatkowych oświadczeń w tym zakresie, lecz uczynią to składając zeznanie PIT-36 do końca kwietnia 2023 roku.
Decyzję w tym zakresie należy jednak dokładnie przemyśleć, gdyż zgodnie z art. 14 ust. 2 Polskiego Ładu 2.0., „Wybór dokonany po złożeniu zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1, nie wywołuje skutków prawnych, jeżeli podatnik wykazał w tym zeznaniu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.” Tym samym jeżeli podatnik złoży za 2022 rok zeznanie na formularzu PIT-36L (podatek liniowy), zmiana formy opodatkowania nie będzie możliwa. Podobnie będzie w wypadku złożenia formularza PIT-28 (ryczałt).
Zmiana formy opodatkowania w 2022 roku - dla kogo będzie opłacalna
Mimo korzystnych zmian podatkowych dla osób, które rozliczają się na zasadach ogólnych, to nadal nie każdy podatnik zyskałby na zmianie formie opodatkowania i ucieczce od podatku liniowego czy ryczałtowego. 12% stawka podatku PIT dotyczy wyłącznie I progu podatkowego skali podatkowej, a zatem dla osób przekraczających próg 120 000 zł wraz ze wzrostem dochodu spada atrakcyjność tego rozwiązania. Podatnicy na podatku liniowym i ryczałtowym płacą jednocześnie niższą składkę zdrowotną niż podatnicy opodatkowani wg zasad ogólnych. Wobec tego dla podatników, którzy uzyskują duże dochody, rekompensata polegająca na obniżeniu stawki podatku w I progu skali podatkowej czy kwota wolna od podatku może nie być wystarczająca.
W przypadku zmiany formy opodatkowania trzeba wziąć pod uwagę także korzyści płynące z rozliczania się na zasadach ogólnych. Przy zasadach ogólnych można bowiem skorzystać ze wspólnego rozliczania się z małżonkiem czy innych ulg podatkowych, których nie można zastosować w PIT-36L. Niezwykle istotna jest tutaj wspomniana kwota wolna od podatku, która od 1 stycznia 2022 r. wynosi 30 000 złotych. Zatem po zmianach wprowadzonych Polskim Ładem 2.0., zasady ogólne okażą się dla części podatników korzystniejsze od dotychczasowej formy opodatkowania.
Zmiana taka nie jest jednak pozbawiona wad. Przykładowo, przychody podatnika ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, po zmianie przepisów od 1 lipca 2022 r., mogą być pomniejszane o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym, jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Tym samym przy zmianie formy opodatkowania z ryczałtu na zasady ogólne konieczna może okazać się dopłata podatku.
A zatem każdorazowo, przed zmianą formy opodatkowania, niezbędne będzie szczegółowe i indywidualne przeanalizowanie sytuacji majątkowej i osobistej danego podatnika.
r. pr. Michał Przybysz – Lubasz i Wspólnicy – Kancelaria Radców Prawnych sp. k.