Zapłata podatku - nawet 1 zł
Z interpelacją do Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej wystąpił poseł Kazimierz Matuszny, który zwrócił uwagę na fakt, że niektórzy podatnicy PIT (w tym także osoby starsze) otrzymują z urzędów skarbowych zawiadomienia o konieczności uiszczenia, tytułem podatku dochodowego za rok 2020, kwot rzędu jednego do kilku złotych. Poseł stwierdził, że niektórzy z adresatów wezwań nie posiadają rachunków bankowych. Kasy gotówkowe w lokalnych urzędach skarbowych są nieczynne z powodu pandemii COVID-19, koszty zaś dokonania przekazu pocztowego lub jednorazowego przelewu za pośrednictwem banków przekraczają kilkakrotnie kwotę należnego podatku. Zdaniem posła istnieje potrzeba wprowadzenia jednoznacznej regulacji prawnej, odnoszącej się do podobnych przypadków, np. przewidującej możliwość przeniesienia poboru podatku na rok następny i uwzględnienie go w zaliczkach wpłacanych w kolejnych miesiącach roku.
W odpowiedzi z 19 kwietnia 2021 r. na interpelację poselską nr 21898, Anna Chałupa Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (odpowiadająca z upoważnienia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej) poinformowała, że przepisy Ordynacja podatkowej (ani inne przepisy polskiego prawa podatkowego - przypisek PH), nie zawierają uregulowań wyłączających obowiązek uiszczenia podatku w niewielkich kwotach. Oznacza to, że podatnik zobowiązany jest do zapłacenia zobowiązania podatkowego w każdej wysokości, także w przypadku niskich kwot.
Także przepisy ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie zawierają regulacji wprowadzających ograniczenia w zakresie kwot podlegających egzekucji. Co oznacza, że w trybie egzekucji administracyjnej można dochodzić wszelkich kwot należności, które podlegają przymusowemu dochodzeniu na podstawie przepisów ww. ustawy lub przepisów szczególnych.
Anna Chałupa, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów wyjaśniła także, że zapłata podatku przez osoby nieprowadzące działalności gospodarczej może być dokonana gotówką lub bezgotówkowo.
Zgodnie z art. 60 § 1 Ordynacji podatkowej, za termin dokonania zapłaty podatku uważa się:
1) przy zapłacie gotówką - dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego lub w kasie podmiotu obsługującego organ podatkowy, lub na rachunek tego organu w banku, w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe , w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w biurze usług płatniczych, w instytucji płatniczej, w małej instytucji płatniczej lub w instytucji pieniądza elektronicznego albo dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta;
2) w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika, rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej, w małej instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego na podstawie polecenia przelewu, a w przypadku zapłaty za pomocą instrumentu płatniczego innego niż polecenie przelewu, zwanego dalej "innym instrumentem płatniczym" - dzień uzyskania potwierdzenia autoryzacji transakcji płatniczej, o której mowa wart. 40 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Przepisy art. 62b Ordynacji podatkowej przewidują także możliwość zapłaty podatku bez ograniczenia kwoty przez małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę albo inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.
Jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika uznaje się wówczas, że wpłata pochodzi ze środków podatnika (art. 62b § 2 Ordynacji podatkowej).
Dlatego też, w przypadku wystąpienia trudności z osobistym zapłaceniem podatku przez podatnika, w tym brakiem możliwości zapłacenia podatku w obrocie bezgotówkowym, może on dokonać zapłaty podatku za pośrednictwem rachunku bankowego należącego do tych osób lub skorzystać z ich pośrednictwa w zapłacie podatku w kasie organu podatkowego, banku lub w placówce pocztowej.
Treść dowodu zapłaty podatku nie może jednak budzić wątpliwości co do jej przeznaczenia na zobowiązanie podatnika.
Warto też pamiętać, że niezapłacony w terminie podatek staje się zaległością podatkową, od której naliczają się odsetki. Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego (art. 53 § 4 Ordynacji podatkowej).
Jednak na podstawie art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej, odsetek za zwłokę nie nalicza się jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej. Wartość odsetek za zwłokę niepodlegających obecnie wpłacie to kwota 8,70 zł (3x2,90 zł).
Nadpłata podatku
Natomiast inna jest sytuacja prawna nadpłat, czyli tych kwot podatku (np. nadpłaconego, czy nienależnie zapłaconego przez podatnika lub pobranego przez płatnika), które urząd skarbowy powinien zwrócić podatnikowi. Czym są nadpłaty podatku wyjaśnia dokładnie art. 72 Ordynacji podatkowej.
Zwrot nadpłaty podatku PIT w 2021 roku - zasady, termin, rachunek bankowy
Zgodnie z art. 76 ust. 1 Ordynacji podatkowej nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.
Czyli jeżeli mamy jakieś zaległości podatkowe, których wysokość przekracza kwotę np. naszej nadpłaty w PIT wynikającej z rocznego zeznania podatkowego, to nie liczmy, że fiskus zapomni o tych zaległościach i wypłaci nam kwotę nadpłaty w PIT.
Terminy zwrotu nadpłaty podatku zostały określone w art. 77 Ordynacji podatkowej.
Kiedy urząd skarbowy powinien zwrócić nadpłatę PIT?
Jak wynika z ww. art. 77 Ordynacji podatkowej podatnicy PIT, którzy mają nadpłatę wynikającą ze złożonego rocznego zeznania podatkowego powinni otrzymać zwrot nadpłaty co do zasady w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania.
Jednak jeżeli zeznanie roczne PIT zostało złożone w formie elektronicznej, to urząd skarbowy powinien zwrócić nadpłatę w terminie do 45 dni od dnia złożenia zeznania w tej formie. Dotyczy to oczywiście także złożenia zeznania przy użyciu usługi Twój e-PIT, również w sytuacji, gdy wypełnione przez KAS zeznanie zostanie automatycznie złożone bez jakiejkolwiek działania podatnika (co jest możliwe w przypadku nadpłaty wynikającej z zeznań PIT-37 lub PIT-38, PIT-28, PIT-36, w który rozliczono przychody spoza działalności gospodarczej.
Jeżeli zwrot podatku wynika z korekty zeznania rocznego PIT (do której został dołączony wniosek o zwrot nadpłaty), to urząd skarbowy ma 2 miesiące na zwrot (od złożenia korekty zeznania) - ale nie może zwrócić wcześniej nadpłaty niż w ciągu 3 miesięcy od złożenia korygowanego zeznania podatkowego albo nie wcześniej niż 45 dni od dnia złożenia korygowanego zeznania podatkowego w formie elektronicznej.
Posiadacze Karty Dużej Rodziny otrzymają zwrot nadpłaty PIT w terminie do 30 dni jeżeli:
- złożą zeznanie w formie elektronicznej oraz
- zaznaczą odpowiednią pozycję w zeznaniu informującą o posiadaniu tej. Karty (w rozliczeniu za 2020 r. poz. 148 w PIT-37, poz. 501 w PIT-36, poz. 188 w PIT-28).
Zgodnie z art. 77b Ordynacji podatkowej za dzień zwrotu nadpłaty uważa się dzień:
1) obciążenia rachunku bankowego organu podatkowego na podstawie polecenia przelewu;
2) nadania przekazu pocztowego;
3) wypłacenia kwoty nadpłaty przez organ podatkowy lub postawienia nadpłaty do dyspozycji podatnika w kasie.
Nadpłata zwracana przekazem pocztowym jest pomniejszana o koszty jej zwrotu.
Drobne nadpłaty zwracane wyłącznie w kasie urzędu skarbowego
Nadpłata, której wysokość nie przekracza dwukrotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (2x11,60 zł=23,20 zł), jeżeli nie wskazano rachunku, na który ma zostać zwrócona, podlega zwrotowi wyłącznie w kasie urzędu skarbowego.
Koszty upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w 2021 roku
Aktualnie wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji wynosi 11,60 zł na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowiązanego przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2 października 2015 r., poz. 1526). A więc dwukrotność tej kwoty wynosi obecnie 23,20 zł.
Jednak już wiadomo, że od 13 października 2021 r. wysokość kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji wyniesie 16,- zł. Tego dnia bowiem wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 stycznia 2021 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia doręczanego zobowiązanemu przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 12 stycznia 2021 r., poz. 67). Zatem dwukrotność tej kwoty wyniesie 32,- zł (od 13 października 2021 r.).
Czyli jeżeli nasza nadpłata PIT wyniesie 23,20 zł (lub mniej), a nie wskażemy rachunku, to otrzymamy zwrot wyłącznie w kasie urzędu skarbowego. Od 13 października 2021 r. ten limit przesuwa się na kwotę 32 zł.
Jak zapłacić podatek - jak wypełnić przekaz lub przelew
Warto też wiedzieć, że zgodnie z art. 67d § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa, organ podatkowy może z urzędu udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (czyli np. odroczyć termin, czy rozłożyć na raty a nawet umorzyć zaległość podatkową), o których mowa w art. 67a § 1 pkt 3, jeżeli kwota zaległości podatkowej nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym (czyli aktualnie 5 x 11,60 zł = 58 zł). Nie oznacza to jednak, że organ podatkowy w każdym przypadku wystąpienia takiej (lub niższej) zaległości powinien ją automatycznie z urzędu umarzać. Organ może - ale nie musi, zastosować instytucję umorzenia z urzędu. Umorzenie zaległości podatkowych z urzędu wymaga od organu podatkowego rozpatrywania każdej sprawy odrębnie.
Paweł Huczko