Kiedy można rozliczyć PIT jako osoba samotnie wychowująca dziecko? Jak rozliczyć podatek z dzieckiem? Kogo uważa się za osobę samotnie wychowującą dziecko?
Za 2022 rok można rozliczyć PIT razem z samotnie wychowywanym dzieckiem
Ustawą nowelizującą (ustawa z 9 czerwca 2022 r.o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - tzw. Polski Ład 2.0.) przywrócono zlikwidowane z dniem 1 stycznia 2022 r. preferencyjne rozliczenie dla osób samotnie wychowujących dzieci. Na podstawie przepisów zmienionych od 1 stycznia 2022 r. rodzic samotnie wychowujący dziecko nie mógłby rozliczyć się wspólnie z dzieckiem jako osoba samotnie wychowująca dziecko w zeznaniu za 2022 r. składanym w 2023 r. Taki podatnik miał natomiast mieć możliwość skorzystania z ulgi podatkowej odliczanej od podatku w kwocie 1500 zł. Zastąpienie preferencyjnego opodatkowania dochodów ulgą 1500 zł zostało odebrane przez samotnych rodziców jako niekorzystne i podatkowo dyskryminujące niepełne rodziny. Stąd przywrócenie poprzednich, generalnie korzystniejszych rozwiązań, chociaż nie zabrakło w nich pewnych zmian w stosunku do stanu poprzedniego.
Kto może rozliczyć się wspólnie z samotnie wychowywanym dzieckiem? Kogo uważa się za osobę samotnie wychowującą dziecko?
W rozliczeniu za 2022 r. z wnioskiem o opodatkowanie jako osoba samotnie wychowująca dzieci mogą wystąpić osoby samotnie wychowujące:
- dzieci małoletnie,
- dzieci pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- pełnoletnie dzieci do ukończenia 25 lat, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, opodatkowanych według skali podatkowej lub o których mowa w art. 30b ustawy o PIT oraz przychodów objętych ulgą dla młodych czy też ulgą na powrót (zwolnienia te przewidziane są w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 ustawy o PIT) – w łącznej wysokości przekraczającej 12-krotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. W grudniu 2022 r. renta socjalna wynosiła 1338,44 zł, zatem limit obowiązujący w rozliczeniu za 2022 r. to 16 061,28 zł.
Wniosek o wspólne rozliczenie z dzieckiem w zeznaniu rocznym może złożyć rodzic lub opiekun prawny będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci.
W 2022 r. panna wychowywała samotnie dziecko małoletnie, które uzyskało przychody z umowy zlecenia w kwocie 20 000 zł. Przychody dziecka są objęte ulgą dla młodych. Taka osoba może w zeznaniu za 2022 r. skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
W 2022 r. panna wychowywała samotnie uczące się dziecko pełnoletnie, które uzyskało przychody z umowy zlecenia w kwocie 40 000 zł. Przychody dziecka są objęte ulgą dla młodych. Taka osoba w zeznaniu za 2022 r. nie może skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Przychód dziecka w kwocie 40 000 zł przekroczył bowiem 12-krotność kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu 2022 r.
Kto nie może się rozliczyć łącznie z dzieckiem?
Preferencyjny sposób opodatkowania nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z ustawą z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1577 ze zm.).
Ten sposób rozliczenia podatku rocznego ma zastosowanie tylko do dochodów rozliczanych według skali podatkowej.
Stosowanie do osoby samotnie wychowującej dziecko lub samego dziecka przepisów dotyczących opodatkowania w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, podatku tonażowego, podatku od aktywizacji przemysłu okrętowego czy podatku liniowego wyłącza prawo do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wyjątkiem jest przypadek osiągania przez te osoby przychodów z prywatnego najmu, dzierżawy opodatkowanych według ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Na czym polega korzyść ze wspólnego rozliczenia PIT z samotnie wychowywanym dzieckiem?
Przy złożeniu wniosku o preferencyjne rozliczenie osoby samotnie wychowującej dziecko podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. W dochodzie rodziców uwzględnia się dochody małoletnich dzieci doliczane na podstawie art. 7 ustawy o PIT, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Rodzic wychowuje samotnie małoletnie dziecko niepełnosprawne. Dochód rodzica za 2022 r. wynosi 100 000 zł.
Gdyby rozliczał się bez dziecka jego podatek wyniósłby 8400 zł (100 000 zł × 12% – 3600).
Przy złożeniu wniosku o preferencyjne opodatkowanie jako osoba samotnie wychowująca dziecko podatek wyniesie 4800 zł =[(100 000 zł ÷ 2) × 12% – 3600 zł] × 2.
Rozliczenia podatku przewidziane dla osób samotnie wychowujących dzieci ma zastosowanie również do tych samotnych rodziców, których dotyczy ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce i łącznie spełniają następujące warunki:
- mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do EOG albo w Szwajcarii,
- osiągnęły przychody podlegające opodatkowaniu w Polsce w wysokości stanowiącej co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym,
- udokumentowały certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Za całkowite przychody uważa się przychody osiągnięte ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT, bez względu na miejsce położenia tych źródeł. Na żądanie organów podatkowych podatnicy są zobowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Polska kraju Unii lub innego państwa należącego do EOG albo Szwajcarii, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Z opodatkowania przewidzianego dla osoby samotnie wychowującej dzieci mogą skorzystać także ci podatnicy, którzy złożą wniosek po terminie, np. składając zeznanie za 2022 r. po 2 maja 2023 r. (30 kwietnia 2023 r. przypada w niedzielę).
Więcej na temat rozliczania PIT za 2022 rok znajdziesz w publikacji: PIT-y i ulgi podatkowe 2022
PIT-y i ulgi podatkowe 2022
PIT-y i ulgi podatkowe w rozliczeniu za 2022 rok
INFOR