Stawki ryczałtu 2024 - tabela

Adam Kuchta
rozwiń więcej
Stawki ryczałtu 2024 tabela / shutterstock

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to jedna z form opodatkowania, która pozwala na ustalenie podatku dochodowego w oparciu o stałe stawki procentowe od osiągniętych przychodów. Wybór tej formy opodatkowania wiąże się z koniecznością śledzenia aktualnych stawek i zrozumienia ich kwalifikacji. Poniżej przedstawiamy przegląd tabelaryczny stawek ryczałtu na rok 2024.

rozwiń >

Jakie stawki ryczałtu w 2024 roku?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma opodatkowania, która pozwala na ustalenie podatku dochodowego w oparciu o stałe stawki procentowe od osiągniętych przychodów, bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. Poniżej przedstawiamy przegląd aktualnych stawek ryczałtu w formie tabel.

Autopromocja

Stawki ryczałtu na 2024 rok podane zostały w tabelach zgodnie z aktualnymi przepisami zawartymi w art. 12. ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Do jakiej kwoty można być na ryczałcie w 2024 roku?

W 2024 roku podatnicy, których przychody w roku 2023 nie przekroczyły kwoty 9.218.200 zł, będą uprawnieni do opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. A przypadku gdy ich przychody w 2023 roku nie przekroczyły kwoty 921.820 zł, będą mogli korzystać z kwartalnego rozliczenia ryczałtu.

Dla porównania, w 2023 roku limit dla ryczałtu wynosił 9.654.400 zł, a prawo do kwartalnego rozliczenia ryczałtu przysługiwało tym, których przychody w 2022 roku nie przekroczyły 965.440 zł.

Aby korzystać z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, podatnik w poprzednim roku podatkowym musiał uzyskać:

  • przychody z samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej nieprzekraczające 2.000.000 euro;
  • przychody wyłącznie z działalności realizowanej w formie spółki, przy czym łączne przychody wszystkich wspólników z tej działalności nie mogły przekroczyć 2.000.000 euro.

Powyższe limity podatkowe dla ryczałtu na 2024 rok zostały przeliczone po średni kursie euro (tabela NBP nr 190/A/NBP/2023), ustalonym na pierwszy dzień roboczy października 2023 roku, który wyniósł 4,6091 zł.

Stawka ryczałtu 17%

Kiedy ma zastosowanie stawka ryczałtu 17%? Stawka 17% ryczałtu obowiązuje w przypadku przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów. Wyjaśnijmy, że za działalność w zakresie wolnych zawodów uznaje się działalność gospodarczą wykonywaną osobiście (czyli bez zatrudniania osób wykonujących czynności związane z istotą danego zawodu na podstawie umów o pracę, umów-zleceń, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze) przez osoby wymienione w opisie działalności w tabeli.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

17%

Działalność w zakresie wolnych zawodów wykonywana osobiście przez:

  • tłumaczy,
  • adwokatów,
  • notariuszy,
  • radców prawnych,
  • biegłych rewidentów,
  • księgowych,
  • agentów ubezpieczeniowych,
  • agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające,
  • brokerów reasekuracyjnych,
  • brokerów ubezpieczeniowych,
  • doradców podatkowych,
  • doradców restrukturyzacyjnych,
  • maklerów papierów wartościowych,
  • doradców inwestycyjnych,
  • agentów firm inwestycyjnych
  • rzeczników patentowych.

Stawka ryczałtu 15%

Kiedy ma zastosowanie stawka ryczałtu 15%? Poniższa tabela wskazuje zakres usług dla tej stawki podatku.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

15%

Dla przychodów od świadczenia usług:

a) reprodukcji komputerowych nośników informacji (PKWiU 18.20.30.0),

b) pośrednictwa w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów do nich (PKWiU 45.40.40.0),

c) pośrednictwa w sprzedaży hurtowej (PKWiU grupa 46.1),

d) magazynowania i przechowywania cieczy i gazów (PKWiU 52.10.12.0), magazynowania i przechowywania towarów w strefach wolnocłowych (PKWiU ex 52.10.19.0), parkingowych (PKWiU 52.21.24.0), obsługi centrali wzywania radiotaxi (PKWiU ex 52.21.29.0), pilotowania na wodach morskich i przybrzeżnych (PKWiU ex 52.22.13.0), pilotowania na wodach śródlądowych (PKWiU ex 52.22.14.0),

e) licencyjnych związanych z:

– nabywaniem praw do książek, broszur, ulotek, map itp. (PKWiU 58.11.60.0),

– nabywaniem praw do korzystania z wykazów i list (np. adresowych, telefonicznych) (PKWiU 58.12.30.0),

– nabywaniem praw do czasopism i pozostałych periodyków (PKWiU 58.14.40.0),

– nabywaniem praw do pozostałych wyrobów drukowanych (PKWiU 58.19.30.0),

– nabywaniem praw do korzystania z gier komputerowych (PKWiU 58.21.40.0),

– nabywaniem praw do korzystania z programów komputerowych (PKWiU 58.29.50.0),

f) związanych ze sprzedażą miejsca reklamowego w wykazach i listach (np. adresowych, telefonicznych) (PKWiU 58.12.40.0),

g) związanych z nadawaniem programów ogólnodostępnych i abonamentowych (PKWiU dział 60),

h) przetwarzania danych (PKWiU ex 63.11.1), przesyłania strumieni wideo przez Internet (PKWiU 59.11.25.0), przesyłania strumieni audio przez Internet (PKWiU 59.20.36.0), agencji informacyjnych (PKWiU 63.91.1) oraz pozostałych w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 63.99),

i) finansowych i ubezpieczeniowych (PKWiU sekcja K), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,

j) związanych z obsługą nieruchomości, świadczonych na zlecenie (PKWiU 68.3),

k) prawnych, rachunkowo-księgowych i doradztwa podatkowego (PKWiU dział 69), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,

l) firm centralnych (head office); usług doradztwa związanych z zarządzaniem (PKWiU ex dział 70), z wyjątkiem usług doradztwa związanych z zarządzaniem rynkiem rybnym (PKWiU 70.22.16.), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,

ł) reklamowych; usług badania rynku i opinii publicznej (PKWiU dział 73),

m) fotograficznych (PKWiU 74.2),

n) tłumaczeń pisemnych i ustnych (PKWiU 74.3), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,

o) związanych z zatrudnieniem (PKWiU dział 78),

p) przez organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostałych usług rezerwacji i usług z nią związanych (PKWiU dział 79),

r) detektywistycznych i ochroniarskich (PKWiU dział 80), z wyjątkiem robót związanych z instalowaniem systemów przeciwpożarowych i przeciwwłamaniowych z późniejszym monitoringiem,

s) obsługi nieruchomości wykonywanych na zlecenie, polegających m.in. na utrzymaniu porządku w budynkach, kontroli systemów ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, wykonywaniu drobnych napraw (PKWiU 81.10.10.0), dezynfekcji i tępienia szkodników (PKWiU 81.29.11.0), związanych ze wspomaganiem prowadzenia działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 82.9), centrów telefonicznych (call center) (PKWiU 82.20.10.0), powielania (PKWiU 82.19.11.0), związanych z organizowaniem kongresów, targów i wystaw (PKWiU 82.30),

t) w zakresie pomocy społecznej bez zakwaterowania (PKWiU ex dział 88), z wyłączeniem usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie odwiedzania i pomocy domowej świadczonych osobom niepełnosprawnym (PKWiU 88.10.14), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej świadczonych osobom dorosłym niepełnosprawnym (PKWiU 88.10.15), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej nad dziećmi, z wyłączeniem opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi (PKWiU 88.91.11), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej nad dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną (PKWiU 88.91.12), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania świadczonych przez opiekunki do dzieci (PKWiU 88.91.13), pozostałych usług pomocy społecznej bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 88.99.19),

u) kulturalnych i rozrywkowych (PKWiU dział 90),

w) związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją (PKWiU dział 93).

Stawka ryczałtu 14%

Stawka 14% ryczałtu dotyczy przychodów ze świadczenia usług wymienionych w poniższej tabeli.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

14%

Dotyczy przychodów ze świadczenia usług:

  • w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86),
  • architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71),
  • w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1).

Stawka ryczałtu 12%

Kiedy ma zastosowanie stawka ryczałtu 12%? Stawka 12% ryczałtu obejmuje zakres działalności w poniższej tabeli.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

12%

Dla przychodów ze świadczenia usług:

a) związanych z wydawaniem:

  • pakietów gier komputerowych (PKWiU ex 58.21.10.0), z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie on-line,
  • pakietów oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1),
  • pakietów oprogramowania użytkowego (PKWiU 58.29.2),
  • oprogramowania komputerowego pobieranego z Internetu (PKWiU ex 58.29.3), z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line,

b) związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0), związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1), objętych grupowaniem "Oryginały oprogramowania komputerowego" (PKWiU 62.01.2), związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02), w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0), związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1).

Stawka ryczałtu 10%

Stawka 10% ryczałtu ma zastosowanie do przychodów wymienionych w tabeli.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

10%Dla przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 68.10.1)

Stawki ryczałtu 8,5% i 12,5%?

Stawka 8,5% ryczałtu lub stawka 12,5% ryczałtu będzie obejmowała przychody z działalności zawartych w tabeli.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

8,5% dla przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% dla przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł

Z tytułu:

a) przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a (zgodnie z którym opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tych tytułów stosuje się przepisy art. 11 ust. 2–2b ustawy o podatku dochodowym),

b) przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym,

c) świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem (PKWiU dział 55),

d) świadczenia usług wynajmu i obsługi nieruchomości własnych lub dzierżawionych (PKWiU 68.20.1),

e) wykonywania usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych (PKWiU dział 72),

f) wynajmu i dzierżawy:

  • samochodów osobowych i furgonetek, bez kierowcy (PKWiU 77.11.10.0),
  • pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli), bez kierowcy (PKWiU 77.12.1),
  • środków transportu wodnego bez załogi (PKWiU 77.34.10.0),
  • środków transportu lotniczego bez załogi (PKWiU 77.35.10.0),
  • pojazdów szynowych (bez obsługi) (PKWiU 77.39.11.0),
  • kontenerów (PKWiU 77.39.12.0),
  • motocykli, przyczep kempingowych i samochodów z częścią mieszkalną, bez kierowcy (PKWiU 77.39.13.0),
  • własności intelektualnej i podobnych produktów z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim (PKWiU 77.40),

g) świadczenia usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem (PKWiU dział 87).

8,5%

W przypadku:

a) przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z zastrzeżeniem pkt 1–4 oraz 6–8,

b) przychodów ze świadczenia usług związanych ze zwalczaniem pożarów i zapobieganiem pożarom (PKWiU 84.25.11.0),

c) przychodów ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85),

d) przychodów ze świadczenia usług związanych z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałych usług w zakresie kultury (PKWiU dział 91),

e) przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego,

f) prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu,

g) prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy,

h) przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym.

Stawka ryczałtu 5,5%

Zastosowanie stawki 5,5% ryczałtu pokazuje poniższa tabela.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

5,5%

Przeznaczona jest dla:

a) przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,

b) prowizji uzyskanej z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów,

c) przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym.

Stawka ryczałtu 3%

Stawka 3% ryczałtu ma zastosowanie dla przychodów wymienionych w tabeli.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

3%

Dla przychodów:

a) z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,

b) z działalności usługowej w zakresie handlu, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3,

c) ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą (PKWiU 01.62.10.0),

d) z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców pochodzących z własnych połowów, z wyjątkiem sprzedaży konserw oraz prezerw z ryb i innych surowców z połowów,

e) o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 2, 5–10 i 19–21 ustawy o podatku dochodowym,

f) z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat, będących:

  • środkami trwałymi podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
  • składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, nie przekracza 1500 zł,
  • składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy rokowi lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,

g) z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa w spadku.

Stawka ryczałtu 2%

Stawka 2% ryczałtu zarezerwowana jest poniższych przychodów.

Stawka ryczałtu

Opis działalności

2%Dla przychodów określonych w art. 6 ust. 1d ustawy, zgodnie z którym opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. przychody z innych źródeł).
Księgowość
Od kiedy KSeF?
08 maja 2024

KSeF będzie przesunięty. Od kiedy Krajowy System e-Faktur zacznie obowiązywać zgodnie z projektem ustawy?

Ryczałt za używanie prywatnego auta do celów służbowych a PIT. NSA: nie trzeba płacić podatku od zwrotu wydatków
08 maja 2024

W wyroku z 14 września 2023 r. (sygn. akt II FSK 2632/20) Naczelny Sąd Administracyjny zakwestionował stanowisko organów podatkowych i uznał, że świadczenie wypłacone pracownikowi jako zwrot wydatków – nie jest przychodem ze stosunku pracy. A zatem nie trzeba od takiego zwrotu wydatków płacić podatku dochodowego. W tym przypadku chodziło o ryczałt samochodowy za jazdy lokalne wypłacany pracownikowi z tytułu używania przez niego prywatnego samochodu do celów służbowych. Niestety NSA potrafi też wydać zupełnie inny wyrok w podobnej sprawie.

Ulga dla seniorów w 2024 roku - zasady stosowania. Limit zwolnienia, przepisy, wyjaśnienia fiskusa
08 maja 2024

Ulga dla seniorów, to tak naprawdę zwolnienie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych, dla dochodów uzyskiwanych przez seniorów, którzy pozostali na rynku pracy mimo osiągnięcia wieku emerytalnego. Jaki jest limit tego zwolnienia i jakich rodzajów dochodu dotyczy?

Odroczenie obowiązkowego KSeF. Projekt nowelizacji po pierwszym czytaniu w Sejmie - przesłany do komisji
08 maja 2024

Rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przesuwającej wdrożenie obowiązkowego dla wszystkich podatników VAT Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) na 1 lutego 2026 r., został po sejmowym pierwszym czytaniu w środę 8 maja 2024 r., przesłany do Komisji Finansów Publicznych. Obowiązujące obecnie przepisy zakładają, że KSeF ma obowiązywać od 1 lipca bieżącego roku. 

Od 1 lutego 2026 r. obligatoryjny KSeF dla podatników czynnych i zwolnionych z VAT. Znamy plany Ministerstwa Finansów
07 maja 2024

Projekt nowelizacji ustawy o VAT, który 2 maja 2024 r. wpłynął do Sejmu przewiduje tylko jedną datę wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – 1 lutego 2026 r. Od tego dnia obowiązek stosowania KSeF i wystawiania za pomocą tego systemu faktur ustrukturyzowanych będą mieli wszyscy podatnicy VAT (czynni i zwolnieni). W innej nowelizacji ustawy resort finansów zamierza wprowadzić drugi termin wdrożenia obowiązkowego KSeF dla mniejszych firm (1 kwietnia 2026 r.), o czym mówił minister finansów Andrzej Domański w dniu 26 kwietnia 2024 r. na brefingu prasowym w Ministerstwie Finansów.

Zmiana danych nabywcy na fakturze. Faktura korygująca, nota korygująca, terminy, ujęcie w ewidencji i JPK VAT
08 maja 2024

Jak zgodnie z prawem dokonać zmiany danych nabywcy na fakturze? Kiedy można wystawić fakturę korygującą, a kiedy notę korygującą? Co z błędną fakturą w JPK_VAT?

Od 1 lutego 2026 r. obligatoryjny KSeF dla podatników czynnych i zwolnionych z VAT. Znamy plany Ministerstwa Finansów
07 maja 2024

Projekt nowelizacji ustawy o VAT, który 2 maja 2024 r. wpłynął do Sejmu przewiduje tylko jedną datę wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) – 1 lutego 2026 r. Od tego dnia obowiązek stosowania KSeF i wystawiania za pomocą tego systemu faktur ustrukturyzowanych będą mieli wszyscy podatnicy VAT (czynni i zwolnieni). W innej nowelizacji ustawy resort finansów zamierza wprowadzić drugi termin wdrożenia obowiązkowego KSeF dla mniejszych firm (1 kwietnia 2026 r.), o czym mówił minister finansów Andrzej Domański w dniu 26 kwietnia 2024 r. na brefingu prasowym w Ministerstwie Finansów.

Jak rozliczyć kartę podarunkową dla pracownika? Podatki, składki, księgowanie
07 maja 2024

Karty podarunkowe to coraz popularniejszy benefit pracowniczy. Najczęściej wręcza się go okazjonalnie jako prezent świąteczny. To też narzędzie doceniania, które można wykorzystywać z innych okazji: jubileuszy, Dnia Dziecka, Dnia Kobiet, świąt branżowych czy jako specjalne nagrody pracownicze. Sprawdź, czy karty podarunkowe wiążą się z obowiązkiem podatkowym i jak je rozliczyć. 

Transport drogowy 2024 – zmiana przepisów dot. pojazdów wynajmowanych
07 maja 2024

Gotowy jest projekt ustawy, który umożliwi przewoźnikom prowadzącym działalność na terytorium Polski na czasowe korzystanie z pojazdu najmowanego, zarejestrowanego na terytorium innego państwa UE. Do tej pory nasz kraj nie dopuszczał takiej możliwości, obecnie chcemy dostosować polskie prawo do unijnego. Najmowanie pojazdów niesie ze sobą szereg korzyści, które mogą poprawić elastyczność operacyjną firm transportowych. 

Ceny prądu w górę o 30% a gazu o 15% - od lipca 2024 r. w Polsce. Jak wpłynie to na inflację?
07 maja 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska szacuje, że na mocy projektowanej ustawy o bonie energetycznym (zakładającej częściowe "odmrożenie" cen za energię elektryczną i gaz), od 1 lipca 2024 r. dla odbiorców taryfowanych rachunki za energię elektryczną mogą wzrosnąć o 29 proc., a za gaz o 15 proc. - o ile zajdzie odpowiednie obniżenie cen w taryfach. Proponowanie przez MKiŚ częściowe odmrożenie cen prądu i gazu podbije ścieżkę inflacji o ok. 1 pp., a CPI w grudniu może wynieść ok. 5,5 proc. - oceniają ekonomiści ING. Zdaniem ministra finansów Andrzeja Domańskiego działania osłonowe w zakresie cen energii (np. bon energetyczny) spowodują, że średnioroczna inflacja CPI w Polsce może być niższa przynajmniej o 1 pkt proc. w 2024 r. i o ok. 0,9 pkt. proc. w 2025 r. niż zakładają prognozy zawarte w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa.

pokaż więcej
Proszę czekać...