Skala podatkowa, podatek liniowy, czy ryczałt?
W Polsce mamy dwa rodzaje rozliczeń podatkowych (trzeci rodzaj – karta podatkowa powoli odchodzi do lamusa) – pierwszy to rozliczanie na zasadach ogólnych, kiedy podatek płacimy od zysku (podatek liniowy i skala podatkowa). Natomiast w przypadku ryczałtu – koszty są nieistotne. Nie ma znaczenia, czy kupiłem samochód, maszynę, komputer, czy płacę odsetki – tego w ogóle nie bierzemy pod uwagę, bo ryczałt płacimy od przychodu. Stawka ryczałtu natomiast zależy od tego, jaki rodzaj działalności prowadzimy i wynosi ona od 2 do 20 proc. Przykładowo: ja prowadzę działalność edukacyjną, robię szkolenia – ryczałt na usługi edukacyjne wynosi 8,5 proc. Nie mam żadnych kosztów, wystawiam fakturę na 10 tys. zł, co oznacza, że zapłacę od tego 850 zł podatku i oczywiście składkę zdrowotną. Ale jeśli kupię w tym czasie komputer, potrzebny mi do działalności – nic to nie zmieni, bo w ryczałcie pod uwagę brany jest wyłącznie przychód.
Kiedy ryczałt ewidencjonowany się opłaca przedsiębiorcy?
Jeśli moje koszty są wysokie - np. muszę co miesiąc zapłacić 8 tys. za wynajęcie studia, to bardziej opłaca mi się np. podatek liniowy, bo zapłacę 19 proc. od 2 tys. dochodu, który zostanie mi po odliczeniu kosztów, czyli 380 zł. Ryczałt – nadal będzie wynosił 850 zł.
Polecamy: Ryczałt ewidencjonowany
Oczywiście ważna jest wysokość stawki od ryczałtu, która zależy od rodzaju prowadzonej działalności – tę stawkę bierzemy z ustawy. Ale –uwaga - musimy dopasować tę stawkę do tego, co rzeczywiście robimy, a nie do tego, co mamy w PKWiU lub co jest niżej opodatkowane. Musimy znaleźć rzeczywiste PKWiU w danych GUS i do tego dobrać stawkę. I tu się sprawa komplikuje, bo tych stawek w 2022 r. jest bardzo dużo, a w dodatku limit na ryczałcie wzrósł z 250 tys. euro w ubiegłym roku do 2 mln euro w tym roku. Co oznacza, że bardzo duża ilość firm, spółek osobowych i osób fizycznych prowadzących działalność, może z tej formy skorzystać. Trzeba przy tym pamiętać, że jeśli mamy np. kilka usług, to płacimy odrębne stawki dla każdej z tych działalności – np. usługi edukacyjne - 8,5 proc. i usługi księgowe – 15 proc.
Ryczałt a składka zdrowotna
Niestety ryczałt się trochę skomplikował ze względu na jedno z głównych założeń Nowego Ładu – składkę zdrowotną, której nie można odliczyć od podatku. Ryczałt nie mógł być opodatkowany 9-proc. składką, tak jak to jest w przypadku skali podatkowej, albo 4,9–proc. – tak jak to jest na podatku liniowym. Pomysł rządzących był taki, że prosty do tej pory ryczałt komplikuje się ze względu na sposób rozliczania składki zdrowotnej.
Jak to wygląda w praktyce? Jeśli mam działalność i sprzedaż nie większą niż 60 tys. zł rocznie to moja efektywna składka zdrowotna wyniesie ok. 300 zł. miesięcznie. Jeśli jednak w pewnym momencie zarobię 60 tys.100 zł – to muszę zapłacić już ok. 500 zł miesięcznie stawki i dopłacić ekstra różnicę 200 zł za te wszystkie miesiące, przez które prowadziłem działalność! Jeszcze gorsza sytuacja jest, kiedy mamy przychody na granicy 300 tys. zł. Bo do poziomu 300 tys. zł płacimy ok. 500 zł składki, a powyżej niego – już 1000 zł składki. To, co budzi niezadowolenie w branży podatkowej to fakt, że nie płacimy tych wyższych składek od nadwyżki przychodu ponad te 300 tys. zł, a od całości. Podczas gdy w przypadku skali podatkowej, płacimy wyższy podatek od nadwyżki, czyli tego, co zarobimy ponad pierwszy próg, który do tej pory wynosił 85 tys. zł. Pozostaje nam apelować do decydentów, by ten zapis został zmieniony.
Kto może być na ryczałcie?
Z tej formy mogą skorzystać osoby samozatrudnione, pracujące na rzecz jednego lub kilku pracodawców – i jest to dla nich bardzo korzystne rozwiązanie, bo bardzo duża grupa tych ludzi (np. informatyków) praktycznie nie ma kosztów. Osoby, które prowadzą biznes i mają kilka milionów zł przychodu, powinny policzyć na kalkulatorze, co się im najbardziej opłaca.
Z ryczałtu natomiast nie mogą skorzystać osoby zatrudnione na etat, umowę o dzieło, czy zlecenie. Na ryczałcie nie mogą być też np. aptekarze, osoby handlujące dewizami (kantory), częściami i akcesoriami do samochodów osobowych, gorzelnie, a także osoby samozatrudnione, które świadczą usługi na rzecz byłego pracodawcy. Z ryczałtu nie mogą tez skorzystać osoby świadczące usługi dla obecnego lub byłego pracodawcy.
Trzeba przy tym pamiętać, że ryczałt wybiera się na dany rok podatkowy, a w kolejnym można to zmienić. Więc jeśli wiemy, że w przyszłym roku poniesiemy znaczne koszty działalności – kupimy np. samochód w leasingu, maszyny itp. – to powinniśmy przejść na ten czas na skalę podatkową. Chodzi o to, by tak dopierać formę opodatkowania, by wtedy, kiedy nie mamy kosztów- być na ryczałcie, a w roku, w którym ponosimy koszty – rozliczać się na zasadach ogólnych.