Rozliczenie wspólne z dzieckiem pozwala na obliczenie podatku w ten sposób, że oblicza się podatek od połowy rocznych dochodów rodzica podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej PIT(czasem trzeba też dodać dochody dziecka - jeżeli niepełnoletnie dziecko uzyskuje dochody, które trzeba doliczyć do dochodów rodzica), a tak obliczony podatek mnoży się przez 2.
Daje to zauważalne korzyści zwłaszcza w przypadku rodzica, który osiąga dochody powyżej 85 528 zł rocznie (bo nadwyżka ponad tą kwotę jest opodatkowana stawką 32% a nie 18%).
Przykład
Rodzic zarobił w 2018 roku 165.528 zł. Jeżeli rozliczy się sam, to od 80 tys. zł (165.528 zł - 85 528 zł = 80 000 zł) zapłaci podatek wg stawki 32%. Jeżeli rozliczy się wspólnie z samotnie wychowywanym dzieckiem, to podatek zostanie obliczony wg stawki 18% (a potem pomnożony przez 2), bo przed obliczeniem dzieli się dochody na pół (165.528 zł / 2 = 82 764 zł).
Warunki wspólnego rozliczenia PIT z samotnie wychowywanym dzieckiem
Wspólnie z samotnie wychowywanym dzieckiem rozliczyć się może osoba faktycznie wychowująca dziecko sama, będąca:
a) jednym z rodziców (biologicznym lub przysposabiającym) lub
b) opiekunem prawnym dziecka
- która jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, ma możliwość rozliczenia się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących.
Ten preferencyjny sposób rozliczenia dochodów opodatkowanych wg skali podatkowej PIT jest dopuszczalny po spełnieniu niżej wymienionych warunków.
Rozliczenie roczne, jako zeznanie osoby samotnie wychowującej dziecko, może być złożone przez podatnika, który:
1. w roku podatkowym samotnie wychowywał dzieci:
a) małoletnie,
b) bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
c) do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (w 2018 r. kwoty 3.089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej;
2. podlegał w roku podatkowym, za który dokonuje rozliczenia:
a) nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. był rezydentem polskim lub
b) miał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, osiągnął podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym i udokumentował certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych;
Nieograniczony obowiązek podatkowy
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów(nieograniczony obowiązek podatkowy). Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się osobę, która:
• posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych, czyli ośrodek interesów życiowych lub
• przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Za ww. całkowite przychody uważa się przychody osiągnięte ze wszystkich źródeł przychodów (także przychody zwolnione z opodatkowania), bez względu na miejsce ich położenia.
Certyfikat rezydencji
Na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Polska państwa Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, w którym ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Nierezydent
Omawiany preferencyjny sposób opodatkowania, w przypadku osoby będącej nierezydentem, stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
3. w roku podatkowym nie był on (ani jego dziecko/dzieci) opodatkowany:
a) jednolitą 19% stawką podatku – tzw. podatkiem liniowym,
b) zryczałtowanym podatkiem dochodowym za wyjątkiem dochodów z prywatnego najmu,
c) zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów osób duchownych,
d) podatkiem tonażowym;
e) zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji, zgodnie z przepisami ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
4. złoży wniosek o preferencyjne rozliczenie dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej, wyrażony w zeznaniu podatkowym.
Za złożenie wniosku o zastosowanie preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko rozumie się zaznaczenie odpowiedniego kwadratu w części "Wybór sposobu opodatkowania" zeznania podatkowego oraz złożenie podpisu pod zeznaniem.
Sposób wspólnego rozliczenia
W wyniku wniosku wyrażonego w zeznaniu osoba samotnie wychowująca dzieci określa podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej.
W zeznaniu rozliczanym w sposób preferencyjny (wspólnie z samotnie wychowywanym dzieckiem) rodzic lub opiekun prawny nie wykazuje dochodów:
a) uzyskanych przez pełnoletnie dziecko (dziecko pełnoletnie rozlicza się samodzielnie, składając odrębne zeznanie podatkowe);
b)uzyskanych przez małoletnie dziecko, jeśli dochody te nie podlegają doliczeniu do zeznania podatkowego rodzica, lecz są rozliczane w odrębnym zeznaniu wypełnianym na imię i nazwisko dziecka.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Najczęstsze wątpliwości - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów
Trzeba faktycznie samotnie wychowywać dziecko
Prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci. Do skorzystania z tej preferencji nie jest wystarczające samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Rodzice żyjący w konkubinacie i razem wychowujący dziecko nie są osobami samotnie wychowującymi w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dziecko ukończyło 18 lat w trakcie roku podatkowego
Z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dzieci może skorzystać również rodzic, który samotnie wychowywał dziecko, które w trakcie roku podatkowego ukończyło 18 lat i nie kontynuuje nauki.
Pomoc socjalna
Z preferencyjnego opodatkowania osoby samotnie wychowującej dzieci może skorzystać rodzic wychowujący dziecko (bez względu na wiek), które otrzymywało zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną - niezależnie od wysokości innych dochodów dziecka.
Dochody z działalności rolniczej, najmu, kapitałów pieniężnych
Nie jest przeszkodą do skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko osiąganie przychodów z:
a) działalności rolniczej,
b) najmu prywatnego (a także podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze) opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych 8,5% - w takim przypadku podatnik składa odrębne zeznanie podatkowe z najmu prywatnego (PIT-28), a z pozostałych dochodów opodatkowanych według skali - zeznanie PIT-37 lub PIT-36 jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
c) kapitałów pieniężnych (wykazywanych w zeznaniu PIT-38) czy też dochodów opodatkowanych 19% podatkiem zryczałtowanym, np. z dywidendy, z wygranych, z odsetek uzyskanych z tytułu oszczędzania, ze sprzedaży nieruchomości.
Przychody z własnych płodów rolnych opodatkowane ryczałtowo
Jeżeli podatnik lub jego dziecko uzyskuje przychody z tytułu sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, opodatkowane na podstawie przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, nie może skorzystać z preferencyjnego rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (nawet gdy osiągnął inne dochody z pozostałych źródeł opodatkowanych według skali podatkowej)
Dochody zagraniczne dziecka
Jeżeli pełnoletnie uczące się dziecko uzyskało dochody ze stosunku pracy z zagranicy, to bez względu na to, jaka metoda unikania podwójnego opodatkowania będzie miała zastosowanie (tj. metoda wyłączenia z progresją czy też metoda proporcjonalnego odliczenia), rodzic traci prawo do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, jeżeli te dochody (łącznie z ewentualnymi dochodami z Polski podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej lub podatkiem zryczałtowanym 19%, o którym mowa w art. 30b) przekroczą kwotę 3.089 zł.
Metoda proporcjonalnego odliczenia oznacza, że dochód osiągnięty za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.
Metoda wyłączenia z progresją oznacza, że w Polsce zwalnia się z opodatkowania dochód osiągnięty w drugim państwie, jednak ma on wpływ na ustalenie stopy procentowej, według której oblicza się należny podatek od dochodu osiągniętego w Polsce.
Studia wieczorowe, zaoczne, eksternistyczne, zagraniczne, doktoranckie podyplomowe
Jeżeli dziecko kształci się w systemie studiów wieczorowych, zaocznych, eksternistycznych (niestacjonarnych) – rodzicowi przysługuje prawo do preferencyjnego opodatkowania.
Z preferencyjnego opodatkowania może skorzystać również rodzic, którego dziecko (do ukończenia przez nie 25 lat) uczy się w szkole wyższej (w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce lub przepisów regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innych niż Polska państwie), w tym również na studiach doktoranckich i podyplomowych. Ustawa nie zawęża bowiem pojęcia "uczenia się" do studiów magisterskich.
Rozwiedzeni rodzice, dziecko zamieszkuje (także naprzemiennie) razem z rodzicami
W sytuacji, gdy władza rodzicielska została powierzona obojgu rozwiedzionym rodzicom i miejsce zamieszkania dziecka jest zarówno przy ojcu jak i przy matce (naprzemiennie), niezależnie od podziału okresu zamieszkiwania u każdego z rodziców w trakcie roku, uznaje się, że dziecko wychowywane jest wspólnie przez obojga rodziców, zatem żadnemu z rodziców nie przysługuje prawo do preferencyjnego rozliczenia.
Okazjonalne zajmowanie się dzieckiem po rozwodzie
Jeżeli dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany jedynie do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.
Okoliczność utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o PIT (wspólne rozliczenie).
Podstawa prawna:
art. 6 ust. 4, ust. 4a, ust. 4b, ust. 8-13 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Opracowano na podstawie informacji z broszury Ministerstwa Finansów