Podatnik udowadnia brak dochodów

Wojewódzki Sąd Administracyjny rozstrzygnął wątpliwości dotyczące ustalania przychodów ze źródeł nieujawnionych. Wobec małżonków przeprowadzono postępowanie kontrolne. W jego wyniku stwierdzono brak pokrycia wydatków w mieniu zgromadzonym przez małżonków w roku podatkowym oraz w latach poprzednich, pochodzącym z przychodów opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania. Efektem postępowania było ustalenie różnicy między poniesionymi wydatkami i zgromadzonymi oszczędnościami oraz uzyskanymi przychodami ze źródeł ujawnionych.

Sąd rozstrzygając sprawę przypomniał, że postępowanie lub kontrola nieujawnionych źródeł ma szczególnych charakter. Wynika to z przyjętej metody określania podstawy opodatkowania. W metodzie tej podstawa opodatkowania ustalana jest na podstawie tzw. znamion zewnętrznych, co powoduje, że w dużej części ma ona charakter szacunkowy. Dochód rozpoznawany jest tu nie na podstawie analizy źródła, z którego faktycznie pochodzi, gdyż źródło to pozostaje nieujawnione, lecz na podstawie poniesionych przez podatnika wydatków i wartości zgromadzonego przez niego mienia. Nie oznacza to jednak złagodzenia wymogów postępowania podatkowego.

Z uwagi na upływ czasu ustalenie dokładnej wielkości przychodów jest często utrudnione. Konieczne wówczas staje się zastosowanie środka zastępczego w postaci uprawdopodobnienia. Z możliwości tej może korzystać strona, a nie organ.

Zdaniem sądu szacując plony, a w konsekwencji wielkość możliwych do uzyskania przychodów, organy oparły się na danych statystycznych. Za dowolną należy uznać ocenę, że warunki prowadzonej przez małżonków produkcji nie pozwalały im na osiągnięcie wyższych plonów niż wynikające z uzyskanych przez organ informacji. Natomiast dane podawane przez inne źródła oraz wskazywane przez świadków odbiegają od wartości przyjętych przez organy skarbowe. W efekcie oparcie wyliczenia organów należy uznać za niewystarczające, ponieważ zbyt wiele wątpliwości rozstrzygnięto na niekorzyść podatników.

Zebrany materiał dowodowy nie daje też podstaw do jednoznacznego stwierdzenia, że małżonkowie nie prowadzili produkcji warzywniczej w 1992 roku. Nie jest dostatecznym uzasadnieniem tej tezy okoliczność, że podatnicy nie wykazali z tego tytułu przychodów w zeznaniu podatkowym.

Sygn. akt I SA/Bk 359/06

Michał Stuczyński

gp@infor.pl