Dostęp do danych osobowych nie może być nieograniczony

Przepis, na temat którego wypowiedział się wczoraj Trybunał Konstytucyjny, zawarty jest w ustawie o kontroli skarbowej. Regulacja ta - po nowelizacji - wyposażyła organy kontroli skarbowej w istotne uprawnienia dotyczące prawa żądania i przetwarzania danych obywateli bez ich wiedzy i zgody.

Autopromocja

W swoim wniosku do Trybunału Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) podkreślił, że sporny przepis - art. 7b ustawy o kontroli skarbowej - uprawnia organy kontroli skarbowej do żądania wszelkich danych, bez jakichkolwiek ograniczeń. Jak zaznaczył RPO, przede wszystkim dane te mogą dotyczyć także osób, w stosunku do których nie toczy się postępowanie.

Trybunał Konstytucyjny przyznał, że przepis ten narusza konstytucję. Jak przypomniał Trybunał, autonomia informacyjna stanowiąca element ochrony życia prywatnego oznacza prawo do samodzielnego decydowania o ujawnianiu innym informacji dotyczących swojej osoby oraz kontroli nad danymi. Zasada ta nie ma jednak charakteru absolutnego i jest ograniczana, zwłaszcza w relacji obywatel - władza publiczna.

Trybunał nie miał wątpliwości, że państwo musi posiadać pewne instrumenty kontroli i nadzoru, zwłaszcza w tak ważnej dla niego sferze jak ochrona praw majątkowych. W tym celu również organy skarbowe zostały wyposażone w wiele uprawnień, w tym także o charakterze dochodzeniowo-śledczym. Jak zauważono w wyroku, jedną z ważnych funkcji demokratycznego państwa prawa jest bowiem zwalczanie negatywnych zjawisk, które w dużym nasileniu mogą mu zagrozić.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Ważne!

Artykuł 51 ust. 2 konstytucji stanowi, że władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym

Państwo ma więc prawo, a nawet obowiązek, przeciwdziałać nadużyciom. Jednak sposób, w jaki to robi, musi być zgodny z konstytucją. Jak podkreślił Trybunał, ograniczenia w zakresie konstytucyjnych praw i wolności obywateli muszą cechować się precyzją i jasnością. W ocenie TK sporny przepis ustawy o kontroli skarbowej tych warunków nie spełnia. Za niekonstytucyjnością tego przepisu przemawia m.in. zbyt szeroki zakres przedmiotowy i podmiotowy, ogólne odesłanie - przez co przepis staje się nieprecyzyjny.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Wyrok jest ostateczny.

Sygn. akt K 8/04

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

ALEKSANDRA TARKA

aleksandra.tarka@infor.pl