Formy opodatkowania działalności gospodarczej
Polski Ład spowodował, że przedsiębiorcy na nowo zastanawiają się, jaki typ działalności wybrać. Interesuje ich charakterystyka każdej formy opodatkowania oraz to, czy będzie można dokonać późniejszej zmiany.
Klienci biur rachunkowych najczęściej pytają, do kiedy należy zmienić formę opodatkowania i czy nie jest już za późno. Wynika to z tego, że kilka lat temu zmiany takiej trzeba było dokonać do 20 stycznia, a obecnie do 20. dnia kolejnego miesiąca po osiągnięciu przychodu z pierwszego miesiąca. Dlatego wielu przedsiębiorców myśli, że formę opodatkowania można było zmienić do 20 lutego, ale w niektórych przypadkach będzie to późniejszy termin, jeśli przychód nie nastąpił w styczniu. Obowiązującą formę opodatkowania należy kontynuować do końca roku.
Ryczałt, podatek liniowy albo skala podatkowa PIT. O opłacalności formy opodatkowania decyduje często składka zdrowotna
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej możliwości jest kilka: ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatek liniowy oraz podatek progresywny (czyli skala podatkowa PIT - tzw. zasady ogólne).
W związku ze zmianą wysokości składki zdrowotnej od 2022 roku należy weryfikować najbardziej optymalną formę opodatkowania nie tylko pod kątem wysokości podatku dochodowego, ale również składki zdrowotnej do zapłaty. To właśnie jej w tym roku klienci obawiają się najbardziej, gdyż na zasadach ogólnych - podatku progresywnym - jest to aż 9 proc. dochodu.
Zmiany w tym zakresie spowodowały, że bardzo często optymalna do tej pory forma opodatkowania przestała być opłacalna. W przypadku wyboru formy opodatkowania nie ma uniwersalnej odpowiedzi. Każdą sytuację należy weryfikować indywidualnie, gdyż oprócz przychodów z działalności powinniśmy brać pod uwagę także prywatną sytuację, jak możliwość rozliczania się wspólnie z małżonkiem czy dziećmi.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy należałoby sprawdzić, które odliczenia mu przysługują, rozważyć dostępne możliwości i dopiero wtedy zdecydować się na zmianę formy opodatkowania na liniową.
Podatek na zasadach ogólnych oraz podatek liniowy wiążą się z prowadzeniem księgi przychodów i rozchodów (KPiR). Obowiązek ten daje także prawo do odliczania od przychodu kosztów jego uzyskania, co przekłada się na obniżenie wysokości podatku, który firma musiała przekazać fiskusowi.
Z kolei ryczałt od przychodów ewidencjonowanych charakteryzuje się dużą liczbą dostępnych stawek podatku. Wybierając tę formę będziemy zobowiązani, w zależności od charakteru prowadzonej działalności, odprowadzać podatek w wysokości: 2 proc., 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 10 proc., 12 proc., 12,5 proc., 14 proc., 15 proc. lub 17 proc.
Należy jednak pamiętać, że w ryczałcie przychodu nie można pomniejszać o koszty jego uzyskania.
Ponadto nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z ryczałtu. Nie zrobią tego osoby, które:
- w poprzednim roku podatkowym osiągnęły z działalności przychód wyższy od 2 mln euro,
- uzyskały przychody wyłącznie z działalności spółki, a suma przychodu wspólników nie przekroczyła 2 mln euro.
Niekorzystne zmiany w podatku liniowym
W przypadku podatku liniowego nowe przepisy wprowadzają składkę zdrowotną w wysokości 4,9 proc. Składka liczona jest od dochodu z działalności. Co ważne, zapłacona składka zdrowotna nie może być odliczona od podatku, co powoduje, że w całości stanowi obciążenie przedsiębiorcy. W poprzednim stanie prawnym z 9 proc. składki przedsiębiorca mógł odliczyć od podatku 7,75 proc., co powodowało, że realnym kosztem było tylko 1,25 proc. W 2021 roku składka zdrowotna wynosiła 381,81 zł niezależnie od wysokości dochodu. Polski Ład wprowadził również minimalną składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. minimalnego wynagrodzenia (dokładnie 270,90 zł), w przypadku braku dochodu za dany miesiąc.
Rekompensaty negatywnych zmian wprowadzonych przez Polski Ład nie dotyczą przedsiębiorców prowadzących działalność opodatkowaną podatkiem liniowym. Podwyższenie kwoty wolnej, progu podatkowego czy wprowadzenie ulgi dla klasy średniej nie ma zastosowania przy tej metodzie opodatkowania. W dalszym ciągu nie ma możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonkiem oraz ograniczona jest ilość ulg do zastosowania w zeznaniu rocznym.
Jak to wygląda w praktyce? Przykłady
Klient jest zgłoszony do ZUS z kodem 051000 z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Składkę za grudzień 2021 r. opłacił 8 stycznia 2022 r.
W styczniu 2022 r. osiągnął:
- przychody w wysokości 9026 zł
- koszty uzyskania przychodu w wysokości 1044,76 zł
W lutym 2022 r. osiągnął:
- przychód w wysokości 9026 zł
- koszty w wysokości 2091,50 zł
Składkę ZUS za styczeń 2022 r. opłacił 12 lutego 2022 r.
PODATEK LINIOWY
Klient jest zgłoszony do ZUS z kodem 057000 z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.
W styczniu 2022 r. osiągnął:
- przychody w wysokości 13500 zł
- koszty uzyskania przychodu w wysokości 189,00 zł
W lutym 2022 r. osiągnął:
- przychód w wysokości 13500 zł
- koszty w wysokości 2369,96 zł
Składkę ZUS za styczeń 2022 r. opłacił 10 lutego 2022 r.
RYCZAŁT
Klient jest zgłoszony do ZUS z kodem 051000 bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Składka zdrowotna jest liczona od przychodu narastająco.
W styczniu 2022 r.osiągnął:
- przychody w wysokości 15769,79 zł
W lutym 2022 r. osiągnął:
- przychód w wysokości 22165,04 zł
Składkę ZUS za styczeń 2022 r. opłacił 5 lutego 2022 r.
Co powinni zrobić przedsiębiorcy?
W obecnej sytuacji przedsiębiorcy powinni rozważyć zmianę formy opodatkowania na ryczałt lub zasady ogólne - ale tylko na początku każdego roku. Warto pamiętać, że w przypadku czynnych podatników VAT, po zmianie formy opodatkowania na ryczałt nadal można odliczyć od faktur kosztowych VAT (np. paliwo, usługi telekomunikacyjne). Warto przemyśleć także zatrudnienie młodej osoby do pomocy (status studenta i wiek do 26 roku życia). Dla niej nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS i PIT, a wypłacone wynagrodzenie zmniejszy podstawę do PIT oraz do składki zdrowotnej.
Ryczałt wypada najlepiej
Wprowadzenie Polskiego Ładu spowodowało, że system podatkowy w Polsce stał się jeszcze bardziej skomplikowany. W przypadku ryczałtu obniżona została część stawek, np. dla pracowników branży IT, którym obniżono stawkę do 12 proc., a inżynierom do 14 proc. W przypadku składek zdrowotnych w dalszym ciągu jest to 9 proc. podstawy wymiaru, jednak jest ona teraz uzależniona od przychodów osiąganych w ramach prowadzonej działalności.
Tym samym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stał się bardziej opłacalną formą opodatkowania, dlatego warto dokładnie przeliczyć, czy nie przejść na ten rodzaj rozliczania.
Autorem artykułu jest Anita Gołębiewska, Dyrektor Zarządzający Ogólnopolskiej Sieci Certyfikowanych Biur Rachunkowych