Spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A) w 2022 roku – podatki, składki, wady i zalety

Czym jest spółka komandytowo-akcyjna (SKA)? Krótka charakterystyka

Spółka komandytowo-akcyjna uregulowana jest w art. 125 do art. 150 Kodeksu spółek handlowych. Spółkę tworzą komplementariusz (wspólnik wymieniony w firmie spółki, który ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki oraz prowadzi sprawy spółki) oraz akcjonariusze. Liczba wspólników nie jest w żaden sposób limitowana. Spółka musi posiadać statut obowiązkowo w formie aktu notarialnego. Spółki nie można utworzyć przez internet w trybie S24 (informacja na biznes.gov.pl). Minimalny kapitał zakładowy to 50 tys zł. Wyemitowane akcje nie mają formy dokumentu, muszą zostać zarejestrowane w rejestrze akcjonariuszy. W tym względzie spółka jest zobowiązana do niezwłocznego zawarcia umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy przez uprawniony podmiot, zwykle jest to dom maklerski.
Warto też wskazać, że na określenie rodzaju tej spółki w jej firmie (nazwie) kodeks spółek handlowych dopuszcza używanie w obrocie skrótu „S.K.A.”. Natomiast potocznie określa się tę spółkę skrótem „SKA”.

SKA a podatki

Spółka komandytowo-akcyjna od 2014 roku jest podatnikiem podatku CIT (podatek dochodowy od osób prawnych). W zależności od poziomu przychodu spółka stosuje stawkę podatkową w wysokości 9% (do 2 mln EUR – tzw. mały podatnik) lub 19% (powyżej 2 mln EUR). Każda wypłata zysku dla wspólnika powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu dochodu z kapitałów pieniężnych. Spółka od każdej wypłaty zysku lub zaliczki na poczet zysku dla wspólnika obowiązana jest potrącić zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) w wysokości 19%.

W przypadku wypłat dla komplementariusza można od podatku PIT odliczyć kwotę podatku CIT zapłaconego przez Spółkę w proporcji przypadającej na wspólnika, a tym samym obniża się realna stopa opodatkowania tego dochodu u wspólnika. Reasumując spółka, która płaci od dochodu podatek w wysokości 9% w przypadku wypłat dywidendy dla komplementariusza dopłaca jedynie 10%, a w sytuacji przekroczenia limitu 2 mln EUR (stawka 19% CIT) nie dopłaca już w ogóle podatku. Bez wątpienia ogromną więc zaletą tej formy prowadzenia działalności  jest utrzymanie opodatkowania nawet bardzo wysokich zysków na poziomie 19%.

SKA a składki ZUS

Komplementariusz, a tym bardziej akcjonariusz spółki komandytowo-akcyjnej nie mają statusu przedsiębiorcy, a więc nie mają obowiązku opłacania składek ZUS. Dotyczy to, tak samo składek na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne. Polski Ład w tym zakresie nic nie zmienił w dotychczasowych regulacjach.

Spółka komandytowo-akcyjna a inne spółki

Dopuszczalne jest by komplementariuszem i akcjonariuszem była ta sama osoba, a więc każdy komplementariusz może jednocześnie posiadać akcje spółki. W doktrynie obecny jest również pogląd, iż możliwe jest zawiązanie jednoosobowej spółki komandytowo-akcyjnej, w której komplementariusz posiada 100% akcji. Regulacje w przypadku jednoosobowych SKA nie są tak restrykcyjne jak w przypadku jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Komplementariusz nadal może swobodnie prowadzić sprawy spółki (oczywiście zgodnie ze statutem) a status jedynego wspólnika nie powoduje powstania obowiązku opłacania składek ZUS.

Porównując SKA ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością warto też wskazać na limity wypłat zaliczek na poczet zysku. W przypadku wspólnika sp. z o. o. może on w ciągu roku otrzymać maksymalnie połowę zysku (art. 191 i 195 KSH). Tymczasem w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej takie limity nie występują.

Opodatkowanie spółki komandytowo-akcyjnej – przykłady

Porównajmy opodatkowanie zysku w wysokości 1 mln zł w przypadku komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej i przedsiębiorcy, który wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym.

	SKA	LINIOWY
ZYSK	1 000 000,00	1 000 000,00
CIT	90 000,00	0,00
PODSTAWA PIT	910 000,00	1 000 000,00
PIT	82 900,00	190 000,00
DANINA SOLIDARNOŚCIOWA - 4%	0,00	0,00
SKŁADKA ZDROWOTNA - 4,9%	0,00	49 000,00
ŁĄCZNE OBCIĄŻENIE	172 900,00	239 000,00
EFEKTYWNE OPODATKOWANIE	17,29%	23,90%

1 mln zł mieści się w limicie „małego przedsiębiorcy” w przypadku SKA i nie powoduje jeszcze obowiązku naliczenia daniny solidarnościowej w przypadku podatnika rozliczającego się podatkiem liniowym.

A teraz załóżmy, że mamy do opodatkowania zysk w kwocie 2 mln zł.

	SKA	LINIOWY
ZYSK	2 000 000,00	2 000 000,00
CIT	180 000,00	0,00
PODSTAWA PIT	1 820 000,00	2 000 000,00
PIT	165 800,00	380 000,00
DANINA SOLIDARNOŚCIOWA - 4%	0,00	40 000,00
SKŁADKA ZDROWOTNA - 4,9%	0,00	98 000,00
ŁĄCZNE OBCIĄŻENIE	345 800,00	518 000,00
EFEKTYWNE OPODATKOWANIE	17,29%	25,90%

Przy kwocie 2 mln zł różnica efektywnej stopy opodatkowania w przypadku podatku liniowego tylko rośnie. W przypadku komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej ta wartość pozostaje na tym samym poziomie i pozostanie aż do osiągnięcia zysku na poziomie wyższym niż 2 mln EUR gdy już spółka nie będzie mogła skorzystać z obniżonej stawki podatku CIT.

A co się stanie gdy próg 2 mln EUR zostanie przekroczony:

	SKA	LINIOWY
ZYSK	10 000 000,00	10 000 000,00
CIT	1 900 000,00	0,00
PODSTAWA PIT	8 100 000,00	10 000 000,00
PIT	0,00	1 900 000,00
DANINA SOLIDARNOŚCIOWA - 4%	0,00	360 000,00
SKŁADKA ZDROWOTNA - 4,9%	0,00	490 000,00
ŁĄCZNE OBCIĄŻENIE	1 900 000,00	2 750 000,00
EFEKTYWNE OPODATKOWANIE	19,00%	27,50%

Realne obciążenie podatkowe u komplementariusza SKA pozostanie już na poziomie 19%. W przypadku rozliczenia przedsiębiorcy na podatku liniowym ta wartość ponownie wzrosła.

Czym jeszcze może zaskoczyć SKA. Wynagrodzenie za prowadzenie spraw spółki

Komplementariusz w ramach tej samej struktury ma jeszcze jedną możliwość zarobienia kolejnych pieniędzy. Zgodnie ze statutem może otrzymywać wynagrodzenie z tytułu prowadzenia spraw spółki. Takie wynagrodzenie podlega opodatkowaniu skalą podatkową (PIT progresywny) zgodnie z art. 10 ust.1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust 1 ustawy o PIT, czyli jako przychód z innych źródeł. Bezsprzeczną korzyścią w tym przypadku jest fakt, iż podatnikowi (czyli naszemu komplementariuszowi) przysługuje tzw. kwota wolna od podatku w wysokości 30 tys zł. co realnie zmniejszy obciążenie z tytułu PIT o wartość 5100,- zł przy jednoczesnym braku obowiązku opłacania składki zdrowotnej. Wynagrodzenia tego nie wolno utożsamiać z wynagrodzeniem z tytułu powołania jakie może sp. z o.o. przyznać członkom zarządu. Warto dodać, że taki wydatek stanowi koszt uzyskania przychodu w samej SKA.

Księgowość spółki komandytowo-akcyjnej

Księgowość spółka prowadzi w formie ksiąg rachunkowych (ustawa o rachunkowości). Sprawozdanie finansowe SKA podlega badaniu przez biegłego rewidenta w trybie art. 64 ust 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, czyli dopiero po przekroczeniu wymienionych tam wskaźników.

SKA – czy warto? Podsumowanie

Spółka komandytowo-akcyjna bez wątpienia pod względem podatkowym jest bardzo atrakcyjną formą prowadzenia działalności. Ma też jednak i swoje wady. Na pewno spowoduje wzrost opłat jak choćby te związane z prowadzeniem pełnej rachunkowości (gdyby chcieli przejść z JDG na SKA) związanych z obsługą prawną (notariusz, radca prawny) czy prowadzeniem rejestru akcjonariuszy (np. dom maklerski). Nadal komplementariusz odpowiada w sposób nieograniczony za zobowiązania spółki (jak np. przy JDG lub spółce cywilnej).

Forma ta na pewno nie jest rozwiązaniem dla firm o niewielkich dochodach mieszczących się w I przedziale skali podatkowej. To rozwiązanie dla zarabiających zdecydowanie powyżej zdefiniowanej przez Polski Ład „klasy średniej”.

Realnym zagrożeniem podnoszonym w wielu opracowaniach jest ryzyko oskarżenia o działania pozorne i zarzut obejścia prawa dla korzyści podatkowych. Na pewno takiego zarzutu nie muszą się obawiać Ci którzy rozpoczęli proces zakładania SKA jeszcze w roku 2021 argumentując to tym, iż w roku 2021 nie obowiązywało prawo, które przedsiębiorcy chcieliby lub mieliby obejść. Z drugiej jednak strony spółka komandytowo-akcyjna jest ogólnodostępną instytucją prawną i trudno odmówić komukolwiek prawa do skorzystania akurat z tej formy prowadzenia działalności tylko dlatego, że ustawodawca się pomylił.

Joanna Pietrzyk, Główna Księgowa WCDF I Sp. z o.o.