Skarbówka wchodzi na nasze konta i sprawdza transakcje bez nakazu jak się fiskusowi tylko podoba: STIR, DAC7 – warto wiedzieć, co to jest i jak działa

• Uprawnienia Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) w zakresie uzyskiwania informacji chronionych tajemnicą bankową
• Co oznaczają te uprawnienia fiskusa?
• Jak jeszcze skarbówka może prześwietlać obywateli?
• Informatyzacja w służbie skarbówki w szukaniu podejrzanych transakcji – STIR
• DAC7 – co to takiego?
• Permanentna inwigilacja przez skarbówkę transakcji bankowych

Uprawnienia Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) w zakresie uzyskiwania informacji chronionych tajemnicą bankową

Szef KAS oraz naczelnicy urzędów skarbowych lub celno-skarbowych mają przyznane szerokie uprawnienia w zakresie uzyskiwania informacji o transakcjach bankowych. Nie potrzebują dla uzyskania takiej informacji wszczęcia postępowania przygotowawczego w oparciu o kodeks karny skarbowy. Wystarczy, że zechcą przeprowadzić „czynności wyjaśniające”. Mogą wówczas żądać przekazania przez bank, do którego się zwrócą, informacji o osobach, firmach, i innych podmiotach, w tym pełnomocnikach, mających związek ze wskazanym przez organ rachunkiem bankowym. Zakres żądania może również dotyczyć ujawnienia przez bank skarbówce takich informacji, jak stan konta, historia transakcji wraz z datami i kwotami, informacji o zawartych umowach kredytowych, nabywanych za pomocą banku papierach wartościowych itp. Pomimo chronienia takich informacji tajemnicą bankową, przepisy dotyczące fiskusa dają organom skarbowym podstawę prawną do uzyskania informacji chronionych taką tajemnicą. Można więc zaryzykować stwierdzenie, że tajemnica bankowa dla fiskusa nie istnieje i jest iluzoryczna, musi tylko zechcieć się pofatygować ze stosownym pismem do banku.

Co oznaczają te uprawnienia fiskusa?

Szerokie uprawnienia skarbówki oznaczają, że mogą uzyskiwać wyżej wskazane informacje objęte tajemnicą bankową nawet bez uprzedniego postawienia zarzutów podejrzanemu. Wcześniej nie było to możliwe, gdyż aby uzyskać tego rodzaju informacje, sprawa musiała być przez skarbówkę już na etapie, w którym miała ona osobę podejrzaną o wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe. Na etapach wcześniejszych, np. w ramach prowadzenia czynności wyjaśniających, fiskus nie miał prawa żądania dostępu do danych posiadaczy rachunków bankowych, które są chronione tajemnicą bankową.

Jak jeszcze skarbówka może prześwietlać obywateli?

Trzeba pamiętać, że i same przepisy Ordynacji podatkowej przewidują, że urzędy skarbowe mogą uzyskiwać informacje z banków na potrzeby postępowań podatkowych, przy ustalaniu wymiaru podatku lub czynności kontrolnych, które nie są związane z postępowaniem karno-skarbowym i zarzutami o charakterze karnym lub wykroczeniowym, ale mogącym skutkować większymi naliczeniami podatku czy zapłatą odsetek. Regulacja taka znajduje się w art. 182 Ordynacji podatkowej i dotyczy uprawnienia żądania przez organy skarbowe ujawnienia przez bank szeregu informacji również objętych tajemnicą bankową. Zakres żądania może obejmować informacje w zakresie:

• posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;
• posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;
• zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych;
• nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi;
• obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.

Uprawnienie to jest stosowane w przypadku, gdy z dowodów zgromadzonych w toku postępowania podatkowego prowadzonego na podstawie Ordynacji podatkowej wynika potrzeba uzupełnienia tych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku.

Informatyzacja w służbie skarbówki w szukaniu podejrzanych transakcji – STIR

Skarbówka korzysta w swoich działaniach również ze zdobyczy technologicznych. W zakresie dotyczącym prześwietlania rachunków bankowych ma do dyspozycji między innymi STIR. STIR oznacza System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej. STIR to system, który jest wykorzystywany do przesyłania, gromadzenia i wykonywania operacji analitycznych w oparciu o duże wolumeny danych z sektora bankowego w celu skutecznego przeciwdziałania oszustwom skarbowym. Na bazie danych, pochodzących głównie z rachunków bankowych lub rachunków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, ustalany jest wskaźnik ryzyka wykorzystania sektora bankowego do finansowych wyłudzeń, zwłaszcza w zakresie podatku VAT. System ten jest nieustannie rozwijany pod względem informatycznym i aktualizowany o zmiany w przepisach podatkowych, które mogą mieć znaczenie dla wyłapywania przez system transakcji podejrzanych, które mogą służyć omijaniu tych przepisów.

DAC7 – co to takiego?

DAC7 to skrótowa nazwa dyrektywy DAC7 (dyrektywa Rady (UE) 2021/514 z dnia 22 marca 2021 r. zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania), która jest rozszerzeniem dotychczasowych regulacji unijnych dotyczących wymiany informacji podatkowych. Dyrektywa jest w założeniu elementem uszczelniającym system podatkowy. Wprowadza mechanizmy, które służą do walki z szarą strefą w internecie oraz zapobiegają nadużyciom podatkowym. Została zaimplementowana do polskich przepisów 1 lipca 2024 r. Nakłada ona na operatorów platform obowiązek gromadzenia i przekazywania informacji dotyczących sprzedawców dokonujących za pośrednictwem platform stosownych czynności w rozumieniu ustawy, tj.: sprzedaży towarów, osobistego świadczenia usług, udostępnienia nieruchomości lub ich części i udostępnienia środków transportu. Informacje te są przekazywane przez platformy (takie jak np. Allegro, Vinted, Amazon) do fiskusa celem dalszego wykorzystania. Te dane pozwalają skarbówce m.in. ustalić wynagrodzenie otrzymane przez sprzedawcę, który w danym roku dokonywał transakcji z pomocą konkretnej platformy. Zapewnia to organom podatkowym niezbędne informacje, które umożliwiają określenie prawidłowej wysokości należnych podatków. Ma to służyć wykrywaniu podmiotów, które nie dopełniają obowiązków podatkowych, handlując lub świadcząc usługi w Internecie.

Permanentna inwigilacja przez skarbówkę transakcji bankowych

Jak wynika z powyższego, transakcje bankowe, a także te z wykorzystaniem platform internetowych i płatności przez nie oferowanych, już od dłuższego czasu są w istocie poddawane ciągłej inwigilacji przez fiskusa. Dlatego tym uważniej należy zwracać uwagę na prawidłowość rozliczeń podatkowych, aby nie narazić się na dodatkowe koszty, jak np. konieczność zapłaty zaległego podatku z odsetkami, czy nawet na postępowanie wykroczeniowe lub karnoskarbowe. Skarbówka ma do wykrycia nieprawidłowości potężne narzędzia, musi tylko zechcieć je wykorzystać w danej sprawie.