Zwolnienia studenta z opłat za studia a podatek – fiskus zmienia zdanie

Zwolnienie z opłat za studia a podatek dochodowy – stan faktyczny

Z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej wystąpił student, który zamierzał kontynuować naukę na studiach doktoranckich. Z powodu trudnej sytuacji materialnej i życiowej zwrócił się do władz uczelni o zwolnienie go z opłat za te studia. Decyzja uczelni była pozytywna. Student wystąpił do Dyrektora KIS z pytaniem czy zwolnienie z opłat za studia można uznać za świadczenie pomocy materialnej, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) zwolnione z PIT.  Dyrektor KIS stwierdził, że tak. 

Stanowisko Szefa KAS – zmiana interpretacji

Szefa KAS zdecydował się zmienić interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora KIS. 

Szef KAS przypomniał wyrok TK z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13), w którym Trybunał stwierdził, że za przychód pracownika mogą być uznane tylko takie nieodpłatne świadczenia, które:
- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (pracownik skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- po trzecie, przyniosły korzyść wymierną i przypisaną indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Mimo, że powyższy wyrok TK dotyczy świadczeń uzyskiwanych przez pracowników, to zdaniem Szefa KAS zawiera wskazówki interpretacyjne jak należy rozumieć nieodpłatne świadczenia i może mieć zastosowanie w sprawie zwolnienia studenta z opłat za usługi edukacyjne. 

Szef KAS stwierdził, że jeżeli w wewnętrznych aktach prawnych uczelni wskazano okoliczności, które powodują rezygnację z pobierania tych opłat, to można uznać, że tego rodzaju świadczenie jest dostępne dla wszystkich, którzy spełnią określone warunki. Zatem potencjalnie rozwiązanie to jest kierowane do nieokreślonego kręgu osób, nie ma charakteru indywidualnego. Tym samym trzecia z przesłanek wskazanych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. nie jest w takim przypadku wypełniona. To oznacza, że w takim przypadku zwolnienie z opłaty za usługi edukacyjne nie stanowi nieodpłatnego świadczenia. W konsekwencji tego po stronie studenta, który spełnia wskazane w przepisach uczelni kryteria nie powstaje przychód. Zatem do przyznanego zwolnienia w części lub w całości z opłaty za kształcenie na studiach doktoranckich nie mają zastosowania przepisy updof dotyczące zarówno źródeł przychodów jak i zwolnień przedmiotowych, w tym zwolnienia wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 40 updof.

Źródło: Zmiana interpretacji indywidualnej wydana przez Szefa KAS 13 listopada 2023 r., sygn. DOP3.8222.33.2023.EILK –  opubl.16 listopada 2023 r. na www.podatki.gov.pl

Katarzyna Wojciechowska, prawnik, ekspert w zakresie podatków dochodowych, redaktor „MONITORA księgowego”