Samochód w działalności gospodarczej

WYJAŚNIENIA

• Zwrot kosztów przejazdu jest nieopodatkowany
• Opłaty parkingowe są kosztem podatkowym
• Dla auta ciężarowego nie prowadzi się ewidencji przebiegu
• Używanie pojazdu firmowego nie zawsze jest opodatkowane
• Nieodpłatne udostępnienie auta nie pozbawia amortyzacji
• Użyczenie samochodu podlega podatkowi od towarów i usług
• Zaświadczenie nie jest niezbędne do odliczenia VAT
• Zakup aut osobowych na sprzedaż korzysta z odliczenia
• Używanie samochodu firmowego jest opodatkowane

Wypłacany pracownikowi socjalnemu miesięczny ryczałt stanowiący zwrot poniesionych kosztów za używanie samochodu prywatnego do celów służbowych jest wolny od podatku dochodowego od osób fizycznych.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Czy zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT ma zastosowanie do zwrotu kosztów wypłacanych w formie miesięcznego ryczałtu pieniężnego, przyznanego przez Ośrodek Pomocy Społecznej, z tytułu używania własnego samochodu przez pracowników socjalnych wykonujących pracę na terenie gminy?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Świadczenia ponoszone w ramach stosunku pracy przez pracodawcę na rzecz pracownika podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednak w ustawie o PIT przewidziano zwolnienia od podatku niektórych świadczeń otrzymywanych przez pracowników.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT wolny od podatku dochodowego jest zwrot kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika, dla potrzeb zakładu pracy, w jazdach lokalnych, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika.

W przypadku pracowników socjalnych ustawą taką jest ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, poz. 593 z późn. zm.). Stosownie do art. 121 ust. 3c tej ustawy pracownikowi socjalnemu, do którego obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, przysługuje zwrot kosztów przejazdów z miejsca pracy do miejsc wykonywania przez niego czynności zawodowych, w przypadku braku możliwości zapewnienia dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go pracodawcy.

W związku z tym zwrot kosztów przejazdów w formie ryczałtu samochodowego dla pracowników socjalnych z tytułu używania przez nich własnych pojazdów samochodowych do wykonywania czynności zawodowych jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT.

Postanowienie naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu z 9 maja 2007 r., nr PDII/415-6/PD/07

OPINIA

Grzegorz Jukiel

doradca podatkowy, Kancelaria Prawna White&Case

Zgodnie z powszechną praktyką zwrócone pracownikowi wydatki związane z używaniem samochodu prywatnego na cele służbowe są kwalifikowane jako przychody pracownika ze stosunku pracy, służbowego, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy. Jednocześnie ustawa o PIT zwalnia z opodatkowania zwrot poniesionych przez pracownika kosztów z tytułu używania samochodu prywatnego do celów służbowych w jazdach lokalnych, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy wynika wprost z przepisów innych ustaw. Kwota zwolnienia jest jednak ograniczona do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach. W przypadku przejazdów służbowych pracownika socjalnego, do obowiązków którego należy świadczenie pracy na terenie gminy, gdzie został zatrudniony, przejazdy służbowe należy traktować jako jazdy lokalne. Jednocześnie przepisy ustawy o pomocy społecznej regulują, że pracownikowi socjalnemu, do którego obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku, przysługuje zwrot kosztów przejazdu z miejsca pracy do miejsc wykonywania przez niego czynności zawodowych, w przypadku braku możliwości zapewnienia dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go pracodawcy. Ponieważ obowiązek zwrotu kosztów przejazdu pracownika socjalnego został uregulowany w przepisach szczególnych, przyznany pracownikowi zwrot kosztów przejazdów lokalnych w formie ryczałtu będzie podlegał zwolnieniu z PIT. Stanowisko organu podatkowego należy więc uznać za prawidłowe.

Wydatki na opłaty parkingowe ponoszone przez pracowników banku mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Koszty powinny być udokumentowane za pomocą dowodów księgowych.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Czy wydatki pracowników na karty parkingowe, poniesione w związku z wykonywanymi zadaniami służbowymi, potwierdzone paragonem fiskalnym oraz dokumentami wewnętrznymi banku stanowią koszty uzyskania przychodów?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT podatnicy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m ustawy o CIT. Przepis ten odwołuje się zatem do ustawy o rachunkowości, która stanowi, że do ksiąg rachunkowych należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Podstawą zapisów w księgach są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej.

Istotą problemu jest w tej sprawie brak faktur VAT, które jednoznacznie wskazywałyby, że określony wydatek został faktycznie poniesiony przez spółkę i w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. Orzecznictwo NSA wskazuje jednak, że wadliwość dowodu księgowego nie oznacza a priori, że dany koszt nie wystąpił. Jeżeli bowiem podatnik posiada oprócz dowodu zakupu abonamentu parkingowego w postaci paragonu fiskalnego inne dowody, które mogą potwierdzić, że wydatki te ponoszone były przez pracowników wyłącznie w celu wykonywania obowiązków służbowych oraz że ich poniesienie nastąpiło w celu uzyskania przychodu, ma prawo zaliczenia takich wydatków do kosztów uzyskania przychodu.

Postanowienie naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 5 kwietnia 2007 r., nr 1471/DPR1/423-5/ 07/KK

OPINIA

MichaŁ Grzybowski

senior menedżer, doradca podatkowy, Ernst & Young

Interpretacja naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie zasługuje na uwagę. Potwierdza ona wskazywaną wielokrotnie przez sądy administracyjne zasadę, że w celu udokumentowania określonego wydatku i uznania go za koszt uzyskania przychodów przepisy ustawy o rachunkowości mogą mieć jedynie charakter posiłkowy. Przepisy ustawy o podatku dochodowym nie określają precyzyjnych zasad, w jaki sposób wydatek powinien być udokumentowany. Kluczowe jest natomiast, aby wydatek został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródeł przychodów podatnika.

Jeżeli więc pracownicy spółki ponoszą opłaty parkingowe związane z wykorzystywaniem samochodów służbowych wyłącznie w ramach wykonywania zadań służbowych, należy uznać, że może mieć to wpływ na osiągane przez spółkę przychody. W konsekwencji, opłaty te powinny stanowić koszt uzyskania przychodu dla spółki.

Skoro samochód firmowy jest samochodem ciężarowym, to nie jest wymagane prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu dla celu zaliczenia wydatków do kosztów. Ewidencję taką należy prowadzić wewnątrz firmy wyłącznie dla celów rozliczenia prywatnych jazd pracowników.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

W październiku 2006 r. spółka wykupiła samochody z firmy leasingowej, leasingowane od 2 września 2003 r., posiadające homologację samochodów ciężarowych. Czy zaliczenie kosztów związanych z eksploatacją samochodu od dnia jego wykupu z firmy leasingowej wymaga prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Ilekroć w przepisach ustawy o CIT jest mowa o samochodzie osobowym - rozumie się przez to każdy samochód, który nie posiada homologacji producenta lub importera wymaganej dla samochodów innych niż osobowe. Jeśli zatem samochód posiada homologację inną niż dla samochodu osobowego, wówczas nie będzie on uznany za samochód osobowy. Jeśli samochód nie posiada żadnej homologacji, lecz jego ładowność przekracza określoną wagę (przyp. red. od 1 stycznia 2007 r. - 3,5 t; do 31 grudnia 2006 r. - 500 kg), również nie będzie on samochodem osobowym.

Ponieważ w omawianej sytuacji samochód, którego dotyczy wniosek, posiada homologację importera, wobec tego samochód ten w świetle przepisów ustawy o CIT nie stanowi samochodu osobowego.

Ustawa o CIT zawiera pewne ograniczenia w zakresie zaliczania wydatków związanych z używaniem samochodów do kosztów uzyskania przychodów. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika: a) w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu, b) w jazdach lokalnych - w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu - określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Do kosztów nie wlicza się również wydatków z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest zobowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu.

Równocześnie przebieg pojazdu powinien być z wyłączeniem ryczałtu pieniężnego, udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu, potwierdzonej przez podatnika na koniec każdego miesiąca. W razie braku tej ewidencji, wydatki z tytułu używania samochodów nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.

Prawdą jest, że samochód, który został wykupiony z firmy leasingowej, nie podlega wskazanym wyłączeniom z kosztów, gdyż samochód będzie stanowił majątek podatnika, podczas gdy w cytowanych przepisach jest mowa o samochodach niestanowiących składników majątku podatnika. Ponadto w art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT jest mowa o samochodach osobowych, a przedmiotowy samochód nie jest samochodem osobowym w świetle ustawy o CIT. Ponieważ przedmiotowy samochód nie jest samochodem osobowym, nie istnieje tu wymóg prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

Jeśli chodzi o rozliczenia korzystania przez pracowników z samochodów służbowych do jazd prywatnych, w tym celu może być wykorzystywana ewidencja przebiegu pojazdu - do wyliczenia wartości świadczenia.

W przypadku gdy pracownicy używają samochodów służbowych dla celów prywatnych, należy uznać, że podatnik świadczy na ich rzecz usługę w postaci możliwości korzystania z tych samochodów. Usługa ta powinna być rozliczona zgodnie z cenami rynkowymi. Uzyskane z tego tytułu należności będą stanowić przychód spółki na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, w zależności od umowy łączącej pracownika ze spółką, na podstawie której korzysta on z samochodu służbowego.

Postanowienie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 27 grudnia 2006 r., nr 1472/ROP1/423-307/06/AJ

OPINIA

Magdalena Mucha-Prymas

menedżer podatkowy, BDO Numerica

Ze względu na ograniczenia w możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z używaniem samochodu osobowego, definicja samochodu osobowego jest bardzo istotna niemal dla każdego podatnika. Organ podatkowy prawidłowo rozstrzygnął kwestię kwalifikacji pojazdu, opierając się na przepisach obowiązujących w 2006 roku. Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2007 r. do ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono nową definicję samochodu osobowego, zgodnie z którą za taki uważa się co do zasady pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Od tej zasady ustawodawca przewidział także kilka wyjątków. Jednak do samochodów zakupionych przed 2007 rokiem stosować będziemy przepisy sprzed nowelizacji. Organ podatkowy podzielił stanowisko podatnika dotyczące rozliczenia korzystania przez pracowników z samochodów służbowych do jazd prywatnych. Zgodnie z aktualnym orzecznictwem wartość tego nieodpłatnego świadczenia powinna być określona według cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług wynajmu samochodów.

Nie jest nieodpłatnym świadczeniem wynikającym ze stosunku pracy wykorzystanie samochodu służbowego na przejazd z miejsca zamieszkania do siedziby płatnika, w sytuacji gdy miejsce to zostało wyznaczone jako miejsce garażowania samochodu służbowego.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Wybrani pracownicy płatnika dysponują samochodami służbowym, które wykorzystują przy wykonywaniu powierzonych im obowiązków. Miejsca garażowania samochodów zostały wyznaczone w miejscach zamieszkania tych osób. W ramach przejazdów tymi samochodami osoby pokonują trasę pomiędzy miejscem zamieszkania a siedzibą płatnika. Miejsce zamieszkania oraz siedziba płatnika znajdują się na terenie działania płatnika, który jest jednocześnie miejscem wykonywania pracy dla tej kategorii pracowników zgodnie z treścią ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla pracowników. Czy jest nieodpłatnym świadczeniem, wynikającym ze stosunku pracy, wykorzystanie samochodu służbowego na przejazd z miejsca zamieszkania do siedziby zakładu pracy, w sytuacji gdy miejsce to - na podstawie odrębnych przepisów - zostało wyznaczone jako miejsce garażowania samochodu służbowego?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT przychodami ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jednostkom organizacyjnym przyznawane są samochody służbowe. Do korzystania z samochodów uprawnieni są kierownicy oraz pracownicy upoważnieni przez kierownika jednostki. Kierownik jednostki wyznacza również stałe miejsce garażowania samochodów służbowych. Ponadto z treści ponadzakładowego układu zbiorowego pracy wynika, że miejscem wykonywania pracy dla niektórych pracowników płatnika jest teren działania płatnika.

W omawianym przypadku pracownicy dysponują samochodami służbowymi, których miejsca garażowania zostały wyznaczone w miejscach zamieszkania tych osób. Samochody wykorzystywane są do wykonywania powierzonych im obowiązków, a także na przejazdy z miejsca garażowania do miejsca siedziby płatnika. Zatem przydzielenie pracownikom samochodów służbowych jest uzasadnione charakterem powierzonej pracy.

Wobec tego przejazd z miejsca garażowania do miejsca siedziby płatnika stanowi realizację celu służbowego. Zatem nie jest nieodpłatnym świadczeniem i nie stanowi przychodu ze stosunku pracy.

Postanowienie naczelnika Urzędu Skarbowego w Kędzierzynie-Koźlu z 8 lutego 2007 r., nr PDIB/415-12/06

OPINIA

Halina Kwiatkowska

radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy (oddział Kraków)

Co do zasady przychodem pracownika jest każde świadczenie otrzymane w związku z faktem pozostawania w stosunku zatrudnienia bez względu na źródło finansowania tego świadczenia. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT świadczenia te muszą być otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika. Wykorzystywanie przez pracowników samochodów służbowych na dojazdy z miejsca zamieszkania do siedziby pracodawcy, w sytuacji gdy miejsce zamieszkania pracownika jest równocześnie uzgodnionym z pracodawcą miejscem garażowania pojazdu służbowego, nie powinno być traktowane jako korzystanie z takiego pojazdu w celach prywatnych, gdyż wówczas pracownik korzysta z samochodu w celach służbowych. Dojazd przez pracownika samochodem służbowym do i z miejsca garażowania - nawet jeśli jest nim miejsce zamieszkania pracownika, a w konsekwencji w praktyce pracownik równocześnie dojeżdża do i z siedziby pracodawcy - gdy to pracodawca wyznaczył miejsce postoju pojazdu służbowego w miejscu zamieszkania pracownika, jest wykonywaniem powierzonych pracownikowi obowiązków służbowych i nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Stanowisko organu należy zatem uznać za prawidłowe.

Spółka, która udostępnia pracownikowi pojazd nieodpłatnie poza godzinami pracy, ma prawo uwzględniania w kosztach uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dotyczących tego samochodu.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Spółka nabyła samochód osobowy, który został uwzględniony w ewidencji środków trwałych. Na wniosek pracownika spółka udostępniła nieodpłatnie pojazd swojemu pracownikowi poza godzinami pracy w celach prywatnych, zobowiązując go do pokrycia kosztów paliwa. Czy udostępnienie samochodu wyłącza z kosztów uzyskania przychodu odpisu amortyzacyjnego za czas, w którym to udostępnienie nastąpiło?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Amortyzacji podlegają z zastrzeżeniem art. 16c ustawy o CIT stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1 ustawy o CIT.

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oddanych do nieodpłatnego używania, z wyjątkiem nieruchomości, za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.

W sytuacji gdy samochód osobowy stanowiący środek trwały jest wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, a spółka udostępnia pracownikowi pojazd nieodpłatnie poza godzinami pracy, nie znajduje zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c) ustawy o CIT i spółka ma prawo uwzględniania w kosztach uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dotyczących tego samochodu

Postanowienie naczelnika Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 16 lutego 2007 r., nr 1473/808/KDO/423/35 /06/ES

OPINIA

Natalia Mitręga

konsultant w dziale doradztwa podatkowego, Pricewaterhouse-Coopers (biuro w Katowicach)

Zgodnie z ustawą o CIT kosztami są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Nieodpłatne świadczenie na rzecz pracownika, jakim jest udostępnienie samochodu służbowego na jego potrzeby prywatne, nie jest związane z prowadzoną przez podatnika działalnością. Oznacza to, że poniesione w tym celu wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Co do zasady, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oddanych do nieodpłatnego korzystania nie stanowią kosztów uzyskania przychodów dla podatnika. Jednak naczelnik urzędu dokonał korzystnej dla podatnika interpretacji i uznał, że nieodpłatne udostępnienie pracownikowi samochodu poza godzinami pracy nie wyklucza faktu wykorzystywania tego samochodu do prowadzenia działalności gospodarczej podatnika. W konsekwencji wskazana zasada w opisanej sytuacji nie ma zastosowania. Innymi słowy, podatnik ma prawo uznać za koszt odpisy amortyzacyjne samochodu, z którego korzysta pracownik dla potrzeb prywatnych.

Użyczenie pracownikowi samochodu służbowego do celów prywatnych jest świadczeniem usług podlegającym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Spółka użytkuje od września 2003 r. w ramach umowy leasingu dwa samochody, które posiadają homologację na auto ciężarowe. Umowy leasingu zostały zgłoszone i zarejestrowane 10 maja 2004 r. w urzędzie skarbowym w związku ze zmianą przepisów określających sposób odliczenia VAT. Zgodnie z nowymi przepisami art. 86 ust. 4 ustawy o VAT, przedmiotowe samochody nie stanowią samochodów ciężarowych. W październiku 2006 r. podatnik dokonał wykupu samochodów od firmy leasingowej. Jak prawidłowo rozliczać prywatne jazdy pracowników samochodami służbowymi?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Użyczenie pracownikowi samochodu służbowego do celów prywatnych jest świadczeniem usług, a o odpłatnym charakterze tej czynności świadczy fakt, że rozliczenie z pracownikiem polegać będzie na wycenie tej usługi po cenie rynkowej. Nawet w przypadku gdyby spółka nie ustalała ceny rynkowej świadczonych usług i nie pobierała z tego tytułu wynagrodzenia od pracowników, czynność taka i tak podlegałaby opodatkowaniu VAT. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uważa się również nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami w całości lub części. Zgodnie z art. 29 ust. 12 ustawy o VAT w przypadku świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Postanowienie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 29 listopada 2006 r., nr 1472/RPP1/443-721/06/SZU

OPINIA

Marcin Biernacki

prezes zarządu, firma Biernacki w Krakowie

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie nakazują pracodawcom opodatkować VAT usługi udostępnienia pracownikom samochodów służbowych na ich cele prywatne. W przypadku braku odpłatności ze strony pracowników opodatkowanie następuje poprzez wystawienie przez pracodawcę faktury wewnętrznej. Podatek należny finansowany jest wtedy przez pracodawcę. W takim przypadku u pracownika powstaje przychód ze stosunku pracy, który jako nieodpłatne świadczenie na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o PIT podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a także zwiększa podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast w przypadku odpłatności omawianych usług przez pracowników, pracodawca powinien wystawić każdemu z pracowników fakturę VAT. W dostępnych komentarzach na ten temat przeważa opinia, że odpłatność tego typu usług powinna zostać ustalona na podstawie cen rynkowych stosowanych przez firmy zajmujące się profesjonalnie wynajmem samochodów.

Spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu paliwa do samochodu nawet w sytuacji, gdy nie posiada zaświadczenia z dodatkowego badania technicznego potwierdzającego, że samochód spełnia wymogi dla auta ciężarowego.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Czy podatnik musi posiadać zaświadczenie z dodatkowego badania technicznego, potwierdzające, że samochód spełnia wymogi ustawy o VAT dla samochodu ciężarowego, by skorzystać z prawa do odliczenia całej kwoty podatku naliczonego wykazanego na fakturze dokumentującej ratę leasingową wraz z kosztami eksploatacji (paliwa)?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Ograniczenia tego nie stosuje się jednak do pojazdów samochodowych spełniających określone warunki wymienione w przepisach art. 86 ust. 4 ustawy o VAT. Spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w art. 86 ust. 4 ustawy o VAT stwierdza się zgodnie z art. 86 ust. 5 ustawy o VAT na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań.

Wykonanie dodatkowego badania technicznego oraz dostarczenie kopii zaświadczenia do urzędu skarbowego w określonych terminach jest wyłącznie obowiązkiem podatnika, a nie warunkiem dającym uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego od zakupionego paliwa przeznaczonego do napędu samochodów, o których mowa w art. 86 ust. 4 ustawy o VAT.

Postanowienie naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Wawer z 16 października 2006 r., nr 1439/ZV/P/Pr-69/06/GŁ

OPINIA

Anna Stachura

starszy konsultant w zespole VAT, Deloitte

Naczelnik słusznie zauważył, że ustawodawca nakładając dodatkowy obowiązek, nie wprowadził mechanizmu ograniczenia, czy też zawieszenia prawa do odliczenia VAT, do momentu spełnienia tego obowiązku. W konsekwencji podatnik ma prawo do odliczenia VAT do momentu otrzymania stosownego zaświadczenia z okręgowej stacji kontroli pojazdów, o ile obiektywnie można stwierdzić, że dany pojazd spełnia kryteria którejś z kategorii pojazdów uprawniających do pełnego odliczenia VAT. Oczywiście nie należy zwlekać z przeprowadzeniem badania technicznego, gdyż bez takiego zaświadczenia może być podatnikowi trudno udowodnić w ewentualnym sporze z organami podatkowymi, że pojazd spełnia wymogi pozwalające na odliczenie VAT w 100 proc. Należy również podkreślić, że jeśli dodatkowe badanie techniczne nie potwierdziłoby klasyfikacji uprawniającej do odliczenia VAT w 100 proc., należałoby dokonać wstecznej korekty odliczonego VAT zarówno od nabycia samochodu (czy z poszczególnych rat leasingowych), jak i od paliwa.

Samochód stanowiący środek trwały, jako auto zastępcze, który jest przeznaczony wyłącznie do działalności handlowej przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, wówczas nie zachodziłaby konieczność korygowania dokonanego przy nabyciu samochodu odliczenia VAT.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Podatnik prowadzi działalność w zakresie detalicznej sprzedaży pojazdów mechanicznych. Przy nabyciu od dostawcy samochodów osobowych i ciężarowych, które stanowią u podatnika towar handlowy, odlicza on pełną kwotę podatku naliczonego z faktur ich zakupu. Ponadto z działalnością podatnika związane jest m.in. posiadanie samochodów przeznaczonych do jazd demonstracyjnych. W sytuacji, gdy nie zostaną sprzedane w ciągu roku od daty nabycia, wprowadzane są do ewidencji środków trwałych firmy, służą zatem pozostałej działalności gospodarczej podatnika - jako samochód służbowy lub auto zastępcze dla klientów serwisu. Ostatecznie samochody te również przeznaczone są do sprzedaży. Czy możliwe jest odliczenie podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych wykorzystywanych do jazd demonstracyjnych, w momencie gdy przekazywane są do użytkowania jako środki trwałe?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca - nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Jednocześnie zasada ta nie dotyczy: 1) pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van; 2) pojazdów samochodowych, mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50 proc. długości pojazdu; 3) pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków; 4) pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu; 5) pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi; 6) pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie; 7) przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest: odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do korzystania na te cele przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy.

W omawianym przypadku przedmiotem działalności podatnika jest zarówno odprzedaż samochodów jak i wynajem samochodów (aut zastępczych). Zatem w sytuacji, gdy podatnik nabędzie samochód osobowy lub inny pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, inny niż określone w ust. 4 pkt 1-6 tego artykułu z przeznaczeniem do dalszej odprzedaży w ramach prowadzonej działalności, jednak wskutek wystąpienia okoliczności, o których mowa w zapytaniu (upływ roku od chwili nabycia) zostanie on wprowadzony do ewidencji środków trwałych i przekazany do użytkowania jako środek trwały (samochód służbowy i/lub auto zastępcze) - nie zostanie spełniony warunek, o którym mowa art. 86 ust. 4 pkt 7 lit. a ustawy o VAT. Zmienia się bowiem w zasadniczy sposób przeznaczenie tego samochodu - nie jest on już towarem handlowym wchodzącym w skład aktywów obrotowych podatnika, a staje się jego majątkiem trwałym. Przepis ten umożliwia bowiem odliczenie podatku naliczonego w pełnej kwocie jedynie przy nabyciu samochodów, o których mowa w art. 86 ust. 3 ustawy o VAT, które jako towar handlowy będą przedmiotem dalszej odprzedaży.

Zatem jeżeli samochód stanowiący środek trwały u podatnika (auto zastępcze), przeznaczony byłby wyłącznie do działalności, o której mowa w art. 86 ust. 4 pkt 7 lit. b ustawy o VAT przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy (wykluczone w takiej sytuacji byłoby wykorzystywanie takiego samochodu w innych celach, w tym m.in. do jazd służbowych), wówczas nie zachodziłaby konieczność korygowania dokonanego przy nabyciu samochodu odliczenia. W przeciwnym wypadku zastosowanie znajdzie ogólne uregulowanie z art. 86 ust. 3 ustawy o VAT, co skutkuje obowiązkiem dokonania takiej korekty podatku naliczonego w momencie przekazania samochodu do użytkowania.

Postanowienie naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z 31 stycznia 2006 r., nr XII-2/443-16/TZ-157/05/06/AB

OPINIA

Maria Kukawska

doradca podatkowy, menedżer, Accreo Taxand

We wszystkich tych przypadkach, gdy rzeczywistym przeznaczeniem auta (zgodnie z zamierzeniem podatnika) pozostaje jego odprzedaż (bądź jego wynajem/leasing i auta te przeznaczone są do wykorzystania w tych celach przez co najmniej 6 miesięcy), podatnik nie powinien być zobligowany do korygowania VAT odliczonego przy nabyciu aut.

Korekta taka może okazać się konieczna w przypadku, gdyby dealer zaczął wykorzystywać auto we własnej działalności (np. jako auto służące podróżom służbowym czy celom reprezentacyjnym). Preferencyjne zasady odliczania VAT naliczonego wiążą się z faktem, że samochody zostały nabyte w związku z działalnością podatnika, którą jest odprzedaż tych samochodów bądź oddawanie ich w leasing/najem i auta te przeznaczone są do wykorzystania w celach tego najmu przez co najmniej 6 miesięcy.

Wprowadzenie auta do ewidencji środków trwałych powinno wiązać się ze zmianą przeznaczenia takiego auta. W przypadku takiej zmiany podatnik powinien być zobligowany do korekty VAT naliczonego. Jednak nawet gdyby podatnik przekwalifikował auto po roku jazd demonstracyjnych z towaru handlowego na majątek trwały nadal nie powinien być zobligowany do korekty VAT.

Wydatki ponoszone przez spółkę na sprzęt użytkowany przez pracownika, zwolnionego z obowiązku wykonywania pracy nie są kosztami uzyskania przychodu, a stanowią dla byłego pracownika przychód opodatkowany.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD

Czy korzystanie przez byłego pracownika z należących do pracodawcy: samochodu, telefonu komórkowego, komputera skutkuje powstaniem przychodu ze stosunku pracy?

ODPOWIEDŹ URZĘDU

Do przychodów pracownika zaliczyć należy zarówno świadczenia pieniężne jak i niepieniężne. Przychodem pracownika jest więc każde świadczenie otrzymane w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z danym pracodawcą, bez względu na źródło finansowania tego świadczenia, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy o PIT. Przepis ten zawiera katalog zwolnień przedmiotowych, tj. przypadków, w których określone przychody lub dochody podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych. Zatem, przychodami ze stosunku pracy będą zarówno otrzymane przez pracownika pieniądze, wartość pieniężna świadczeń w naturze, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Inne nieodpłatne świadczenia to wszelkie świadczenia, które są pobierane bez jakiejkolwiek odpłatności. Ich przedmiotem może być świadczenie usług lub udostępnianie rzeczy lub praw.

W omawianym przypadku pracownik pozostawał w stosunku pracy, na podstawie porozumienia został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, korzystał natomiast z przedmiotów stanowiących własność pracodawcy do celów prywatnych, czego koszty ponosił ten pracodawca.

W tej sytuacji uznać należało, że pracownik otrzymał nieodpłatne świadczenie, którego wartość pieniężną ustala się w oparciu o art. 11 ust. 2a ustawy o PIT. Wobec faktu, że otrzymane nieodpłatne świadczenia są przychodami ze stosunku pracy, po stronie pracodawcy powstały obowiązki płatnicze.

Postanowienie naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 8 lutego 2006 r., nr ZD/406-67-2/PIT/05

OPINIA

Tomasz Rysiak

prawnik, kancelaria Magnusson

Należy stwierdzić, iż naczelnik prawidłowo sklasyfikował przychód z tytułu użytkowania komputera oraz samochodu jako przychód uzyskany z szeroko pojętego stosunku pracy. Pomimo bowiem faktu, że podatnik nie był w momencie uzyskiwania tego przychodu pracownikiem wnioskodawcy to możliwość korzystania z wymienionych przedmiotów wiązała się bezpośrednio z istniejącym uprzednio między stronami stosunkiem pracy. Należy przyjąć, że możliwość korzystania przez podatnika z samochodu, czy też komputera wynika tylko z faktu, że uprzednio był pracownikiem podmiotu udostępniającego mu te przedmioty.

Źródło: Gazeta Prawna Nr 210 (2080) [Tygodnik Podatkowy] poniedziałek, 29 października 2007 r.

Przygotowała EWA MATYSZEWSKA