Wartość początkowa środka trwałego a dokonane w nim wcześniej inwestycje

rada

Autopromocja

Jednostka, po nabyciu środka trwałego, na który uprzednio poniosła nakłady na ulepszenie, powinna nadal amortyzować inwestycję w obcym środku trwałym, a nabyty środek przyjąć do ewidencji w cenie nabycia jako odrębny składnik majątku.

uzasadnienie

Inwestycje w obcych środkach trwałych polegają na przystosowaniu obcych środków trwałych do własnych potrzeb spółki w wyniku np. ich adaptacji lub modernizacji. Ustawa o rachunkowości nie zawiera definicji inwestycji w obcych środkach trwałych. Dlatego do ustalenia ich wartości mają zastosowanie ogólne zasady obowiązujące dla środków trwałych.

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Od momentu przyjęcia do używania inwestycja w obcym środku trwałym stanowi odrębny składnik majątku, podlegający amortyzacji na zasadach określonych w ustawie. Inwestycje w obcych środkach trwałych podlegają zaewidencjonowaniu w księgach podatnika tak jak wszystkie pozostałe środki trwałe. Są one więc składnikami majątku trwałego wykazanymi w osobnych pozycjach w ewidencji środków trwałych, niezależnie od posiadanego prawa własności oraz przewidywanego okresu używania.

W przypadku nabycia na własność środka trwałego, na który uprzednio poniesiono nakłady na ulepszenie, spółka nadal powinna amortyzować inwestycję w obcym środku trwałym, według pierwotnie ustalonych zasad, a kupiony środek odrębnie przyjąć do ewidencji w cenie nabycia.

W literaturze przedmiotu można jednak spotkać się z odmiennym poglądem sugerującym, że w takiej sytuacji spółka powinna powiększyć wartość początkową nabytego środka trwałego o niezamortyzowaną wartość nakładów inwestycyjnych poczynionych na ten środek trwały, tj. do wartości nabycia środka trwałego dodać wartość nakładów na ulepszenie środka trwałego pomniejszonych o wartość umorzenia. Takie podejście wynika stąd, że uznaje się, iż po nabyciu jest to już środek własny jednostki. W takim przypadku przeprowadzona inwestycja w obcym środku trwałym przestaje mieć rację bytu i nie powinna funkcjonować jako odrębny środek trwały.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Przykład

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Spółka MAK zaadaptowała do swoich potrzeb dzierżawiony budynek. Poniesione nakłady wyniosły 300 000 zł. Po dwóch latach spółka nabyła budynek za 1 000 000 zł. Cena nabycia nie uwzględnia nakładów poniesionych przez spółkę MAK. Inwestycja w obcym środku trwałym była amortyzowana stawką 10%.

Wariant I

• amortyzacja inwestycji

Po nabyciu budynku na własność spółka będzie kontynuowała przez kolejne osiem lat amortyzację inwestycji w obcym lokalu według stawki 10% od wartości 300 000 zł. Wartość dotychczasowego umorzenia: (300 000 zł × 10%) × 2 lata = = 60 000 zł.

1. Poniesione nakłady na inwestycję w obcym środku trwałym - 300 000 zł:

Wn „Inwestycje w obcych środkach trwałych” 300 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 300 000

2. Wartość rocznych odpisów amortyzacyjnych inwestycji w obcym środku trwałym w następnych ośmiu latach: 300 000 zł × 10% = = 30 000 zł

Wn „Amortyzacja” 30 000

Ma „Umorzenie” 30 000

• amortyzacja budynku

Budynek będzie amortyzowany przez 40 lat według stawki 2,5% od wartości 1 000 000 zł.

3. Nabycie budynku o wartości 1 000 000 zł:

Wn „Środki trwałe - budynek” 1 000 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 1 000 000

4. Roczne odpisy amortyzacyjne od wartości nabytego budynku:

1 000 000 zł × 2,5% = 25 000 zł

Wn „Amortyzacja” 25 000

Ma „Umorzenie” 25 000

• łączne roczne odpisy amortyzacyjne

30 000 zł + 25 000 zł = 55 000 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II

Po nabyciu budynku na własność spółka ustaliła dla niego wartość początkową w następujący sposób:

1. Cena nabycia - 1 000 000 zł

2. Poniesione nakłady na inwestycje w obcym środku trwałym - 300 000 zł

3. Dotychczasowe umorzenie inwestycji w obcym środku trwałym - 60 000 zł

4. Niezamortyzowana wartość nakładów inwestycyjnych uprzednio poczynionych na nabyty w późniejszym okresie środek trwały (pkt 2 - pkt 3)

300 000 zł - 60 000 zł = 240 000 zł

5. Wartość nabytego na własność budynku (pkt 1 + pkt 4)

1 000 000 zł + 240 000 zł = 1 240 000 zł

6. Roczne odpisy amortyzacyjne według stawki 2,5%

1 240 000 zł × 2,5 % = 31 000 zł

Ewidencja księgowa

1. Nabycie budynku:

Wn „Środki trwałe - budynek” 1 000 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 1 000 000

2. Zmniejszenie wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym o dotychczasowe umorzenie:

Wn „Umorzenie” 60 000

Ma „Inwestycje w obcych środkach trwałych” 60 000

3. Zwiększenie ceny nabycia kupionego budynku o wartość netto dokonanego w nim ulepszenia:

Wn „Środki trwałe - budynek” 240 000

Ma „Inwestycje w obcych środkach trwałych” 240 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tabela. Porównanie sposobu I i II

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

UWAGA

Niestety, ani przepisy ustawy o rachunkowości, ani MSR nie regulują wprost, w jaki sposób należy ująć inwestycję w obcym środku trwałym po jego nabyciu. Z ich analizy można jednak wnioskować, że spółka powinna odrębnie amortyzować inwestycję w obcym środku trwałych oraz budynek, szczególnie że stawki amortyzacyjne dla obu składników majątku trwałego są różne.

• art. 28 ust. 3 i 8, art. 32 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

• art. 16a ust. 1, art. 16a ust. 2 pkt 1, art. 16j ust. 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238

• art. 22a ust. 1, art. 22a ust. 2 pkt 1, art. 22j ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 225, poz. 1673

Joanna Gawrońska

biegły rewident