REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zaksięgować przewłaszczenie rzeczy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Szczepankiewicz
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Wpłaciliśmy zaliczkę w kwocie 20 000 zł na wykonanie dźwigu osobowego. Na potwierdzenie tej wpłaty otrzymaliśmy od spółki X fakturę VAT (ze stawką 22%). Spółka X nie wykonała zamówienia w umówionym terminie, tłumacząc się kłopotami finansowo-organizacyjnymi. W związku z tym zabezpieczyliśmy swoje roszczenia z tytułu zwrotu wpłaconej zaliczki wraz z odsetkami na wypadek niewykonania umowy, poprzez zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie urządzeń produkcyjnych, oznaczonych co do tożsamości.

 Ponieważ zamówienie ostatecznie nie zostało wykonane, a firma, pomimo wezwania, nie zwróciła wpłaconej zaliczki, została przez nas wezwana do wydania przewłaszczonych urządzeń. Urządzenia zostały przez nas przejęte protokolarnie i częściowo zabrane. Otrzymaliśmy od przewłaszczającego fakturę VAT sprzedaży całości urządzeń na kwotę brutto 17 200 zł i o tyle też został pomniejszony dług spółki X (w tym jedynie 2200 zł VAT, gdyż jedna ze starszych została zwolniona z VAT). W jaki sposób powinny zostać prawidłowo zaksięgowane opisane zdarzenia?

REKLAMA

Autopromocja

RADA

Czynność przeniesienia własności rzeczy w związku z ich przewłaszczeniem po bezskutecznym upływie terminu do wykonania zobowiązania stanowi odpłatną dostawę towarów. W związku z tym takie wydanie rzeczy powinno zostać udokumentowane fakturą VAT. W konsekwencji nabyta tą drogą rzecz staje się składnikiem majątku przejmującego (wierzyciela). Następuje też zaspokojenie długu, w całości bądź w części, które bilansowo ma ten sam skutek co kompensata należności od przewłaszczającego i zobowiązań przejmującego z tytułu przejęcia rzeczy na własność. Szczegóły wraz z dekretacją - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

REKLAMA

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie rzeczy ruchomej oznaczonej co do tożsamości zawierana jest w celu zabezpieczenia spłaty długu wierzycielowi. Z tej formy zabezpieczenia często korzystają banki i firmy leasingowe, lecz również stosowana jest podczas zwykłych transakcji gospodarczych. Należy jednak podkreślić, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie spłaty długu nie jest wprost określona w prawie cywilnym. W praktyce zastosowanie mają tu art. 349 i 710 Kodeksu cywilnego. Artykuł 349 wskazuje, że:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

przeniesienie posiadania samoistnego może nastąpić także w ten sposób, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowa rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel na podstawie stosunku prawnego, który strony jednocześnie ustalą.

Z kolei art. 710 określa umowę użyczenia, gdzie:

użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

A zatem w celu zabezpieczenia spłaty długu przewłaszczający (dłużnik) przenosi na rzecz przejmującego (wierzyciela) własność określonych rzeczy, z zastrzeżeniem, iż jeśli dług zostanie spłacony w określonym terminie, to przeniesienie własności straci moc i przewłaszczający stanie się na powrót właścicielem tych rzeczy. Jednocześnie przewłaszczający zatrzymuje przewłaszczone rzeczy w swoim władaniu w charakterze biorącego w użyczenie, na bezpłatne używanie. To pod kontrolą przewłaszczającego pozostaje nadal przedmiotowa rzecz, jest więc nadal składnikiem jego aktywów, mimo że według prawa cywilnego jest własnością przejmującego, a dotyczy to nawet nieruchomości, które zostały przewłaszczone na zabezpieczenie aktem notarialnym.

WAŻNE!

W praktyce w wyniku umowy przewłaszczenia nie dochodzi do wydania rzeczy wierzycielowi. Wydanie takie następuje dopiero w momencie niespełnienia przez dłużnika (przewłaszczającego) warunków umowy.

Fakt zawarcia umowy przewłaszczenia nie wymaga (na tym etapie) zapisów w księgach rachunkowych. Może być jedynie odnotowany na kontach pozabilansowych jako warunkowa wierzytelność. Przeniesienie własności związane z umową przewłaszczenia na zabezpieczenie nie stanowi też dostawy towarów ani dostawy usług, ponieważ rzecz jest nadal w posiadaniu przewłaszczającego.

Ponadto ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 ust. 4 pkt 13) wskazuje, że przychodami nie są przychody z:

odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu - do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy.

Treść tego artykułu pokazuje, że również według ustawy o podatku dochodowym przewłaszczana rzecz jest własnością przewłaszczającego, aż do czasu jej wydania przejmującemu. Także korzystanie z przewłaszczonej rzeczy przez przewłaszczającego (dłużnika) do czasu jej wydania nie stanowi dla niego świadczenia nieodpłatnego w rozumieniu ustaw podatkowych.

 

REKLAMA

Jednak w przypadku niedotrzymania warunku spłaty przejmujący (wierzyciel) ma prawo żądać zwrotu użyczonej rzeczy i nią swobodnie rozporządzić (np. sprzedać, wynająć, użytkować samemu, aby w inny sposób zaspokoić swoje roszczenie). Dochodzi wówczas do wydania rzeczy. Czynność przeniesienia własności rzeczy w związku z ich przewłaszczeniem, po bezskutecznym upływie terminu do wykonania zobowiązania, stanowi odpłatną dostawę towarów w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z tym takie wydanie rzeczy powinno zostać udokumentowane fakturą VAT. W konsekwencji nabyta tą drogą rzecz staje się składnikiem majątku przejmującego (wierzyciela). Następuje też zaspokojenie długu, w całości bądź w części, które bilansowo ma ten sam skutek co kompensata należności od przewłaszczającego i zobowiązań przejmującego z tytułu przejęcia rzeczy na własność.

Ponieważ w opisanym przypadku kwota uzyskana w wyniku przejęcia maszyn nie wystarcza na pokrycie całego zadłużenia z tytułu wpłaconej zaliczki, przejmujący ma prawo dochodzić w sądzie pozostałej kwoty.

PRZYKŁAD

Zawarto umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie zwrotu zaliczki wpłaconej w kwocie 20 000 zł. Przewłaszczający - kontrahent wystawił fakturę VAT dokumentującą wpłatę zaliczki, gdzie wyróżnił kwotę netto 16 393,44 zł i VAT 3606,56 zł. Na koncie rozrachunków u przejmującego widnieją należności z tytułu zaliczki netto. Ponieważ nie dotrzymano warunków umowy i nie zwrócono zaliczki, przejmujący wezwał przewłaszczającego do wydania przedmiotów przewłaszczenia i rzeczy te zostały mu przekazane. Przewłaszczający z tytułu zbycia rzeczy wystawił fakturę VAT, na kwotę brutto 17 200 zł, według wartości brutto wycenionych przez rzeczoznawcę, w tym kwota netto 15 000 zł oraz VAT 2200 zł. Faktura ta równocześnie jest fakturą rozliczającą wpłaconą zaliczkę do wysokości zaliczki brutto 17 200 zł, co stanowi część zaliczki w kwocie netto 14 098,36 zł i VAT w kwocie 3101,64 zł. Należność w księgach przejmującego została zredukowana w rezultacie do kwoty 20 000 - 3606,56 - 17 200 - (-3101,64) = 2295,08 zł. Kwota ta jest tożsama z kwotą netto pozostałej zaliczki w wartości brutto 20 000 - 17 200 = 2800 = 2295,08 × 1,22.

Księgowania

1. Wpłata zaliczki na konto dostawcy:

Wn konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 20 000,00 zł

Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 20 000,00 zł

2. Faktura potwierdzająca wpłatę zaliczki (podatek VAT 3606,56 zł, kwota netto 16 393,44 zł):

Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” 3 606,56 zł

Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 3 606,56 zł

3. Faktura VAT dotycząca przewłaszczenia urządzeń, rozliczająca zaliczkę w kwocie brutto 17 200,00 zł:

a) w części dokumentującej zakup urządzeń

Wn konto 013 „Urządzenia techniczne i maszyny” (lub 330 „Towary” itp.) 15 000,00 zł

Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” 2 200,00 zł

Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 17 200,00 zł

b) rozliczenie zaliczki poprzez przejęcie przewłaszczonych maszyn - w kwocie 17 200,00 zł. Korekta podatku VAT naliczonego od części zaliczki w kwocie brutto 17 200,00 zł, czyli na kwotę podatku VAT 3101,64 zł, na podstawie faktury rozliczającej zaliczkę:

Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” (-)3 101,64 zł

Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” (-)3 101,64 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 349, art. 710 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557

Ewa Szczepankiewicz

główna księgowa w spółce z o.o.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

REKLAMA

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA