REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zaksięgować przewłaszczenie rzeczy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Szczepankiewicz
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Wpłaciliśmy zaliczkę w kwocie 20 000 zł na wykonanie dźwigu osobowego. Na potwierdzenie tej wpłaty otrzymaliśmy od spółki X fakturę VAT (ze stawką 22%). Spółka X nie wykonała zamówienia w umówionym terminie, tłumacząc się kłopotami finansowo-organizacyjnymi. W związku z tym zabezpieczyliśmy swoje roszczenia z tytułu zwrotu wpłaconej zaliczki wraz z odsetkami na wypadek niewykonania umowy, poprzez zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie urządzeń produkcyjnych, oznaczonych co do tożsamości.

 Ponieważ zamówienie ostatecznie nie zostało wykonane, a firma, pomimo wezwania, nie zwróciła wpłaconej zaliczki, została przez nas wezwana do wydania przewłaszczonych urządzeń. Urządzenia zostały przez nas przejęte protokolarnie i częściowo zabrane. Otrzymaliśmy od przewłaszczającego fakturę VAT sprzedaży całości urządzeń na kwotę brutto 17 200 zł i o tyle też został pomniejszony dług spółki X (w tym jedynie 2200 zł VAT, gdyż jedna ze starszych została zwolniona z VAT). W jaki sposób powinny zostać prawidłowo zaksięgowane opisane zdarzenia?

REKLAMA

RADA

Czynność przeniesienia własności rzeczy w związku z ich przewłaszczeniem po bezskutecznym upływie terminu do wykonania zobowiązania stanowi odpłatną dostawę towarów. W związku z tym takie wydanie rzeczy powinno zostać udokumentowane fakturą VAT. W konsekwencji nabyta tą drogą rzecz staje się składnikiem majątku przejmującego (wierzyciela). Następuje też zaspokojenie długu, w całości bądź w części, które bilansowo ma ten sam skutek co kompensata należności od przewłaszczającego i zobowiązań przejmującego z tytułu przejęcia rzeczy na własność. Szczegóły wraz z dekretacją - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

REKLAMA

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie rzeczy ruchomej oznaczonej co do tożsamości zawierana jest w celu zabezpieczenia spłaty długu wierzycielowi. Z tej formy zabezpieczenia często korzystają banki i firmy leasingowe, lecz również stosowana jest podczas zwykłych transakcji gospodarczych. Należy jednak podkreślić, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie spłaty długu nie jest wprost określona w prawie cywilnym. W praktyce zastosowanie mają tu art. 349 i 710 Kodeksu cywilnego. Artykuł 349 wskazuje, że:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

przeniesienie posiadania samoistnego może nastąpić także w ten sposób, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowa rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel na podstawie stosunku prawnego, który strony jednocześnie ustalą.

Z kolei art. 710 określa umowę użyczenia, gdzie:

użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

A zatem w celu zabezpieczenia spłaty długu przewłaszczający (dłużnik) przenosi na rzecz przejmującego (wierzyciela) własność określonych rzeczy, z zastrzeżeniem, iż jeśli dług zostanie spłacony w określonym terminie, to przeniesienie własności straci moc i przewłaszczający stanie się na powrót właścicielem tych rzeczy. Jednocześnie przewłaszczający zatrzymuje przewłaszczone rzeczy w swoim władaniu w charakterze biorącego w użyczenie, na bezpłatne używanie. To pod kontrolą przewłaszczającego pozostaje nadal przedmiotowa rzecz, jest więc nadal składnikiem jego aktywów, mimo że według prawa cywilnego jest własnością przejmującego, a dotyczy to nawet nieruchomości, które zostały przewłaszczone na zabezpieczenie aktem notarialnym.

WAŻNE!

W praktyce w wyniku umowy przewłaszczenia nie dochodzi do wydania rzeczy wierzycielowi. Wydanie takie następuje dopiero w momencie niespełnienia przez dłużnika (przewłaszczającego) warunków umowy.

Fakt zawarcia umowy przewłaszczenia nie wymaga (na tym etapie) zapisów w księgach rachunkowych. Może być jedynie odnotowany na kontach pozabilansowych jako warunkowa wierzytelność. Przeniesienie własności związane z umową przewłaszczenia na zabezpieczenie nie stanowi też dostawy towarów ani dostawy usług, ponieważ rzecz jest nadal w posiadaniu przewłaszczającego.

Ponadto ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 ust. 4 pkt 13) wskazuje, że przychodami nie są przychody z:

odpłatnego zbycia na podstawie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub kredytu - do czasu ostatecznego przeniesienia własności przedmiotu umowy.

Treść tego artykułu pokazuje, że również według ustawy o podatku dochodowym przewłaszczana rzecz jest własnością przewłaszczającego, aż do czasu jej wydania przejmującemu. Także korzystanie z przewłaszczonej rzeczy przez przewłaszczającego (dłużnika) do czasu jej wydania nie stanowi dla niego świadczenia nieodpłatnego w rozumieniu ustaw podatkowych.

 

REKLAMA

Jednak w przypadku niedotrzymania warunku spłaty przejmujący (wierzyciel) ma prawo żądać zwrotu użyczonej rzeczy i nią swobodnie rozporządzić (np. sprzedać, wynająć, użytkować samemu, aby w inny sposób zaspokoić swoje roszczenie). Dochodzi wówczas do wydania rzeczy. Czynność przeniesienia własności rzeczy w związku z ich przewłaszczeniem, po bezskutecznym upływie terminu do wykonania zobowiązania, stanowi odpłatną dostawę towarów w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z tym takie wydanie rzeczy powinno zostać udokumentowane fakturą VAT. W konsekwencji nabyta tą drogą rzecz staje się składnikiem majątku przejmującego (wierzyciela). Następuje też zaspokojenie długu, w całości bądź w części, które bilansowo ma ten sam skutek co kompensata należności od przewłaszczającego i zobowiązań przejmującego z tytułu przejęcia rzeczy na własność.

Ponieważ w opisanym przypadku kwota uzyskana w wyniku przejęcia maszyn nie wystarcza na pokrycie całego zadłużenia z tytułu wpłaconej zaliczki, przejmujący ma prawo dochodzić w sądzie pozostałej kwoty.

PRZYKŁAD

Zawarto umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie zwrotu zaliczki wpłaconej w kwocie 20 000 zł. Przewłaszczający - kontrahent wystawił fakturę VAT dokumentującą wpłatę zaliczki, gdzie wyróżnił kwotę netto 16 393,44 zł i VAT 3606,56 zł. Na koncie rozrachunków u przejmującego widnieją należności z tytułu zaliczki netto. Ponieważ nie dotrzymano warunków umowy i nie zwrócono zaliczki, przejmujący wezwał przewłaszczającego do wydania przedmiotów przewłaszczenia i rzeczy te zostały mu przekazane. Przewłaszczający z tytułu zbycia rzeczy wystawił fakturę VAT, na kwotę brutto 17 200 zł, według wartości brutto wycenionych przez rzeczoznawcę, w tym kwota netto 15 000 zł oraz VAT 2200 zł. Faktura ta równocześnie jest fakturą rozliczającą wpłaconą zaliczkę do wysokości zaliczki brutto 17 200 zł, co stanowi część zaliczki w kwocie netto 14 098,36 zł i VAT w kwocie 3101,64 zł. Należność w księgach przejmującego została zredukowana w rezultacie do kwoty 20 000 - 3606,56 - 17 200 - (-3101,64) = 2295,08 zł. Kwota ta jest tożsama z kwotą netto pozostałej zaliczki w wartości brutto 20 000 - 17 200 = 2800 = 2295,08 × 1,22.

Księgowania

1. Wpłata zaliczki na konto dostawcy:

Wn konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 20 000,00 zł

Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 20 000,00 zł

2. Faktura potwierdzająca wpłatę zaliczki (podatek VAT 3606,56 zł, kwota netto 16 393,44 zł):

Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” 3 606,56 zł

Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 3 606,56 zł

3. Faktura VAT dotycząca przewłaszczenia urządzeń, rozliczająca zaliczkę w kwocie brutto 17 200,00 zł:

a) w części dokumentującej zakup urządzeń

Wn konto 013 „Urządzenia techniczne i maszyny” (lub 330 „Towary” itp.) 15 000,00 zł

Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” 2 200,00 zł

Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” 17 200,00 zł

b) rozliczenie zaliczki poprzez przejęcie przewłaszczonych maszyn - w kwocie 17 200,00 zł. Korekta podatku VAT naliczonego od części zaliczki w kwocie brutto 17 200,00 zł, czyli na kwotę podatku VAT 3101,64 zł, na podstawie faktury rozliczającej zaliczkę:

Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego” (-)3 101,64 zł

Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami” (-)3 101,64 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 349, art. 710 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557

Ewa Szczepankiewicz

główna księgowa w spółce z o.o.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Fundacja rodzinna w strukturach transakcyjnych – ryzyko zakwestionowania przez KAS

Najnowsze stanowisko Szefa KAS (odmowa wydania opinii zabezpieczającej z 5 maja 2025 r., sygn. DKP16.8082.14.2024) pokazuje, że wykorzystanie fundacji rodzinnej jako pośrednika w sprzedaży udziałów może zostać uznane za unikanie opodatkowania. Mimo deklarowanych celów sukcesyjnych, KAS uznał działanie za sztuczne i sprzeczne z celem przepisów.

Webinar: KSeF – co nas czeka w praktyce? + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „KSeF – co nas czeka w praktyce?” poprowadzi Zbigniew Makowski, doradca podatkowy z ponad 15-letnim stażem. Ekspert wskaże, jakie szanse i zagrożenia dla firm i biur rachunkowych niesie ze sobą KSeF i jak się na nie przygotować.

Zmiany w podatku Belki już gotowe. Czekają tylko na ogłoszenie

Rozwiązania dotyczące zmian w podatku Belki zostały opracowane i są gotowe do wdrożenia – poinformował Dariusz Adamski z Instytutu Finansów. Jak podkreślił podczas Europejskiego Kongresu Finansowego w Sopocie, decyzja o ich ogłoszeniu leży teraz w rękach ministra Andrzeja Domańskiego.

Taryfa celna UE: kod, który decyduje o losie Twojej przesyłki

Niepozorny ciąg cyfr może przesądzić o powodzeniu lub porażce międzynarodowej transakcji. W świecie handlu zagranicznego poprawna klasyfikacja taryfowa towarów to nie wybór – to konieczność.

REKLAMA

Zmiany w zamówieniach publicznych w 2025 r. Co czeka zamawiających i wykonawców? Projekt UZP dot. udziału firm z państw trzecich w przetargach

W dniu 3 lutego 2025 r. do Sejmu wpłynął projekt w formie druku nr 1041 o zmianie ustawy ¬- Prawo zamówień publicznych, który miał przewidywać szereg istotnych zmian w systemie zamówień publicznych w Polsce, został on jednak wycofany. Urząd Zamówień Publicznych stworzył jednak własny projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, pod numerem UC88, w której poruszył istotną kwestię udziałów w przetargach firmy z państw trzecich, czyli pochodzących z krajów, z którymi Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej zapewniającej wzajemny i równy dostęp do unijnego rynku zamówień publicznych. Projekt ten został już przyjęty przez Radę Ministrów i przesłany do Sejmu.

PFR pozywa firmy na podstawie rekomendacji CBA. Co możesz zrobić, gdy żądają zwrotu subwencji z Tarczy Finansowej?

Polski Fundusz Rozwoju (PFR) pozywa przedsiębiorców, powołując się na tzw. rekomendacje CBA. Problem dotyczy już około 1900 firm, które – często bez żadnych wcześniejszych sygnałów – otrzymują wezwania a następnie pozwy o zwrot subwencji z Tarczy Finansowej. Zaskakuje nie tylko skala działań PFR, ale przede wszystkim brak rzetelnego uzasadnienia tych roszczeń.

Kawa z INFORLEX. Perspektywy zawodu księgowego

Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 3 cenionymi ekspertami: Żanetą Hejne – właścicielką biura rachunkowego, Piotrem Juszczykiem – doradcą podatkowym inFakt oraz Radosławem Kowalskim – doradcą podatkowym.

Webinar: Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego” poprowadzi Tomasz Rzepa, doradca podatkowy, ekspert INFORAKADEMII. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i roczny nielimitowany dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi. Uczestnicy webinaru dowiedzą się, jak wygląda proces przekształcenia JDG w spółkę z perspektywy biura rachunkowego, ze wskazaniem kluczowych wyzwań, problemów oraz szans, jakie z tego faktu wynikają.

REKLAMA

Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Kary umowne a koszty podatkowe – korzystny wyrok dla podatników

W wyroku z 6 maja 2025 r., sygn. II FSK 1012/22 Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z stanowiskiem, że kary umowne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli niewykonanie dostawy - nie wynikało z winy spółki. Niepewność w tej sprawie wynikała z wykładni art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o CIT, w którym określono jakie kary umowne i odszkodowania nie mogą być uznane za koszty podatkowe. W orzecznictwie przepis ten jest interpretowany literalnie, uznając że pozostałe rodzaje wypłat odszkodowawczych niż wskazane w przepisie mogą być uznane za koszt podatkowy.

REKLAMA