Jak ująć w księgach rachunkowych ujawniony błąd

RADA

Autopromocja

Wprowadzenie korekty w księgach rachunkowych w odpowiednich latach zależy od tego, kiedy błąd wykryto i czy sprawozdanie, którego dotyczy błąd, zostało już zatwierdzone, czy jeszcze nie. Po sporządzeniu sprawozdania, ale przed jego zatwierdzeniem, wszelkie informacje ujmuje się w księgach zamykanego roku. Gdy sprawozdanie finansowe zostało już zatwierdzone, odpowiednie zapisy należy ująć w księgach bieżącego roku.

UZASADNIENIE

Korekty sprawozdań finansowych są możliwe do czasu zatwierdzenia tych sprawozdań. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie lub powodują, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, to powinna odpowiednio zmienić (skorygować) to sprawozdanie. W tym celu należy:

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

• przeprowadzić odpowiednie zapisy w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy,

• powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub badał, o ile jednostka jest zobowiązana do badania i ogłaszania sprawozdań finansowych.

Czego nie uznaje się za błąd podstawowy

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Za błąd podstawowy nie uznaje się zmian wykazanych w bilansie w kwotach wynikłych:

• ze zmiany zasad (polityki) rachunkowości jednostki,

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

• z zastosowania niewłaściwej stawki amortyzacyjnej - dopuszczona jest w ustawie o rachunkowości możliwość weryfikacji stawek w każdym roku obrotowym,

• z utworzenia rezerw w nieprawidłowej wysokości - w sprawozdaniu wykazane są na podstawie szacunków, w wysokości prawdopodobnych zobowiązań,

• z popełniania błędów niewpływających istotnie na dane prezentowane w sprawozdaniach finansowych sporządzonych za lata, w których popełniono błąd,

• ze zdarzeń, których rozstrzygnięcie do dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego nie było jednostce znane (np. wyroki sądowe).

Jeśli zdarzenia, które wystąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się tylko w informacji dodatkowej.

Dlatego każdy błąd wykryty po zatwierdzeniu sprawozdania należy rozpatrywać pod względem jego istotności i wpływu na ostateczny wynik finansowy.

W razie wykrycia błędu istotnego, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za rzetelnie i jasno przedstawiające sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy, mówimy o błędzie podstawowym.

Schemat. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych po dacie bilansu

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W ewidencji księgowej skutki korekty błędu podstawowego stwierdzone w roku obrotowym, a popełnione w poprzednich latach obrotowych, ujmuje się na koncie zespołu 8 „Rozliczenie wyniku finansowego”, w analityce „Skutki błędów podstawowych lat ubiegłych”.

Tabela 1. Wpływ błędu podstawowego na „Rozliczenie wyniku finansowego”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Taki sposób księgowania korekty błędu popełnionego w latach poprzednich powoduje, że nie zostaje zniekształcony wynik finansowy za rok obrotowy, w którym stwierdzono błąd. W związku z tym, że błąd nie dotyczy danego roku, lecz lat poprzednich, korekty nie odnosi się do rachunku zysków i strat danego roku, ale wykazuje bezpośrednio w bilansie w kapitałach własnych.

Jeśli w wyniku ujawnienia błędu dotyczącego lat ubiegłych nastąpiło zawyżenie lub zaniżenie kosztów lub przychodów, to powinna być dokonana korekta rozliczenia podatku dochodowego za lata ubiegłe, w których powstał błąd.

Tabela 2. Wpływ korekty na rozliczenie podatkowe

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Różnica podatku dochodowego powstała z korekty zeznania rocznego powinna być odniesiona na konto „Rozliczenie wyniku finansowego”.

Jeżeli po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego ujawniony błąd nie wpływa istotnie na sprawozdanie finansowe, to należy go ująć w księgach rachunkowych roku bieżącego i traktować jako operacje bieżące.

W przypadku błędów nieistotnych konieczne jest jednak ich łączne rozpatrywanie, ponieważ ich suma może prowadzić do zniekształcenia sprawozdania finansowego, a tym samym do uznania go za niewiarygodne.

Przykład

Jednostka wykazała w sprawozdaniu finansowym za rok 2007, a tym samym w bilansie otwarcia roku 2008, stan zapasów na kwotę 100 000 zł.

Po rekonstrukcji bazy danych w programie magazynowym okazało się, że stan magazynowy na początku 2008 r. wynosi 120 000 zł i jest wyższy, niż wykazany jako bilans otwarcia 2008 w systemie finansowo-księgowym, o kwotę 20 000 zł. W prawidłowej wysokości wykazany jest stan zapasów w programie magazynowym. W wyniku przeprowadzonej analizy kont okazało się, że został zawyżony koszt własny sprzedaży.

Wariant I

Błąd ujawniono po sporządzeniu sprawozdania finansowego (po 31 marca 2008 r.), ale przed jego zatwierdzeniem

Przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego jednostka powinna:

I. Dokonać korekt zapisów w księgach rachunkowych 2007 r.

1. Korekta zapasów materiałów oraz kosztów

Wn „Materiały” 20 000

Ma „Koszt własny sprzedaży” 20 000

2. Zaksięgowanie różnicy podatku dochodowego wynikającej z korekty kosztów: 20 000 zł × 19% = 3800 zł

Wn „Podatek dochodowy” 3 800

Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 3 800

II. Zmienić dane w sprawozdaniu finansowym za 2007 r. i:

• wykazać stan zapasów materiałów w kwocie 120 000 zł,

• zmniejszyć wynik finansowy brutto o kwotę 20 000 zł,

• zwiększyć podatek dochodowy i zobowiązanie wobec US o kwotę 3800 zł.

III. Umieścić wyjaśnienie w informacji dodatkowej

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II

Błąd ujawniono po sporządzeniu sprawozdania finansowego i po jego zatwierdzeniu. Stwierdzono błąd podstawowy, którego skutki odnoszone są w księgach roku 2008. Błąd ten spowodował zaniżenie stanu zapasów, a tym samym zawyżenie kosztów w 2007 r., przez co wynik finansowy brutto był niższy o kwotę 20 000 zł. Zaniżone zostało także zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego na kwotę 3800 zł.

20 000 zł × 19% = 3800 zł

Ewidencja księgowa

1. Korekta stanu zapasów i wyniku finansowego za lata ubiegłe:

Wn „Materiały” 20 000

Ma „Rozliczenie wyniku finansowego” 20 000

- w analityce „Skutki korekty błędu podstawowego z lat ubiegłych”

2. Różnica podatku dochodowego wynikająca z korekty:

Wn „Rozliczenie wyniku finansowego” 3 800

- w analityce „Skutki korekty błędu podstawowego z lat ubiegłych”

Ma „Rozrachunki publicznoprawne” 3 800

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 4 ust. 1, art. 54 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

Joanna Gawrońska

biegły rewident