Jak w księgach rachunkowych ujmować materiały odpisane w koszty w momencie zakupu

Wszystkie spółki, niezależnie od tego, czy mają charakter wytwórczy czy usługowy, w mniejszym lub większym stopniu dla celów prowadzonej działalność wykorzystują materiały, np. półfabrykaty, paliwo opakowania oraz części zamienne. Najważniejszą kwestią związaną z ewidencją tych aktywów obrotowych jest ich odpowiednia wycena zarówno przy przyjęciu do magazynu, jak i wydaniu. Spółka w tym celu może przyjąć zasady oparte na zmiennych lub stałych cenach ewidencyjnych.

Warto jednak pamiętać, że art. 17 ust. 2 ustawy o rachunkowości daje możliwość odpisywania materiałów bezpośrednio w koszty.

Zgodnie z tym przepisem kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, może podjąć decyzję o jednorazowym odpisywania w koszty materiałów na dzień ich zakupu. Jeżeli zostanie powzięta taka decyzja, konieczne będzie nie później niż na dzień bilansowy ustalanie ich stanu, oraz wycena a następnie korekta kosztów o wartość tego stanu.

Odpisując więc w koszty materiały kupowane w ciągu roku obrotowego spółki mają obowiązek dokonania ich inwentaryzacji i wyceny najpóźniej na dzień bilansowy. Po stwierdzeniu ilości materiałów i wpisaniu ich do arkuszy spisowych należy dokonać wyceny ustalonego w ten sposób zapasu. Przyjmuje się w tym celu ceny zakupu wynikające z ostatnich faktur od dostawców. O ustaloną wartość należy skorygować koszty zużycia materiałów, dokonując równocześnie ujawnienia zapasu materiałów na koncie 310 - Materiały. W przypadku ewidencji kosztów na kontach zespołu cztery, ewidencja tego zdarzenia wygląda następująco: strona Wn konta 310 - Materiały, strona Ma konta 411 - Zużycie materiałów.

Następnie przyjęty bilansem otwarcia stan materiałów księgujemy pod datą pierwszego dnia roku obrotowego w koszty, zapisem: strona Wn konta 411 - Zużycie materiałów, strona Ma konta 310 - Materiały.

Jeżeli odpisane w koszty materiały zostaną sprzedane, należy to zaewidencjonować na koncie 740 - Sprzedaż materiałów. Temu zapisowi musi towarzyszyć ujęcie materiałów według wartości ceny nabycia zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości na koncie 741 - Wartość sprzedanych materiałów w cenie nabycia. Dzięki temu w rachunku zysków i strat wykazane są zarówno przychody netto ze sprzedaży materiałów, jak i wartość sprzedanych materiałów.