REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sfery budżetowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Hanna Barańska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kontrole przeprowadzane przez powołane w tym celu państwowe instytucje kontrolne dowodzą, że w gospodarowaniu środkami publicznymi występują różne nieprawidłowości. Znaczenie jednostkowych uchybień jest oczywiście bardzo zróżnicowane, ale rozpatrywane całościowo, mają znaczący wpływ na ocenę funkcjonowania procedur kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych.

Najważniejszą z przyczyn występowania uchybień w gospodarce finansowej jednostek sektora finansów publicznych jest stworzenie nieskutecznych procedur w zakresie kontroli finansowej oraz brak potrzeby, w ocenie zarządzających, dostosowania tych procedur do faktycznych potrzeb jednostki. W artykule przedstawiamy wybrane przykłady nieprawidłowości z różnego zakresu funkcjonowania jednostek.

REKLAMA

Autopromocja

Gospodarka finansowa jednostek sektora finansów publicznych jest związana z gromadzeniem i rozdysponowywaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem. Tak więc w praktyce wszystkie obszary funkcjonowania jednostek są zawsze w pewnym stopniu powiązane z co najmniej jednym z tych procesów i podlegają kontroli finansowej, bez której żadna jednostka nie może funkcjonować. Kontrola finansowa nie powinna ograniczać się jedynie do weryfikacji i badania dokumentów finansowo-księgowych, ale stanowić całościowy system zapewniający prawidłowe gospodarowanie środkami publicznymi. System ten, czyli procedury i mechanizmy obowiązujące w jednostce, powinny gwarantować legalne, gospodarne, celowe, rzetelne, przejrzyste i jawne wykorzystanie środków publicznych.

Przyczyny nieprawidłowości

Możliwościom powstawania nieprawidłowości sprzyja brak nadzoru, komunikacji oraz rozliczania pracowników z wykonania powierzonych zadań, a także egzekwowania od nich odpowiedzialności za prawidłową realizację tych zadań. Jedną z najważniejszych zasad obowiązujących przy wykonywaniu kontroli finansowej jest to, że powinna być ona przeprowadzona w jak najkrótszym odstępie czasu w stosunku do działalności kontrolowanej. Ustalenie niezgodności pomiędzy wykonaniem i wyznaczeniem, dokonane w czasie bardzo odległym od faktycznego wykonania, nie może dać praktycznego rezultatu. Dlatego też skuteczność kontroli wewnętrznej jest dużo wyższa niż dokonywanej przez zewnętrzne instytucje kontrolne. Ponadto ujawnianie przypadków nieprawidłowo wykonywanych zadań wskazuje, że system kontroli wewnętrznej działa sprawnie.

REKLAMA

Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu uchybień jest również szczupła obsada kadrowa komórek organizacyjnych, duże obciążenie części pracowników obowiązkami służbowymi przy niewielkim obciążeniu innych, brak rotacji na stanowiskach służbowych oraz powierzanie jednemu pracownikowi zbyt dużego zakresu kompetencji. W takim przypadku należałoby przeanalizować strukturę organizacyjną jednostki i znaleźć błędy popełnione w trakcie jej formalizacji albo przeobrażenia w funkcjonowaniu jednostki, które w niej nastąpiły pod wpływem zmian w otoczeniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sektora finansów publicznych powstają również w wyniku błędnie prowadzonej dokumentacji finansowo-księgowej oraz niewłaściwego jej zabezpieczania i przechowywania. Skutkiem takiego działania są nierzetelne dane prezentowane w sprawozdawczości budżetowej.

Warto również wspomnieć o zaniedbaniach organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, polegających na braku wystarczającej wiedzy o źródłach dochodów i kierunkach możliwych do realizacji wydatków ze środków publicznych.

Z orzecznictwa

Kierownik jednostki, z racji pełnionej funkcji, powinien znać zasady wydatkowania środków publicznych i konsekwencje ich naruszenia, a w razie wątpliwości interpretacyjnych powinien dokładnie przeanalizować przepisy przed podjęciem decyzji, nie ograniczając się do dania wiary jednej opinii lub tej opinii, która była zgodna z jego oczekiwaniami.

(Orzeczenie GKO z 26 lipca 2004 r., nr akt DF/GKO/Odw.-32/43-45/RN-10-12/2004/521 - niepublikowane)

Za uchybienie obowiązkom w zakresie gospodarki finansowej uznać należy bezgraniczne zaufanie do podległych pracowników odnośnie do przestrzegania przez nich obowiązujących przepisów i dokonywania prawidłowej ich interpretacji i zaniechanie dokonania weryfikacji wniosków przedstawionych przez komisję przetargową i podstawowych czynności kontrolnych.

(Orzeczenie GKO z 7 marca 2005 r., nr akt DF/GKO/Odw.-120/163/2004/1376 - niepublikowane)

Oczywiście najlepiej byłoby, aby gospodarka finansowa jednostek sektora finansów publicznych prowadzona była bezbłędnie, ale tak idealnego stanu pewnie nigdy nie da się osiągnąć.

 

O nieprawidłowościach w gromadzeniu dochodów, realizacji wydatków oraz gospodarowaniu mieniem w jednostkach świadczą uchybienia, które zostały zaprezentowane we wrześniowym Poradniku Rachunkowości Budżetowej (9/2008) pt. „Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sfery budżetowej”. Omówiono w nim ponad 300 uchybień z różnego zakresu funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych, w tym spraw organizacyjnych, rachunkowości i sprawozdawczości, gospodarowania środkami pieniężnymi, rozrachunków, gromadzenia dochodów z tytułu podatków i dochodów niepodatkowych, realizacji wydatków, sporządzania planów finansowych oraz rozliczeń z jednostkami, gospodarowania składnikami majątkowymi oraz inwentaryzacji aktywów i pasywów. Zapoznanie się z treścią przedstawionych w nim nieprawidłowości oraz praktycznymi rozwiązaniami w celu ich uniknięcia może być pomocne w ustaleniu dziedzin gospodarki finansowej jednostek najbardziej narażonych na nieprawidłowe wykonanie zadań. Nieprawidłowości w jednostkach sektora finansów publicznych zaprezentowane w Poradniku będą dla Państwa niewątpliwie interesującą lekturą.

Wybrane nieprawidłowości

W tabeli przedstawiamy wybrane nieprawidłowości z różnego zakresu funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych oraz podajemy, jak je wyeliminować w zgodzie z obowiązującym prawem. Korzystajmy zatem z doświadczeń innych, abyśmy sami mogli uniknąć odpowiedzialności za błędy.

Tabela. Przykładowe nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podstawy prawne

• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 144, poz. 900)

REKLAMA

• Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 72, poz. 422)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 112, poz. 761)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
TSUE: Rekompensaty JST dla spółek komunalnych nie podlegają VAT, jeśli nie wpływają na cenę usługi

Najnowszy wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (sygn. C-615/23), potwierdził stanowisko zaprezentowane przez Rzeczniczkę Generalną w opinii z 13 lutego 2025 r. Zgodnie ze wspomnianym stanowiskiem rekompensaty jakie będą wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego spółkom komunalnym w związku z realizacją publicznych usług transportowych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tak długo jak nie będą miały bezpośredniego wpływu na cenę usługi. O ile sam wyrok dotyczył usług transportowych to może mieć w przyszłości przełożenie również na inne obszary działalności.

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Jaka najniższa krajowa pensja i minimalna stawka godzinowa w 2026 roku? Związki zawodowe chcą co najmniej 5015 zł brutto. Rząd proponuje ponad 200 zł mniej

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

REKLAMA

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

Można znaleźć 50 mld zł na podwyżkę kwoty wolnej w PIT do 60 tys. zł. Prof. Modzelewski podpowiada rządowi D. Tuska, gdzie szukać pieniędzy

Można domyślać się, że politycznym „być albo nie być” obecnego rządu jest „dowiezienie” (jak to się mówi) swoich obietnic z 2023 roku. Wśród nich najważniejszą (obiektywnie) jest podwyższenie do 60 tys. kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to dziś nierealne, bo w tym roku w budżecie państwa z tego podatku pojawiła się kwota minus 22 mld złotych (tak, po raz pierwszy w historii mamy ujemne dochody budżetowe), a miało być za cały rok 31 mld zł (czyli o 60 mld zł mniej niż w roku 2024).

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF - podatnicy zagraniczni z większymi przywilejami niż polscy. Sprostowanie i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

Efektywny controlling w biznesie – czyli jaki? Jakie procesy w firmie można zauważalnie usprawnić dzięki wdrożeniu controllingu?

Controlling to znacznie więcej niż tylko kontrola kosztów czy tworzenie raportów. To kompleksowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem, które dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania trafnych decyzji. Efektywny controlling staje się dziś jednym z kluczowych elementów przewagi konkurencyjnej, szczególnie w czasach dynamicznych zmian, rosnącej złożoności i presji na efektywność. Ale które obszary działalności firmy najbardziej zyskują na wdrożeniu nowoczesnego controllingu?

REKLAMA