REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sfery budżetowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Hanna Barańska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kontrole przeprowadzane przez powołane w tym celu państwowe instytucje kontrolne dowodzą, że w gospodarowaniu środkami publicznymi występują różne nieprawidłowości. Znaczenie jednostkowych uchybień jest oczywiście bardzo zróżnicowane, ale rozpatrywane całościowo, mają znaczący wpływ na ocenę funkcjonowania procedur kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych.

Najważniejszą z przyczyn występowania uchybień w gospodarce finansowej jednostek sektora finansów publicznych jest stworzenie nieskutecznych procedur w zakresie kontroli finansowej oraz brak potrzeby, w ocenie zarządzających, dostosowania tych procedur do faktycznych potrzeb jednostki. W artykule przedstawiamy wybrane przykłady nieprawidłowości z różnego zakresu funkcjonowania jednostek.

REKLAMA

Autopromocja

Gospodarka finansowa jednostek sektora finansów publicznych jest związana z gromadzeniem i rozdysponowywaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem. Tak więc w praktyce wszystkie obszary funkcjonowania jednostek są zawsze w pewnym stopniu powiązane z co najmniej jednym z tych procesów i podlegają kontroli finansowej, bez której żadna jednostka nie może funkcjonować. Kontrola finansowa nie powinna ograniczać się jedynie do weryfikacji i badania dokumentów finansowo-księgowych, ale stanowić całościowy system zapewniający prawidłowe gospodarowanie środkami publicznymi. System ten, czyli procedury i mechanizmy obowiązujące w jednostce, powinny gwarantować legalne, gospodarne, celowe, rzetelne, przejrzyste i jawne wykorzystanie środków publicznych.

Przyczyny nieprawidłowości

Możliwościom powstawania nieprawidłowości sprzyja brak nadzoru, komunikacji oraz rozliczania pracowników z wykonania powierzonych zadań, a także egzekwowania od nich odpowiedzialności za prawidłową realizację tych zadań. Jedną z najważniejszych zasad obowiązujących przy wykonywaniu kontroli finansowej jest to, że powinna być ona przeprowadzona w jak najkrótszym odstępie czasu w stosunku do działalności kontrolowanej. Ustalenie niezgodności pomiędzy wykonaniem i wyznaczeniem, dokonane w czasie bardzo odległym od faktycznego wykonania, nie może dać praktycznego rezultatu. Dlatego też skuteczność kontroli wewnętrznej jest dużo wyższa niż dokonywanej przez zewnętrzne instytucje kontrolne. Ponadto ujawnianie przypadków nieprawidłowo wykonywanych zadań wskazuje, że system kontroli wewnętrznej działa sprawnie.

REKLAMA

Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu uchybień jest również szczupła obsada kadrowa komórek organizacyjnych, duże obciążenie części pracowników obowiązkami służbowymi przy niewielkim obciążeniu innych, brak rotacji na stanowiskach służbowych oraz powierzanie jednemu pracownikowi zbyt dużego zakresu kompetencji. W takim przypadku należałoby przeanalizować strukturę organizacyjną jednostki i znaleźć błędy popełnione w trakcie jej formalizacji albo przeobrażenia w funkcjonowaniu jednostki, które w niej nastąpiły pod wpływem zmian w otoczeniu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sektora finansów publicznych powstają również w wyniku błędnie prowadzonej dokumentacji finansowo-księgowej oraz niewłaściwego jej zabezpieczania i przechowywania. Skutkiem takiego działania są nierzetelne dane prezentowane w sprawozdawczości budżetowej.

Warto również wspomnieć o zaniedbaniach organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, polegających na braku wystarczającej wiedzy o źródłach dochodów i kierunkach możliwych do realizacji wydatków ze środków publicznych.

Z orzecznictwa

Kierownik jednostki, z racji pełnionej funkcji, powinien znać zasady wydatkowania środków publicznych i konsekwencje ich naruszenia, a w razie wątpliwości interpretacyjnych powinien dokładnie przeanalizować przepisy przed podjęciem decyzji, nie ograniczając się do dania wiary jednej opinii lub tej opinii, która była zgodna z jego oczekiwaniami.

(Orzeczenie GKO z 26 lipca 2004 r., nr akt DF/GKO/Odw.-32/43-45/RN-10-12/2004/521 - niepublikowane)

Za uchybienie obowiązkom w zakresie gospodarki finansowej uznać należy bezgraniczne zaufanie do podległych pracowników odnośnie do przestrzegania przez nich obowiązujących przepisów i dokonywania prawidłowej ich interpretacji i zaniechanie dokonania weryfikacji wniosków przedstawionych przez komisję przetargową i podstawowych czynności kontrolnych.

(Orzeczenie GKO z 7 marca 2005 r., nr akt DF/GKO/Odw.-120/163/2004/1376 - niepublikowane)

Oczywiście najlepiej byłoby, aby gospodarka finansowa jednostek sektora finansów publicznych prowadzona była bezbłędnie, ale tak idealnego stanu pewnie nigdy nie da się osiągnąć.

 

O nieprawidłowościach w gromadzeniu dochodów, realizacji wydatków oraz gospodarowaniu mieniem w jednostkach świadczą uchybienia, które zostały zaprezentowane we wrześniowym Poradniku Rachunkowości Budżetowej (9/2008) pt. „Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sfery budżetowej”. Omówiono w nim ponad 300 uchybień z różnego zakresu funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych, w tym spraw organizacyjnych, rachunkowości i sprawozdawczości, gospodarowania środkami pieniężnymi, rozrachunków, gromadzenia dochodów z tytułu podatków i dochodów niepodatkowych, realizacji wydatków, sporządzania planów finansowych oraz rozliczeń z jednostkami, gospodarowania składnikami majątkowymi oraz inwentaryzacji aktywów i pasywów. Zapoznanie się z treścią przedstawionych w nim nieprawidłowości oraz praktycznymi rozwiązaniami w celu ich uniknięcia może być pomocne w ustaleniu dziedzin gospodarki finansowej jednostek najbardziej narażonych na nieprawidłowe wykonanie zadań. Nieprawidłowości w jednostkach sektora finansów publicznych zaprezentowane w Poradniku będą dla Państwa niewątpliwie interesującą lekturą.

Wybrane nieprawidłowości

W tabeli przedstawiamy wybrane nieprawidłowości z różnego zakresu funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych oraz podajemy, jak je wyeliminować w zgodzie z obowiązującym prawem. Korzystajmy zatem z doświadczeń innych, abyśmy sami mogli uniknąć odpowiedzialności za błędy.

Tabela. Przykładowe nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podstawy prawne

• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 144, poz. 900)

REKLAMA

• Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 72, poz. 422)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 112, poz. 761)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA