Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sfery budżetowej
Najważniejszą z przyczyn występowania uchybień w gospodarce finansowej jednostek sektora finansów publicznych jest stworzenie nieskutecznych procedur w zakresie kontroli finansowej oraz brak potrzeby, w ocenie zarządzających, dostosowania tych procedur do faktycznych potrzeb jednostki. W artykule przedstawiamy wybrane przykłady nieprawidłowości z różnego zakresu funkcjonowania jednostek.
Gospodarka finansowa jednostek sektora finansów publicznych jest związana z gromadzeniem i rozdysponowywaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem mieniem. Tak więc w praktyce wszystkie obszary funkcjonowania jednostek są zawsze w pewnym stopniu powiązane z co najmniej jednym z tych procesów i podlegają kontroli finansowej, bez której żadna jednostka nie może funkcjonować. Kontrola finansowa nie powinna ograniczać się jedynie do weryfikacji i badania dokumentów finansowo-księgowych, ale stanowić całościowy system zapewniający prawidłowe gospodarowanie środkami publicznymi. System ten, czyli procedury i mechanizmy obowiązujące w jednostce, powinny gwarantować legalne, gospodarne, celowe, rzetelne, przejrzyste i jawne wykorzystanie środków publicznych.
Przyczyny nieprawidłowości
Możliwościom powstawania nieprawidłowości sprzyja brak nadzoru, komunikacji oraz rozliczania pracowników z wykonania powierzonych zadań, a także egzekwowania od nich odpowiedzialności za prawidłową realizację tych zadań. Jedną z najważniejszych zasad obowiązujących przy wykonywaniu kontroli finansowej jest to, że powinna być ona przeprowadzona w jak najkrótszym odstępie czasu w stosunku do działalności kontrolowanej. Ustalenie niezgodności pomiędzy wykonaniem i wyznaczeniem, dokonane w czasie bardzo odległym od faktycznego wykonania, nie może dać praktycznego rezultatu. Dlatego też skuteczność kontroli wewnętrznej jest dużo wyższa niż dokonywanej przez zewnętrzne instytucje kontrolne. Ponadto ujawnianie przypadków nieprawidłowo wykonywanych zadań wskazuje, że system kontroli wewnętrznej działa sprawnie.
Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu uchybień jest również szczupła obsada kadrowa komórek organizacyjnych, duże obciążenie części pracowników obowiązkami służbowymi przy niewielkim obciążeniu innych, brak rotacji na stanowiskach służbowych oraz powierzanie jednemu pracownikowi zbyt dużego zakresu kompetencji. W takim przypadku należałoby przeanalizować strukturę organizacyjną jednostki i znaleźć błędy popełnione w trakcie jej formalizacji albo przeobrażenia w funkcjonowaniu jednostki, które w niej nastąpiły pod wpływem zmian w otoczeniu.
Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sektora finansów publicznych powstają również w wyniku błędnie prowadzonej dokumentacji finansowo-księgowej oraz niewłaściwego jej zabezpieczania i przechowywania. Skutkiem takiego działania są nierzetelne dane prezentowane w sprawozdawczości budżetowej.
Warto również wspomnieć o zaniedbaniach organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, polegających na braku wystarczającej wiedzy o źródłach dochodów i kierunkach możliwych do realizacji wydatków ze środków publicznych.
Z orzecznictwa
Kierownik jednostki, z racji pełnionej funkcji, powinien znać zasady wydatkowania środków publicznych i konsekwencje ich naruszenia, a w razie wątpliwości interpretacyjnych powinien dokładnie przeanalizować przepisy przed podjęciem decyzji, nie ograniczając się do dania wiary jednej opinii lub tej opinii, która była zgodna z jego oczekiwaniami.
(Orzeczenie GKO z 26 lipca 2004 r., nr akt DF/GKO/Odw.-32/43-45/RN-10-12/2004/521 - niepublikowane)
Za uchybienie obowiązkom w zakresie gospodarki finansowej uznać należy bezgraniczne zaufanie do podległych pracowników odnośnie do przestrzegania przez nich obowiązujących przepisów i dokonywania prawidłowej ich interpretacji i zaniechanie dokonania weryfikacji wniosków przedstawionych przez komisję przetargową i podstawowych czynności kontrolnych.
(Orzeczenie GKO z 7 marca 2005 r., nr akt DF/GKO/Odw.-120/163/2004/1376 - niepublikowane)
Oczywiście najlepiej byłoby, aby gospodarka finansowa jednostek sektora finansów publicznych prowadzona była bezbłędnie, ale tak idealnego stanu pewnie nigdy nie da się osiągnąć.
O nieprawidłowościach w gromadzeniu dochodów, realizacji wydatków oraz gospodarowaniu mieniem w jednostkach świadczą uchybienia, które zostały zaprezentowane we wrześniowym Poradniku Rachunkowości Budżetowej (9/2008) pt. „Nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek sfery budżetowej”. Omówiono w nim ponad 300 uchybień z różnego zakresu funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych, w tym spraw organizacyjnych, rachunkowości i sprawozdawczości, gospodarowania środkami pieniężnymi, rozrachunków, gromadzenia dochodów z tytułu podatków i dochodów niepodatkowych, realizacji wydatków, sporządzania planów finansowych oraz rozliczeń z jednostkami, gospodarowania składnikami majątkowymi oraz inwentaryzacji aktywów i pasywów. Zapoznanie się z treścią przedstawionych w nim nieprawidłowości oraz praktycznymi rozwiązaniami w celu ich uniknięcia może być pomocne w ustaleniu dziedzin gospodarki finansowej jednostek najbardziej narażonych na nieprawidłowe wykonanie zadań. Nieprawidłowości w jednostkach sektora finansów publicznych zaprezentowane w Poradniku będą dla Państwa niewątpliwie interesującą lekturą.
Wybrane nieprawidłowości
W tabeli przedstawiamy wybrane nieprawidłowości z różnego zakresu funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych oraz podajemy, jak je wyeliminować w zgodzie z obowiązującym prawem. Korzystajmy zatem z doświadczeń innych, abyśmy sami mogli uniknąć odpowiedzialności za błędy.
Tabela. Przykładowe nieprawidłowości w gospodarce finansowej jednostek
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Podstawy prawne
• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 144, poz. 900)
• Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 72, poz. 422)
• Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 112, poz. 761)
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Liczne zmiany przepisów i niejednolite interpretacje i orzeczenia w sprawach podatkowych to codzienność polskich podatników, firm i księgowych. Nie wszyscy wiedzą, że można ubezpieczyć się od ryzyka podatkowego. Ubezpieczyciele oferują w tym zakresie kompleksową ochronę ubezpieczeniową, np. ochronę skarbową dla osób fizycznych odpowiedzialnych za finanse (dot. ryzyka kar z kks), czy ochronę podatkową uruchamianą w ramach sporów podatników z organami podatkowymi.
Wynagrodzenie za funkcje kierownicze i nadzorcze w pracach B+R stanowi koszt kwalifikowany.
ZUS poinformował o wdrożeniu nowej metryki programu Płatnik, które ma mieć miejsce 7 czerwca 2023 r. w godzinach wieczornych.
Jakie skutki podatkowe w podatku dochodowym wywołuje dywidenda rzeczowa po stronie spółki wypłacającej dywidendę?
Kawa z INFORLEX to cykl bezpłatnych spotkań online. Spotkania odbywają się w formule „na żywo” w wybrane wtorki o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 13 czerwca br. tematem spotkania będzie Slim VAT 3.
Ministerstwo Finansów pracuje nad ustawą, która zobowiąże operatorów platform cyfrowych do raportowania organom podatkowym o aktywnych sprzedawcach, m.in. tych, którzy dokonali co najmniej 30 transakcji w roku lub sprzedali towary za więcej niż 2 tys. euro. Raportowane będą też dane osób, które za pośrednictwem platformy wynajmą np. swoje mieszkanie - informuje dyrektor Departamentu Polityki Podatkowej w Ministerstwie Finansów Marcin Lachowicz.
Rada Polityki Pieniężnej w czasie posiedzenia w dniach 5-6 czerwca 2023 r. nie podjęła decyzji o zmianie wysokości żadnej stopy procentowej NBP. Stopa referencyjna wynosi nadal 6,75 proc.
Przedsiębiorcy czekają na zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej. Powstaje jednak pytanie, czy środki, które oddaje ZUS, powinny zostać uznane za przychód przedsiębiorstwa. Wszystko zależy od wybranej metody rozliczania podatku.
W komunikacie z 5 czerwca 2023 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że służby Komisji Europejskiej potwierdziły, że brak jest podstaw do zwolnienia drobnych producentów wina z wymogów określonych w art. 33-43 dyrektywy 2020/262, w tym z obowiązku stosowania e-SAD przy przemieszczaniu wewnątrzwspólnotowym poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyprodukowanego przez nich wina oraz posiadania numeru akcyzowego uprawnionego/certyfikowanego wysyłającego.
To dziś już dziś! Międzynarodowy Dzień Księgowego. Dziękujemy za Waszą ciężką pracę i zaangażowanie i za to, że zawsze można na Was liczyć. Zapraszamy do galerii pełnej humoru.
Nie ustajemy w świętowaniu Międzynarodowego Dnia Księgowego. Następna porcja humoru jest już gotowa. Zapraszamy!
6 czerwca 2023 r. Rada Ministrów przyjęła i skierowała do Sejmu projekt ustawy o wprowadzeniu systemu kaucyjnego. System kaucyjny ma objąć od 2025 roku, np. butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku do 3 l, szklane wielokrotnego użytku do 1,5 l i puszki metalowe do 1 l.
Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył skargę kasacyjną spółki, która toczyła spór z organem podatkowym w zakresie miejsca rozliczania VAT od usług wsparcia (orzeczenie z 14 lutego 2023 r., sygnatura I FSK 1794/19).
U nas Międzynarodowy Dzień Księgowego trwa cały tydzień! Kolejny zestaw żartów prosto od księgowych już na Was czeka!
W dniu 1 czerwca 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (zwana potocznie SLIM VAT 3). Ta nowelizacja zawiera nie tylko zmiany w podatku VAT ale także kilka zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i wyższe kwoty wolne w podatku od spadków i darowizn. Przesunięto o rok obowiązek wysyłania JPK_PIT i JPK_CIT.
Zarówno w małych firmach, jak i w międzynarodowych przedsiębiorstwach, dział księgowości odgrywa kluczową rolę w zakresie zarządzania finansami i zapewnianiu przejrzystości informacji finansowych. Obchodzony 9 czerwca Dzień Księgowego to doskonała okazja, aby uznać i docenić wkład grupy, która zapewnia solidne podstawy do podejmowania decyzji biznesowych w firmach.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, który ma na celu podwyższenie świadczenia wychowawczego (tzw. 500 plus) do kwoty 800 zł miesięcznie od 2024 roku.
"Ewa, nasza tęczowa księgowa" - tak nazwaliśmy historyjkę o księgowej, którą napisał ChatGPT-4. Ciekawi jesteśmy jak Wam się spodoba i przede wszystkim, czy wywoła uśmiech na Waszych twarzach… a w których miejscach - to już sprawka sztucznej inteligencji!
Jak działają międzybankowe systemy rozliczeniowe Elixir, Euro Elixir i Express Elixir w czasie Bożego Ciała (8 czerwca 2023 r.) i całego długiego weekendu 8-11 czerwca? Kiedy dojdzie do odbiorcy przelew bankowy wysłany w Boże Ciało?
Międzynarodowy Dzień Księgowego już w najbliższy piątek - 9 czerwca. My zaczynamy świętowanie już od dziś i mamy dla Was, drodzy Księgowi i Księgowe, kolejną porcję dowcipów prosto z biur rachunkowych. Bo liczy się humor!
Nowy wskaźnik referencyjny WIRON, który ma zastąpić dotychczasowy WIBOR, będzie stosowany przy prefinansowaniu działań w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Tak przewiduje zakłada projekt rozporządzenia opublikowany 24 maja 2023 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Trzymiesięczny WIRON spadł od początku 2023 roku z 6,18 proc. do 5,83 proc. W tym samym czasie WIBOR 3M stopniał o 10 pkt bazowych (do 6,9 proc.). Jeśli sytuacja się nie zmieni, inwestorzy po zaplanowanej na 1 stycznia 2025 r. tranzycji, będą zarabiali mniej.
Prezydent podpisał ustawę znaną jako SLIM VAT 3. Na mocy nowych przepisów zwiększony został m.in. limit dla podatników, którzy mogą korzystać z metody kasowej rozliczania podatku VAT oraz rozliczać się kwartalnie. Próg przychodowy wzrósł z 1,2 miliona do 2 milionów euro. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca. Jej celem jest uproszczenie regulacji podatkowych i ułatwienie prowadzenia działalności przedsiębiorcom. Jakie zmiany na nich czekają?
Zapadł ważny wyrok dla praktyki naliczania stawki podatku od nieruchomości dla działalności opiekuńczej (domów seniora). Chodzi o wyrok z dnia 23 maja 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w sprawie o sygn. I SA/ Kr 250/23.
Prezent dla współpracownika odchodzącego na emeryturę to sympatyczny gest i podziękowanie za dotychczasową wspólną pracę. Ale co kupić? Przygotowaliśmy kilka pomysłów.
Komentarze(0)
Pokaż: