REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Alternatywne metody ujmowania i rozliczania kosztów w organizacjach non profit

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Gyöngyvér Takáts
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W poprzednim numerze ogólnie opisaliśmy zasady ewidencji kosztów w działalności organizacji non profit. O ile przepisy o rachunkowości nie narzucają określonego sposobu ewidencji kosztów - i jednostki mają tu dużą swobodę - to jednak wybrana metoda rachunku zysków i strat w pewnym stopniu ukierunkowuje sposób ewidencji kosztów.

Ewidencja kosztów może być prowadzona na cztery sposoby:

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

• na kontach Zespołu 4, bez korzystania z konta 490 „Rozliczenie kosztów”,

• na kontach Zespołu 4, z zastosowaniem konta 490 „Rozliczenie kosztów”,

• na kontach Zespołu 4 i Zespołu 5,

REKLAMA

• na kontach Zespołu 5.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na kontach Zespołu 4 ewidencja kosztów odbywa się według rodzajów, a na kontach Zespołu 5 - według miejsca powstania.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W zależności więc od wybranego wariantu sporządzenia rachunku zysków i strat jednostka musi zastosować odpowiednią metodę ewidencji kosztów. Należy jednak zwrócić uwagę, że np. nie jest możliwe sporządzenie rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym bez prowadzenia ewidencji kosztów na kontach Zespołu 5.

Jednostka może też ewidencjonować koszty tylko na kontach Zespołu 5. W takim przypadku możemy mieć problemy z przygotowaniem informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, w którym obowiązkowo trzeba umieścić informację o kosztach w przekroju rodzajowym.

Dlatego zaleca się ewidencję kosztów na kontach Zespołu 4 - a w razie potrzeby można uzupełnić to ewidencją na kontach Zespołu 5. Stosowanie kont Zespołu 5 oznacza ewidencję tych samych kosztów, które zostały ujęte na kontach Zespołu 4, tylko w innym przekroju. To, jakie konta powinny figurować w Zespole 5, zależy od potrzeb jednostki, ponieważ konta te zaspokajają przede wszystkim potrzeby wewnętrzne, tj. zapotrzebowania informacyjne zarządu.

W organizacjach non profit nieprowadzących działalności gospodarczej koszty należy dzielić na koszty statutowe i koszty administracyjne. W ramach kosztów administracyjnych wykazuje się koszty według rodzajów. Dlatego też w takich jednostkach nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji kosztów na kontach Zespołu 5. Ponieważ w rachunku wyników nie ustala się zmiany stanu produktów, nie ma też potrzeby prowadzenia ewidencji, stosując konto 490 „Rozliczenie kosztów”.

W przypadku organizacji non profit, które podjęły prowadzenie działalności gospodarczej, z wielu powodów zaleca się ewidencję kosztów zarówno na kontach Zespołu 4, jak i Zespołu 5:

1. Na kontach Zespołu 5 możliwe jest podzielenie kosztów administracyjnych dotyczących działalności statutowej i gospodarczej.

2. Organizacja prowadząca działalność produkcyjną lub handlową za pomocą kont Zespołu 5 będzie mogła ustalić rzeczywisty koszt wytworzenia.

3. Konta Zespołu 5 umożliwiają dokładną lokalizację miejsca powstania kosztów, co ułatwia ich kontrolę.

Ewidencja kosztów na kontach Zespołu 4 - bez zastosowania konta 490

Ewidencja kosztów bez zastosowania konta 490 „Rozliczenie kosztów” jest możliwa w jednostkach prowadzących działalność handlową, gdzie nie występuje produkcja. Wynika to z tego, że tylko w tych jednostkach występuje sytuacja, kiedy poza kosztami prostymi podlegającymi rozliczeniu w czasie nie ma innych kosztów dotyczących innych okresów niż okresu sprawozdawczego.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ustalenie wyniku finansowego (nadwyżki przychodów lub kosztów) następuje na zasadach ogólnych, tj. koszty z kont Zespołów 4 i 7 oraz przychody należy przenieść na konto 860 „Wynik finansowy”.

Przy stosowaniu tego sposobu ewidencji, bez konta 490, w pozycji „Zmiana stanu produktów” nie wykazuje się żadnej wartości. W kosztach ujęte są jedynie koszty dotyczące danego okresu. Zapewnia to księgowanie poniesionych kosztów prostych podlegających rozliczeniu w czasie bezpośrednio na koncie „Rozliczenia międzyokresowe kosztów - czynne”.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Funkcjonowanie konta 490 „Rozliczenie kosztów”

Konto 490 „Rozliczenie kosztów” służy do:

• rozliczenia kosztów rodzajowych,

• ustalania wartości umieszczanej w pozycji „Zmiana stanu produktów” porównawczego wariantu rachunku zysków i strat.

Konto 490 może spełniać w pełni lub częściowo funkcję rozliczania kosztów. Pełną funkcję spełni przy stosowaniu kont zarówno Zespołu 4, jak i 5. Funkcję częściową - gdy jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko na kontach Zespołu 4. Natomiast jeśli organizacja prowadzi ewidencję kosztów tylko na kontach Zespołu 5 - konto 490 niema w ogóle funkcji.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Takie ujęcie oznacza, że na kontach Zespołu 4 ujmowane są wszystkie koszty poniesione w danym okresie, niezależnie od tego, czy dotyczy to bieżącego okresu czy okresów przyszłych. Dlatego w tym przypadku funkcją konta 490 „Rozliczenie kosztów” jest korygowanie kosztów rodzajowych o koszty, które nie dotyczą danego okresu.

Proces ustalenia wyniku finansowego

Ustalenie wyniku finansowego jest już bardziej skomplikowane, ponieważ wymaga ustalenia zmiany stanu produktów. Należy więc postępować według stałego technicznego schematu.

Krok 1

• przeniesienie wszystkich przychodów powstałych w danym okresie na konto 860 „Wynik finansowy”.

Krok 2

• przeniesienie wszystkich kosztów rodzajowych poniesionych w danym okresie na konto 860 „Wynik finansowy”.

Krok 3

• zaksięgowanie kosztów rozliczonych w czasie w części przypadającej na okres bieżący na konto 490 „Rozliczenie kosztów”,

• przeksięgowanie kosztów własnych sprzedaży z kont Zespołu 7 na konto 490 „Rozliczenie kosztów”,

• ustalenie salda konta 490 „Rozliczenie kosztów”.

Saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” odpowiada zmianie stanu produktów, którą należy przenieść na konto 860 „Wynik finansowy”.

Krok 4

• przeniesienie zmiany stanu produktów na konto 860 „Wynik finansowy”.

Krok 5

• sporządzenie rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podstawy prawne:

• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

• rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej - Dz.U. Nr 137, poz. 1539; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 11, poz. 117

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Które faktury nie zostaną objęte KSeF?

Krajowy System e-Faktur to jedna z największych reform ostatnich lat. W 2026 roku każdy przedsiębiorca co do zasady będzie musiał wystawiać faktury ustrukturyzowane właśnie w KSeF. Celem jest uszczelnienie systemu VAT, łatwiejsza kontrola rozliczeń i automatyzacja obiegu dokumentów. Jednak nie wszystkie dokumenty sprzedażowe zostaną objęte obowiązkiem. Ustawodawca przewidział szereg wyłączeń i okresów przejściowych, które mają ułatwić podatnikom dostosowanie się do rewolucji w fakturowaniu.

Nowe faktury elektroniczne w 2026 r. Prof. Modzelewski: art. 106nda ust. 3 ustawy o VAT nakłada niewykonalne obowiązki i jest sprzeczny z prawem UE

Nowe faktury elektroniczne, o których mowa w art. 106nf, 106nh, 106nda i 106nha ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), które będą w przyszłym roku wystawione zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej, budzą wśród podatników najwięcej wątpliwości – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Tylko 4 miesiące na przygotowanie. Czego wymagać od dostawców oprogramowania? Kto powinien mieć dostęp do systemu?

Od 1 lutego 2026 roku w Polsce zacznie obowiązywać obligatoryjne fakturowanie elektroniczne z wykorzystaniem faktur ustrukturyzowanych wprowadzonych do ustawy o podatku VAT. Najpierw dotyczyć to będzie największych podatników (przekroczone 200 mln zł obrotów brutto w 2024 r.), a od 1 kwietnia 2026 r. - pozostałych. Oznacza to, że wymiana faktur pomiędzy przedsiębiorcami będzie musiała odbywać się za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

Zmiany w VAT: rozliczanie importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej

W dniu 17 września 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, będący częścią pakietu deregulacyjnego. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów nowelizacja ta jest konieczna, bowiem po wprowadzeniu od czerwca br. nowego systemu celnego AIS/IMPORT PLUS, niektóre firmy posiadające pozwolenie na stosowanie zgłoszenia uproszczonego i stosujące to uproszczenie zostałyby de facto pozbawione możliwości rozliczania podatku VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej. Dzięki nowym przepisom ci przedsiębiorcy będą mogli nadal rozliczać podatek VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej.

REKLAMA

Ulga B+R na wakacjach. O czym należy pamiętać przy ewidencji czasu pracy w czasie nieobecności pracowników?

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) to jeden z najistotniejszych i najbardziej przystępnych instrumentów wspierających finansowanie innowacji w Polsce. Ta preferencja podatkowa umożliwia przedsiębiorcom odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działania badawczo-rozwojowe nawet na poziomie 200%. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania wydatków ponoszonych m.in. na wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace B+R. Jednak dużym wyzwaniem pozostaje prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy osób zaangażowanych w takie projekty.

Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

REKLAMA

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 r: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany 16 września 2025 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie od początku 2026 roku.

Bank prosi o aktualizację danych twojej firmy? Oto dlaczego nie warto z tym zwlekać

Otwierasz serwis elektroniczny swojego banku i widzisz wiadomość o konieczności zaktualizowania danych osobowych lub firmowych? To nie przypadek. Potraktuj to jako priorytet, by działać zgodnie z prawem i zapewnić swojej firmie ciągłość świadczenia usług bankowych. Szczególnie że aktualizację można zrobić w kilku prostych krokach i w dogodnej dla ciebie formie.

REKLAMA