Przedawnienie roszczeń potwierdzonych wyrokiem egzekucyjnym i ich wykazywanie w księgach

RADA

Autopromocja

Spółka przejmująca B z dniem przejęcia staje się następcą prawnym wszystkich możliwych do odzyskania wierzytelności przejętej spółki A. Dla skutecznego egzekwowania wierzytelności stwierdzonych wyrokami sądowymi należy uzyskać w sądzie klauzulę wykonalności wyroków sądowych na swoją rzecz. Wierzytelność stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się po upływie 10 lat, pomimo że termin przedawnienia tej wierzytelności jest krótszy. Dlatego w księgach rachunkowych na te należności powinien być utworzony odpis aktualizujący.

UZASADNIENIE

Mimo spisania należności w straty istnieje możliwość jej odzyskania, ale nie bezterminowo. Przedawnienie należności potwierdzonej wyrokiem sądowym wynosi 10 lat od daty uprawomocnienia się nakazu sądowego. Ogólny termin przedawnienia roszczeń związanych z działalnością gospodarczą wynosi 3 lata. Po uzyskaniu nakazu sądowego ten termin wydłuża się do 10 lat.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Jeżeli w wyniku przejęcia następuje przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej (spółka A) na spółkę przejmującą (spółka B), spółka przejmująca B przejmuje również całość praw i obowiązków spółki przejmowanej A. Jest więc tzw. następcą prawnym i z dniem połączenia staje się właścicielem wszystkich wierzytelności spółki przejętej A. Przy łączeniu metodą nabycia następuje sumowanie kolejnych pozycji aktywów i pasywów łączących się spółek. Aktywa i pasywa spółki przejmowanej A należy wycenić według wartości godziwej.

Za wartość godziwą należności przyjmuje się wartość bieżącą należności pomniejszoną o odpisy na należności zagrożone i nieściągalne. Dlatego w bilansie zdawczym należności, o których mowa w pytaniu, nie zostały przez spółkę A ujawnione.

W razie przejścia należności potwierdzonej tytułem egzekucyjnym na następcę prawnego należy wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności wyroku sądowego na rzecz tego nabywcy - zgodnie z art. 788 Kodeksu postępowania cywilnego. Warunkiem nadania klauzuli wykonalności wyroku sądowego jest przedstawienie sądowi dokumentu uprawniającego. Takim dokumentem w przedstawionym przypadku będzie notarialnie potwierdzona uchwała o łączeniu się spółek. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności wyroku sądowego na swoją rzecz spółka B składa go u komornika. Ponieważ komornik zakończył już postępowanie egzekucyjne i wydał postanowienie o nieściągalności, spółka B musi wskazać majątek, którym dysponuje dłużnik, aby komornik wznowił postępowanie egzekucyjne.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Przykład

W 2005 r. spółka A wykazała w księgach należności handlowe o wartości 12 000 zł. Ponieważ dłużnik przez ponad sześć miesięcy nie dokonał płatności, spółka A skierowała sprawę na drogę sądową. Zgodnie z polityką rachunkowości spółka po trzech miesiącach utworzyła 50% odpis aktualizujący wartość należności. Po skierowaniu sprawy do sądu dokona 100% odpisu. W 2007 r. spółka A została przejęta przez spółkę B.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie 50% odpisu aktualizującego:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 6 000

Ma „Odpis aktualizujący wartość należności” 6 000

2. Skierowanie sprawy do sądu:

Wn „Należności na drodze sądowej” 12 000

Ma „Należności od odbiorców” 12 000

3. Dokonanie 100% odpisu aktualizującego:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 6 000

Ma „Odpis aktualizujący wartość należności” 6 000

Przejęcie należności następuje według ich wartości godziwej, tj. wartości bieżącej (zdyskontowanej) kwot wymagających zapłaty, wyznaczonej przy odpowiednich bieżących stopach procentowych, pomniejszonej o odpisy na należności zagrożone i nieściągalne oraz ewentualne koszty windykacji. W danym przypadku należy przenieść należności na drodze sądowej oraz odpisy aktualizujące.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 118, art. 125 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1287

• art. 788 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 96, poz. 619

• art. 494 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 86, poz. 524

• art. 44b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

Maria Rubinkowska

doradca podatkowy