Podatnicy skarżą się na Norwegię

W Norwegii pracuje bardzo wielu naszych rodaków, według szacunku obecnie ich liczba dochodzi do 200 tys. Niestety okazuje się, że wobec niektórych osób podejmowane są przez norweskie organy podatkowe działania, które pociągają za sobą opodatkowanie naszych obywateli, które nie odpowiada umowie o unikani podwójnego opodatkowania. Sytuacja jest tym bardziej dramatyczna, iż stosowana praktyka postępowania podatkowego przez organy podatkowe wobec naszych podatników często nie ma wiele wspólnego z powszechnie przyjętymi standardami postępowania. Postępowanie jest prowadzone pod z góry założoną przez norweskie organy podatkowe tezę, dowody przedstawiane przez naszych podatników są pomijane, a wystąpienia zainteresowanych pozostają bez odpowiedzi.

Ministerstwie Finansów odniosło się do tych problemów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 22403) wyjaśniając, iż zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Przepis ten stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ustawy).

Oznacza to, że osoby, które mieszkają w Polsce, a np. pracują czasowo za granicą, podlegają obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości dochodów, tj. uzyskanych w Polsce, jak i uzyskanych za granicą.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 umowy wynagrodzenie, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce osiąga z pracy najemnej w Norwegii, może być opodatkowane w Polsce. Jednakże jeśli praca wykonywana jest na terytorium Norwegii, to osiągane za nią wynagrodzenie może być również opodatkowane w tym państwie. Umowa daje zatem prawo do opodatkowania tego rodzaju dochodu obu państwom.

Powyższa zasada nie powoduje jednak podwójnego opodatkowania dochodów uzyskanych za granicą. Umowy zmierzają do unikania podwójnego opodatkowania poprzez określenie metody unikania podwójnego opodatkowania lub ustanowienie prawa do opodatkowania dochodu tylko w jednym państwie.

Mianowicie wynagrodzenie może być opodatkowane tylko w państwie miejsca zamieszkania pracownika, jeżeli:

a) pracownik przebywa w Norwegii łącznie nie dłużej niż 183 dni podczas roku finansowego i wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę, który nie ma w Norwegii miejsca zamieszkania lub siedziby;

b) wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w Norwegii.

Zauważyć należy, że pobyt w Norwegii nieprzekraczający 183 dni, o którym mowa w interpelacji, jest zatem jednym z warunków koniecznych do spełnienia, ale nie jedynym, uzasadniającym opodatkowanie dochodów tylko w Polsce.