Organy podatkowe rozumieją inaczej te same przepisy dotyczące wydawania wiążących interpretacji prawa podatkowego. Zdarzają się nawet przypadki uchylenia postanowień do ponownego rozpoznania. Eksperci są zgodni: takiej możliwości przepisy Ordynacji podatkowej nie przewidują. Aż trudno uwierzyć tłumaczeniom, że organy często naciągają je na korzyść podatników.
Sygnały dotyczące bałaganu przy wydawaniu wiążących interpretacji prawa podatkowego dotarły do „GP” od samych urzędników. Anonimowo skarżyli się, że przepisy dotyczące procedury są niejasne i w konsekwencji różnie stosowane. Postanowiliśmy to sprawdzić.
Wykładnia systemowa organów podatkowych
Większość izb skarbowych zapytanych o to, w jakim zakresie stosują przepisy Ordynacji podatkowej, przyznała się do stosowania nie tylko przepisów dotyczących wiążących interpretacji prawa podatkowego. Pięć izb skarbowych wprost przyznaje, że ich urzędnicy korzystają z działu IV Ordynacji podatkowej. Jest to obszerny dział określający zasady postępowania podatkowego.
Organy podatkowe same przyznają, że przepisy art. 14a-14d Ordynacji podatkowej w zasadzie nie odsyłają do odpowiedniego stosowania procedury podatkowej (z wyjątkiem odesłania do art. 169 par. 1 i 2 oraz art. 170 par. 1 Ordynacji).
Ale za stosowaniem niektórych przepisów działu IV Ordynacji w sprawach nieuregulowanych przemawia wykładnia systemowa. Taki argument podały izby skarbowe w Olsztynie, Warszawie, Katowicach, Krakowie i Opolu. Dla kontrastu Izba Skarbowa w Białymstoku stosuje tylko procedurę opisaną w art. 14a-14d.
W pozostałych odpowiedziach, choć nie bezpośrednio, izby skarbowe przyznają się do stosowania w wybranym zakresie przepisów postępowania podatkowego.
Uchylenie do ponownego rozpoznania
Jeżeli chodzi o weryfikację postanowień urzędów skarbowych, to izby też nie zawsze trzymają się przepisów. Zdarzają się przypadki korzystania z możliwości przewidzianych w przepisach dotyczących postępowań odwoławczych, czyli art. 233 Ordynacji podatkowej. W okresie od stycznia do końca lipca 2005 r. dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uchylił i przekazał do ponownego rozpatrzenia aż 17 postanowień dotyczących interpretacji. Takie przypadki zdarzały się też sporadycznie w przypadku Izby Skarbowej w Krakowie. Eksperci są zgodni: żaden przepis w tym przypadku takiego trybu weryfikacji nie przewiduje.
Każdy radzi sobie jak może
Z informacji przesłanych przez izby skarbowe wyłania się niepokojący obraz. Organom podatkowymi nie tylko trudno o jednolitość merytoryczną rozstrzygnięć. Nie są jednomyślne także co do zakresu stosowania procedury. Zasadniczo bałagan przy wydawaniu interpretacji i naruszenie przepisów należy ocenić negatywnie. Stosowanie przepisów o postępowaniu podatkowym ma zasadniczo zabezpieczyć interes fiskusa. Ale w odpowiedziach argumentem za stosowaniem Ordynacji podatkowej w szerszym zakresie było dobro podatnika. Organy podatkowe, chcąc szybko i sprawnie załatwić sprawę, muszą w obliczu niejasnego przepisu sobie jakoś radzić. I radzą sobie, naginając przepisy.
Wątpliwości mają również sądy
Trzeba wskazać, że przepisy te budzą też wątpliwości sądów. Wojewódzkie sądy administracyjne, które zaczęły wydawać pierwsze wyroki w sprawach interpretacji nie są zgodnie.
Część składów orzekających odrzuca skargi, uznając, że potrzebne jest dodatkowo odwołanie do organu II instancji, choć z przepisów wprost to nie wynika (np. sygn. akt IIISA/Wa1779/05). Zdarzają się też orzeczenia merytoryczne, gdzie sąd zmienił stanowisko organów podatkowych (np. wyrok sygn. akt III SA/Wa 1953/05.).
Przepisy dotyczące interpretacji są korzystne dla podatników, ale niecały rok funkcjonowania po zmianie obnażył ich niedoskonałości. Błędy i niedoróbki legislacyjne trzeba poprawić, a nie naginać prawo nawet dla dobra podatnika.
