W bilansie nie trzeba uwzględniać wartości odsetek od należności

ROZMOWA

Dla celów sprawozdania finansowego należności wycenia się w kwocie wymagalnej zapłaty z zachowaniem ostrożności. Oznacza to m.in., że powinny być powiększone o należne odsetki. Czy jednak nie można odstąpić od naliczenia odsetek?

- W mojej ocenie, sformułowanie kwota wymagalnej zapłaty oznacza wartość, którą jednostka zamierza i może zgodnie z prawem otrzymać od dłużnika. Jeżeli zasady naliczania odsetek od należności są uregulowane w umowie z kontrahentem (i to niezależnie, czy zasady te dotyczą odsetek od należności nieprzeterminowanych czy tylko przeterminowanych), odsetki należy naliczyć i ująć w księgach rachunkowych zgodnie z zawartą umową. Jeżeli zasady naliczania odsetek nie zostały uregulowane w umowie z dłużnikiem, to zgodnie z art. 481 par. 1 kodeksu cywilnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia. Naliczenie odsetek za okres opóźnienia nie jest jednak obowiązkiem wierzyciela, lecz jego prawem. Jeżeli zamiarem zarządu wierzyciela, np. ze względów handlowych, nie jest naliczanie odsetek za przeterminowaną płatność od wszystkich lub wybranych kontrahentów, nie należy naliczać i ujmować w księgach odsetek od przeterminowanych należności. Jeżeli natomiast zarząd firmy będącej wierzycielem zamierza dochodzić płatności wraz z odsetkami, te winny zostać naliczone i ujęte w księgach.

Zamiar zarządu może być jasno uzewnętrzniony poprzez wystawienie noty odsetkowej, może jednak być sformułowany np. w postaci ogólnej uchwały określającej politykę w zakresie naliczania odsetek. Inną sprawą jest odpowiedź na pytanie, czy odsetki naliczone za nieterminową płatność winny być objęte odpisem aktualizującym ze względu na zasadę ostrożności.

Jakiej ewidencji dokonać w księgach rachunkowych, jeżeli odsetki zostały naliczone, a klient zapłaci należność bez odsetek?

- Jeżeli naliczone odsetki zostaną umorzone, a były wcześniej objęte odpisem aktualizującym, należy je spisać w ciężar dokonanego wcześniej odpisu. W przeciwnym razie umorzone odsetki stanowią koszt finansowy. W sytuacji gdy spółka wystąpi o egzekucję odsetek objętych odpisem, nie należy dokonywać żadnych księgowań do czasu zakończenia egzekucji lub przedawnienia wierzytelności z tytułu odsetek. W przypadku gdy odsetki poddane egzekucji nie zostały objęte odpisem, należy go - moim zdaniem - utworzyć, obciążając koszty finansowe.

Prawo bilansowe dużą wagę przykłada do kryterium ostrożności, czyli konieczności zbadania, czy nie ma podstaw do dokonania odpisu aktualizującego. Jakie w praktyce występują sytuacje, które determinują konieczność dokonania odpisu?