Prawne podsumowanie sierpnia 2012 r.

NOWACJA ROZLICZENIOWA

W dniu 4 sierpnia 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 836), którą:

- wprowadzono do polskiego systemu prawnego mechanizm nowacji rozliczeniowej, który polega na tym, że w momencie przyjęcia przez izbę rozliczeniową transakcji do rozliczenia, podmiot ten wstępuje w prawa i obowiązki pierwotnych stron transakcji;

- uczyniono izbę rozliczeniową podmiotem bezpośrednio odpowiedzialnym za rozliczenie transakcji, gdyż z momentem przyjęcia transakcji do rozliczenia izba rozliczeniowa musi doprowadzić do wykonania transakcji, nawet z wykorzystaniem własnego majątku.

DOKUMENTY PASZPORTOWE

W dniu 11 sierpnia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 25 maja 2012 r. o zmianie ustawy
o dokumentach paszportowych (Dz. U. z 2012 r., poz. 798), którą:

- określono zasady, tryb oraz warunki wydawania paszportów dzieciom poniżej piątego roku życia;

- zniesiono wymóg obecności małoletniego w urzędzie podczas składania wniosku paszportowego.

OBYWATELSTWO POLSKIE

W dniu 15 sierpnia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim
(Dz. U. z 2012 r., poz. 161), którą:

- określono, że obywatel polski posiadający równocześnie obywatelstwo polskie i obywatelstwo innego państwa bądź państw ma takie same prawa i obowiązki wobec Rzeczypospolitej Polskiej, jak osoba posiadająca jedynie obywatelstwo polskie;

- określono, że obywatel polski nie może wobec władz polskich powoływać się ze skutkiem prawnym na posiadane równocześnie obce obywatelstwo i na wynikające z niego prawa
i obowiązki;

- rozszerzono możliwość nabywania obywatelstwa polskiego w trybie uznania za obywatela polskiego decyzją wojewody;

- wprowadzono możliwość przywrócenia obywatelstwa polskiego cudzoziemcom, którzy utracili je przed dniem 1 stycznia 1999 r. na podstawie wymienionych, wcześniej obowiązujących przepisów;

- uregulowano w sposób precyzyjny tryb uzyskiwania zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego;

- określono szczegółowo zagadnienia dotyczące potwierdzenia posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego.

EWIDENCJA LUDNOŚCI I DOWODY OSOBISTE

W dniu 16 sierpnia 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 921), którą:

- określono, że dane o nabyciu lub utracie obywatelstwa polskiego wojewoda lub minister właściwy do spraw wewnętrznych (zgodnie ze swoją właściwością) są zobowiązani przekazywać niezwłocznie do organu gminy właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego osoby, której dotyczy zmiana, a w przypadku braku miejsca pobytu stałego takiej osoby - do organu właściwego ze względu na ostatnie miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad
3 miesiące oraz do organu, który wydał dowód osobisty;

- przypisano ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych uprawnienia do rejestracji
w rejestrze PESEL danych dotyczących obywatelstw;

- rozszerzono katalog podmiotów, które są zobowiązane do informowania organów gmin o nabyciu lub utracie obywatelstwa polskiego;

- określono, że utrata ważności dokumentu paszportowego będzie następować z dniem utraty przez posiadacza takiego dokumentu obywatelstwa polskiego.

KODEKS WYKROCZEŃ

W dniu 21 sierpnia 2012 r. wszedł w życie nowy art. 85a ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.), w którym:

- przewidziano karę grzywny dla osoby, która naruszy przepisy dotyczące sposobu znakowania dróg wewnętrznych;

- przewidziano karę grzywny dla osoby, która zleci wadliwe znakowanie dróg wewnętrznych.

KSIĘGI WIECZYSTE

W dniu 24 sierpnia 2012 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego
(Dz. U. z 2012 r., poz. 840), którą:

- wydłużono do 66 miesięcy od daty wejścia w życie ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (dalej „ustawa”), tj. od dnia 19 listopada 2007 r., termin na uzupełnienie przez starostów niekompletnych wykazów nieruchomości sektora publicznego oraz przekazanie uzupełnionych wykazów właściwym organom;

- wydłużono do 72 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, termin na złożenie przez uprawnione organy we właściwych sądach rejonowych wniosków o ujawnienie w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego;

- określono, że wojewodowie będą uprawnieni do żądania od starostów uzupełnienia sporządzonych wykazów nieruchomości;

- wskazano, że minister właściwy do spraw administracji publicznej raz w roku (do 2015 r.), będzie zobowiązany do przedstawienia Radzie Ministrów informacji o stanie realizacji obowiązków określonych w ustawie.

ORZECZNICTWO SN

W dniu 13 grudnia 2011 r. Sąd Najwyższy (dalej „SN”) w składzie 7 sędziów podjął uchwałę, w której stwierdził, że gmina ponosi wobec właściciela lokalu mieszkalnego odpowiedzialność za szkodę powstałą na skutek zaniechania wskazania, na wezwanie komornika, tymczasowego pomieszczenia dla dłużnika mającego obowiązek opuszczenia, opróżnienia i wydania tego lokalu (sygn. akt III CZP 48/11).

W uchwale SN przypomniał, że art. 1046 § 4 k.p.c. (w brzmieniu nadanym nowelizacją) został uznany za sprzeczny z art. 2 Konstytucji RP i stracił moc obowiązującą z dniem 17 listopada 2011 r., w związku z czym funkcjonował on w systemie prawnym od dnia 5 lutego 2005 r. do dnia 16 listopada 2011 r. Zdaniem SN, niewykonanie przez gminę obowiązku „z zakresu wykonywania władzy publicznej”, służącego ochronie dłużnika, jest zaniechaniem sprzecznym z prawem. Może ono zatem rodzić odpowiedzialność na zasadach ogólnych, tj. na podstawie art. 417 § 1 k.c. Według SN, powyższą odpowiedzialność gmina ponosiła od dnia 5 lutego 2005 r. do dnia 16 listopada 2011 r.

Maciej Szulikowski

radca prawny i partner zarządzający

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna