Czy od wynagrodzenia należnego z tytułu umowy o zakazie konkurencji należy potrącić składki ZUS

RADA

Tak, w opisanej sytuacji należy potrącić składki ZUS od wynagrodzenia z tytułu umowy o zakazie konkurencji. Wolne od składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne jest jedynie odszkodowanie należne z umowy o zakazie konkurencji, która została zawarta po ustaniu stosunku pracy. Przychody z umowy o zakazie konkurencji, zawartej przed ustaniem stosunku pracy, są więc oskładkowane, mimo że zostały wypłacone już po rozwiązaniu umowy o pracę.

UZASADNIENIE

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika stanowią osiągnięte przez niego świadczenia pieniężne i niepieniężne, które w świetle przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią przychód ze stosunku pracy, jak np. wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop. Przykładowe wyliczenie tego rodzaju świadczeń zawiera art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie ulega wątpliwości, że świadczenia pieniężne otrzymane przez pracownika z tytułu umowy o zakazie konkurencji zawartej z pracodawcą stanowią przychód ze stosunku pracy. Nie oznacza to jednak, że zawsze od uzyskanego na podstawie tego typu umowy przychodu są należne składki na ubezpieczenia społeczne. Pewne przychody ze stosunku pracy z mocy obowiązujących przepisów są wolne od składek na ubezpieczenia społeczne. Dotyczy to m.in. przychodów wymienionych w sposób wyczerpujący w § 2 ust. 1 pkt 1-32 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z § 2 ust. 1 pkt 4 tego rozporządzenia wynika, że do tych przychodów należą odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy. Z przepisu tego w sposób jednoznaczny wynika, że wyłączone z podstawy wymiaru składek jest odszkodowanie, do którego pracownik ma prawo z tytułu umowy o zakazie konkurencji zawartej w okolicznościach, o których mowa w art. 101² Kodeksu pracy, czyli umowy zawartej po ustaniu stosunku pracy. W związku z tym przychody z umowy o zakazie konkurencji zawartej na podstawie art. 101¹ Kodeksu pracy, tj. przed ustaniem stosunku pracy, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W takim samym zakresie jak w przypadku ubezpieczeń społecznych świadczenia pieniężne z tytułu umowy o zakazie konkurencji wyłączone są z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Co do zasady bowiem do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy dotyczące podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

- art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1-2, art. 20 ust. 1 oraz art. 21 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 793

- art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz.U. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 922

- art. 1011 i art. 1012 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 89, poz. 589

- art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 115, poz. 793

- § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2434

Piotr Kostrzewa

ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych