REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

ABC Prawa - Prawo odkupu i pierwokupu

REKLAMA

W poniższej publikacji postaramy się omówić dwie instytucje prawa cywilnego – prawo odkupu i pierwokupu.

Bywają sytuacje, gdy w wyniku pewnych okoliczności zostajemy zmuszeni do zbycia rzeczy szczególnie dla nas wartościowej (np. rodzinnej nieruchomości) lub gdy wprawdzie sprzedajemy rzecz bez przymusu, ale chcielibyśmy zachować pewną kontrolę nad tym, co się dalej z tą rzeczą stanie. W takich sytuacjach odpowiednimi instrumentami prawnymi, zabezpieczającymi nasze prawa są prawo odkupu oraz prawo pierwokupu, uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

REKLAMA

Autopromocja

Do umowy sprzedaży może zostać dodane postanowienie, zgodnie z którym sprzedawca ma uprawnienie oświadczyć kupującemu, że chce od niego odkupić przedmiot sprzedaży, aby stać się ponownie jego właścicielem (prawo odkupu). Czas trwania prawa odkupu może zostać uzgodniony przez strony takiej umowy sprzedaży. Nie może on jednak przekroczyć pięciu lat od chwili zawarcia umowy sprzedaży lub od chwili wprowadzenia do niej (np. w drodze aneksu) postanowienia odnośnie prawa odkupu.

Jeżeli sprzedawca skorzysta z prawa odkupu, kupujący będzie zobowiązany do przeniesienia z powrotem na sprzedawcę własności rzeczy lub prawa, które były przedmiotem umowy sprzedaży. Sprzedawca ma zaś obowiązek rozliczyć się zwracając cenę, koszty sprzedaży oraz co do zasady nakłady konieczne.

Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży wymagało zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa odkupu powinno być złożone w tej samej formie.  Dlatego też ustanowienie prawa odkupu nieruchomości i oświadczenie o jego wykonaniu wymagają zachowania formy aktu notarialnego. Ponadto, ujawnienie prawa odkupu w księdze wieczystej czyni to prawo skutecznym względem osób trzecich, które nabyły nieruchomość od kupującego. Prawo odkupu jest niezbywalne (nie może być przeniesione w drodze czynności prawnej), ale jednocześnie jest dziedziczne oraz niepodzielne (nie może być wykonane tylko co do części przedmiotu sprzedaży).

REKLAMA

Natomiast, prawo pierwokupu to przyznanie jednej stronie pierwszeństwa kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała tę rzecz osobie trzeciej. Prawo pierwokupu można ustanowić w umowie sprzedaży, jak i w innych umowach (np. w umowach darowizny, dzierżawy) lub w drodze innej czynności prawnej (np. testamentu). Może ono wynikać również z ustawy i zostać zastrzeżone również na rzecz osoby trzeciej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Prawo pierwokupu nie jest ograniczone żadnym ustawowym terminem. Prawo to jest niezbywalne i niepodzielne, ale jest dziedziczne. Należy również wskazać, że stanowi ono zastrzeżenie tylko na wypadek dalszej sprzedaży rzeczy, a nie na wypadek dokonania innej czynności prawnej. Dlatego nie będzie skuteczne, gdy strona zobowiązana z prawa pierwokupu dokona darowizny rzeczy, zamiany lub gdy  zrzeknie się tej rzeczy.

Zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią. Prawo pierwokupu co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca, a co do innych rzeczy - w ciągu tygodnia od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży. Oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu co do nieruchomości powinno być złożone w formie aktu notarialnego.

W wypadku wykonania prawa pierwokupu, uprawniony staje się stroną umowy sprzedaży w miejsce osoby trzeciej i na warunkach tej umowy. Jeżeli rzecz, będąca przedmiotem prawa pierwokupu, zostanie bezwarunkowo sprzedana, to umowa ta będzie ważna, a uprawniony do prawa pierwokupu ma roszczenie o odszkodowanie za poniesioną szkodę. Jednakże w przypadku, gdy prawo pierwokupu przysługiwało z mocy ustawy Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego, współwłaścicielowi albo dzierżawcy bezwarunkowa umowa sprzedaży będzie nieważna.

W przypadku ujawnienia prawa pierwokupu w księdze wieczystej, będzie ono skuteczne wobec każdego nabywcy tej nieruchomości.

Podsumowując, zastrzeżenie zarówno prawa odkupu, jak i prawa pierwokupu pozwala stronom umowy wpływać na dalsze losy określonej rzeczy. Zastrzeżenia te będą miały większą skuteczność, gdy zostaną ujawnione w księdze wieczystej. To jednak jest możliwe tylko w stosunku do nieruchomości. Dlatego w praktyce, z prawem odkupu jak i prawem pierwokupu najczęściej możemy spotkać się w szeroko rozumianym obrocie nieruchomościami.

Aneta Wrona-Kłoczko

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ulga termomodernizacyjna 2025: Co nowego w przepisach dla podatników?

Ulga termomodernizacyjna po zmianach. Od początku 2025 roku właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych mogą skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej także w przypadku zakupu i montażu magazynów energii. Jest to kolejna forma wsparcia rozwoju energetyki odnawialnej i zwiększenia opłacalności instalacji prosumenckich.

Uwaga na fałszywe e-maile na temat konieczności dokonania korekty PIT

Ministerstwo Finansów poinformowało, że pojawiły się fałszywe wiadomości podszywające się pod Krajową Administrację Skarbową (KAS) zawierające miedzy innymi informacje o konieczności dokonania korekty PIT-17.

WIBOR zostanie zastąpiony przez POLSTR - nowy wskaźnik referencyjny. Od kiedy?

POLSTR – tak będzie nazywał się nowy wskaźnik referencyjny, który zastąpi WIBOR. Taką decyzję podjął 30 stycznia 2025 r. Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. wskaźników referencyjnych.

Sądy masowo popierają przedsiębiorców w sporze o Mały ZUS Plus

Sądy Okręgowe w całej Polsce wydały ponad 60 wyroków zgodnych z interpretacją Rzecznika MŚP, uznając, że przedsiębiorcy mogą ponownie skorzystać z Małego ZUS Plus po dwóch latach przerwy. ZUS stoi na stanowisku, że okres ten powinien wynosić trzy lata. Spór trwa, a część spraw trafia do Sądu Najwyższego.

REKLAMA

Czy komputery kwantowe są zagrożeniem dla blockchaina i bezpieczeństwa cyfrowych transakcji?

Blockchain od lat jest symbolem bezpieczeństwa i niezmienności danych. Jego zastosowanie wykracza daleko poza kryptowaluty – wykorzystuje się go w finansach, administracji, logistyce czy ochronie zdrowia. Jednak pojawienie się komputerów kwantowych, zdolnych do przeprowadzania obliczeń niewyobrażalnych dla klasycznych komputerów, rodzi pytanie: czy blockchain przestanie być odporny na złamanie? A jeśli tak, jakie będą tego konsekwencje dla transakcji, danych i całej gospodarki cyfrowej?

Przelewy natychmiastowe – czy europejskie banki są gotowe do zmian?

Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego przelewy w euro mają docierać na konta klientów w UE w ciągu 10 sekund. Bankom, które nie spełnią tego wymogu, mogą grozić nie tylko kary, ale i utrata klientów.

Przedsiębiorców niepokoją podatki i niestabilność prawa. Dużym problemem są też rosnące koszty energii

Rosnące koszty energii, wysokie podatki i niestabilność prawa to największe obawy polskich przedsiębiorców. Firmy mierzą się także z problemem braków kadrowych, a większość nie spodziewa się poprawy warunków gospodarczych w najbliższym czasie.

4%, 5% a nawet 8% - w którym banku można tyle dostać? Oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych - koniec stycznia 2025 r.

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

REKLAMA

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

Nowe stawki podatku od środków transportowych w 2025 r. Kto i kiedy płaci ten podatek?

Przewoźnicy mogą odetchnąć z ulgą. Po sporych podwyżkach podatku od środków transportowych w 2024 roku, w obecnym 2025 r. ich poziom wzrósł tylko nieznacznie. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, w 2025 roku maksymalna stawka opłaty zwiększy się o niecałe 3 proc., podczas gdy w 2024 roku podwyżka wyniosła aż 15 proc.

REKLAMA