Co nowego w podatkach w 2013 r.

Konieczność korygowania podatku odliczonego i usunięcia z kosztów nieuregulowanych w terminie faktur - to jedne z najbardziej dotkliwych zmian w prawie podatkowym, jakie obowiązują od 1 stycznia 2013 r. Zmieniły się też zasady fakturowania i zwiększyło grono podatników, którzy muszą posiadać kasy fiskalne.

W poniższym opracowaniu opisujemy najistotniejsze nowe regulacje, które wejdą w życie w tym roku zaczynając od podatku VAT.

Trudne miesiące dla dłużników

Jedne z najistotniejszych zmian, które obowiązują już od stycznia, dotyczą „oddawania” fiskusowi odliczonego VAT z niezapłaconych faktur. Przedsiębiorcy, którzy rozliczają VAT, muszą nastawić się na konieczność korygowania podatku, jeżeli zalegają z zapłatą za fakturę co najmniej 150 dni. Jest to zmiana powiązana z wprowadzonymi modyfikacjami do tzw. ulgi na złe długi. Jednak co bardzo istotne, nowe przepisy nakładają obowiązek automatycznej korekty podatku, bez względu na to czy wierzyciel skorzysta z przysługującego mu prawa do obniżenia swojej należności wobec fiskusa z tego tytułu. Przedsiębiorca, który tego nie zrobi, może być obciążony dodatkowym zobowiązaniem podatkowym w wysokości 30% kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur, który nie został skorygowany. Podatek należy skorygować w deklaracji składanej za okres rozliczeniowy, w którym upłynął 150-dniowy termin. Co ważne, dotyczy to nie tylko należności powstałych od 1 stycznia 2013 roku, ale także tych z 2012 roku, jeżeli 1 stycznia minął 150 dniowy okres od terminu płatności (określonego w fakturze lub umowie). Oznacza to, że VAT z faktur niezapłaconych w styczniu, których termin płatności upłynął 4 sierpnia 2012 r. lub później (4 sierpnia to dzień graniczny) trzeba będzie skorygować, w zależności od przyjętego okresu rozliczeniowego, albo w deklaracji składanej za styczeń (czyli do 25 lutego) albo za pierwszy kwartał (czyli do 25 kwietnia). Przedsiębiorcy, którzy mają zaległości z poprzedniego roku, mogą się uchronić przed koniecznością dokonywania korekty, jeżeli uregulują należność najpóźniej ostatniego dnia okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150 dniowy termin. Natomiast w przypadku uregulowania należności po dokonaniu korekty, przedsiębiorca ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność ureguluje.

Formularze VAT w 2013 roku

Łatwiej dla wierzycieli

Łatwiej i szybciej odzyskają natomiast pieniądze wierzyciele, którzy zapłacili VAT, wynikający z nieuregulowanych faktur. Procedurę „odzyskiwania” zapłaconego podatku można rozpocząć po 150 dniach od upływu daty płatności określonej na fakturze lub w umowie (czyli o miesiąc wcześniej niż w 2012 r.). Po drugie, nie ma konieczności zawiadamiania dłużnika o zamiarze dokonania korekty (przed zmianą należało nie tylko wysłać dłużnikowi takie zawiadomienie ale także uzyskać potwierdzenie jego odebrania). Zmiana poprawi więc sytuację wierzycieli i wbrew obawom sam brak zawiadomienia nie powinien szkodzić dłużnikom. Po pierwsze, trzeba pamiętać, że wierzycielowi zależy przede wszystkim na uzyskaniu wynagrodzenia za wykonane usługi czy dostarczone towary, co oznacza, że chociaż ustawa o VAT nie nakłada obowiązku wcześniejszego zawiadomienia, to wierzyciel i tak będzie przez ten okres niejednokrotnie przypominał dłużnikowi o niewykonanym przez niego zobowiązaniu. Minimalizuje to więc w znacznym stopniu sytuację, w których dłużnik przez nieuwagę (np. zagubi fakturę) nie ureguluje należności narażając się dodatkowo na negatywne konsekwencje podatkowe. Po drugie, dłużnik sam musi, niezależnie od wierzyciela, pilnować terminu 150 dni, właśnie z uwagi na konieczność skorygowania podatku odliczonego z niezapłaconej faktury i to niezależnie od tego, czy wierzyciel zdecyduje się na korygowanie podatku po swojej stornie.

Mali podatnicy z opcją faktycznie „kasową”

Od tego roku tzw. mali podatnicy, którzy wybiorą rozliczenie metodą kasową mogą VAT-u nie płacić, jeżeli nie uzyskają zapłaty od swojego kontrahenta. Dotycz to jednak tylko transakcji dokonywanych na rzecz innych przedsiębiorców, którzy rozliczają VAT. W sytuacji dokonania dostawy lub świadczenia usług na rzecz innego podmiotu, np. przedsiębiorcy korzystającego ze zwolnienia albo konsumenta, czas na rozliczenie VAT-u będzie wynosić maksymalnie 180 dni. Obowiązek podatkowy będzie bowiem powstawać z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Ustawa deregulacyjna z kasowym VAT już w Dzienniku Ustaw

Przedsiębiorcy, którzy chcą stosować metodę kasową od początku tego roku muszą powiadomić o tym fiskusa najpóźniej do 15 stycznia. Natomiast przedsiębiorcy, którzy w 2012 roku stosowali metodę kasową, jednak w tym roku nie chcą jej kontynuować muszą również pamiętać o poinformowaniu o tym naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia.

Więcej nieodpłatnych dostaw do opodatkowania

Opodatkowaniu VAT-em podlega odpłatana dostawa towarów. Jednak ustawa o VAT w pewnych okolicznościach uznaje za czynność odpłatną także przekazanie bez wynagrodzenia, gdy na etapie nabycia przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia. Nowe regulacje przewidują wprost, że również w sytuacji, gdy przedsiębiorca sam wytworzył ten towar w swojej fabryce (lub jego części składowe), to jeśli kupując komponenty do produkcji sam korzystał z odliczenia VAT-u, przekazując wytworzony przez siebie towar nieodpłatnie, też powinien naliczyć podatek. To samo dotyczy towarów importowanych. Analogiczne uściślenia znajdą zastosowanie także w przypadku świadczenia usług. W tym przypadku przedsiębiorca będzie musiał liczyć się z koniecznością naliczenia VAT-u także w sytuacji użycia towarów stanowiących część jego przedsiębiorstwa do celów innych niż działalność gospodarcza, np. do celów osobistych, jeżeli  przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Przed zmianą przepis podobnie, jak przy dostawie towarów odnosił się tylko do nabycia tych towarów.

Zmiany te zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2013 r.

Więcej próbek ale bez materiałów reklamowych

Jednym z wyjątków, który wyłącza z opodatkowania nieodpłatne przekazania, mimo istnienia prawa do odliczenia na etapie nabycia, są próbki. Zmieniona definicja próbki została rozszerzona, co jest korzystną informacją dla przedsiębiorców i konsumentów. Po zmianach próbką jest egzemplarz identyfikowalny jako próbka, mający na celu wyłącznie promocję sprzedaży, a nie jak obecnie - niewielka ilość towaru. Próbka ma pozwolić na ocenę cech i właściwości ale nie może jednak służyć zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego, chyba że zaspokojenie potrzeb odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji towaru i ma skłaniać do jego zakupu. Zmiana wejdzie w życie od kwietnia 2013 r. Również tylko do 1 kwietnia bez konieczności naliczania VAT-u będzie można przekazać drukowane materiały reklamowe i informacyjne. Po tej dacie przekazując nieodpłatnie np. kalendarz z logo firmy trzeba będzie już pilnować limitu dla tzw. prezentów małej wartości.

Nowa definicja działalności gospodarczej

Od kwietnia zmianie ulegnie także definicja działalności gospodarczej. Pojęcie to ma kluczowe znaczenie przy ustalaniu statusu podatkowego w VAT. Podatnikiem tego podatku są bowiem osoby fizyczne i prawne a także jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które samodzielnie wykonują działalność gospodarczą. Definicja, która zacznie obowiązywać od kwietnia będzie prostsza i wyeliminuje wątpliwości dotyczące wykonywanych czynności okazjonalnych.

Od stycznia nowe zasady fakturowania

Zmiany w zakresie fakturowania mają z zasady charakter upraszczający i odciążający podatników z niektórych obowiązków formalnych. Chociaż zaczęły obowiązywać od stycznia, to jednak większość z nich jest fakultatywna. Obowiązkowo trzeba zadbać jednak o zapewnienie autentyczności pochodzenia, integralności i czytelności faktury. Autentyczność taką „można zapewnić za pomocą dowolnych kontroli biznesowych, które ustalają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą a dostawą towarów lub świadczeniem usług.” Obowiązek ten dotyczy tylko otrzymanych faktur. Trudno jednak stwierdzić na czym powinno to polegać w praktyce. W lepszej sytuacji są duże firmy, w których obowiązują procedury, które mogą ułatwić realizację tego obowiązku.

VAT 2013. Zmiany VAT dotyczące fakturowania

Obowiązkowa zmiana nazw faktur

Od tego roku inne dane na fakturach zamieszczają niektórzy przedsiębiorcy, np. mali podatnicy nie wystawiają już faktur „VAT MP” lecz umieszczają na nich informację: „metoda kasowa”. Natomiast faktury wystawiane przez biura podróży, dla których podstawą opodatkowania jest marża powinny zawierać wyrazy: „procedura marży dla biur podróży”. Podobnie przedsiębiorcy sprzedający towary używane - zamieszczają na fakturze: „procedura marży - towary używane”. W przypadku sprzedaży dzieł sztuki faktura powinna zawierać z kolei wyrazy: „procedura marży - dzieła sztuki” lub „procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki”.

Uproszczenia fakultatywne

Firmy, które nie były zobowiązane przygotować systemy, tak by na fakturach znajdywały się nowe opisy, jeżeli będą chciały skorzystać z korzystnych rozwiązań mają na to jeszcze czas i mogą wprowadzić także w późniejszym czasie ułatwienia. Można wśród nich wskazać np. elementy, których nie trzeba już umieszczać na fakturach , jak np. numer rejestracyjny pojazdu w przypadku sprzedaży paliwa, czy też możliwość wystawiania faktur uproszczonych do kwoty 450 zł i zbiorczych, które obejmą transakcje wykonane w ciągu miesiąca kalendarzowego. Dodatkowo pojawiła się możliwość wystawienia faktury także przez podatnika, który korzysta ze zwolnienia podmiotowego (gdy wartość jego sprzedaży w poprzednim roku nie przekroczyła 150 tys. zł).

O kasach fiskalnych musi pomyśleć więcej firm

Obowiązujące od tego roku regulacje zrównują limit obrotu uprawniający do skorzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy fiskalnej dla kontynuujących i rozpoczynających działalność do 20 tys. zł rocznie. Do celów ustalenia limitów uwzględnia się sprzedaż dokonywaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Pozostawienie limitu na poziomie 20 tys. zł dla nowych firm nie oznacza, że zmiany te nie dotkną także tej grupy przedsiębiorców. Limit dla podatników rozpoczynających działalność jest uzależniony od okresu prowadzonej w danym roku sprzedaży (do tej pory był taki sam bez względu na moment rozpoczęcia działalności). Wskazane limity obowiązują także szkoły nauki jazdy, które jeszcze w poprzednim roku korzystały ze zwolnienia przedmiotowego i dzięki temu nie musiały martwić się obowiązującymi limitami. W ich przypadku zwolnienie straci moc 1 marca 2013 roku. Natomiast przedsiębiorcy, którzy możliwość korzystania ze zwolnienia warunkują od wysokości osiągniętych limitów będą musieli zacząć stosować kasę fiskalną po upływie 2 miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczyli obrót w kwocie 20 tys. zł.

W 2013 r. więcej podatników zamontuje kasy fiskalne

Katarzyna Miazek, Dominik Mędrzycki

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.