Rozliczenie kosztów napraw gwarancyjnych w ramach kontraktów długoterminowych

Izabela Plewnia

Ryzyko towarzyszy wszystkim przedsięwzięciom gospodarczym przedsiębiorstwa, również w ramach kontraktów długoterminowych, i jest oczywiste, że rachunkowość nie może ignorować jego występowania.

Procedury identyfikowania i szacowania ryzyka doprowadzają do tworzenia w księgach rachunkowych rezerw, które - niezależnie od ich rodzajów i przyczyn powstania - są narzędziem zabezpieczającym przedsiębiorstwo przed oczekiwanymi obciążeniami w przyszłości, w związku z aktualnie prowadzoną działalnością.

Rezerwy w rachunkowości traktowane są jako ważny instrument polityki bilansowej. Istnieją szczegółowe zasady ich tworzenia, opisane przez krajowe oraz międzynarodowe normy rachunkowości.

Spośród wszystkich rodzajów rezerw tworzonych w ramach kontraktów długoterminowych bardzo trudna do wiarygodnego oszacowania jest rezerwa na naprawy gwarancyjne. Wynika to głównie ze specyfiki prowadzenia kontraktów długoterminowych, a co się z tym wiąże, z trudności w przewidywaniu rodzaju wystąpienia usterki oraz sposobu oszacowania prawdopodobnego zobowiązania powstałego z tego tytułu.

Kontrakty długoterminowe są stosowane we wszystkich branżach i przez różne przedsiębiorstwa. Są to kontrakty wielofunkcyjne, o złożonej strukturze, składają się z wielu podprojektów dotyczących sprzedaży różnych typów produktów i usług, tworzących grupę kontraktów.

Jedną z trudniejszych kwestii jest oszacowanie wielkości przyszłych kosztów związanych z naprawami gwarancyjnymi. Należy pamiętać, że większość kontraktów dotyczy produkcji niepowtarzalnej lub małoseryjnej, a więc szacunek za pomocą analizy danych historycznych jest bardzo trudny. W związku z tym należy posiłkować się przeprowadzonymi badaniami dotyczącymi liczby dokonywanych napraw gwarancyjnych i ich kosztów, wykorzystując statystyki pojawiających się usterek dostarczonych klientowi produktów, podobnych do aktualnie wykorzystywanych w ramach kontraktu długoterminowego.

Szacunek rezerwy na naprawy gwarancyjne powinien wynikać z:

1) danych historycznych dotyczących wadliwości dostarczonych klientowi systemów i wyrobów,

2) typu urządzenia,

3) warunków eksploatacji sprzedanych klientowi urządzeń,

4) „skali nowatorstwa” oraz stopnia skomplikowania nowych rozwiązań,

5) miejsca instalacji urządzenia,

6) odległości od serwisu,

7) kosztów utrzymania serwisu,

8) norm technicznych,

9) norm prawnych,

10) czasu reakcji na usterkę,